Koniec świata wg mniejszości religijnych, sekt i kultury masowej – sympozjum w Toruniu

Wizje końca świata ogłaszane przez samozwańczych proroków i mesjaszy niejednokrotnie prowadziły do zbiorowych samobójstw, zaburzeń psychicznych i frustracji społecznych – zwracali na to uwagę uczestnicy III Toruńskiego Sympozjum o Sektach i Nowych Ruchach Religijnych. Tematem spotkania były wizje końca świata w ujęciu różnych ruchów religijnych i współczesnych sekt. Tłem do rozważań było nauczanie Kościoła i idea końca świata obecna w eschatologii chrześcijańskiej.

Uczestnicy sympozjum w trzech sesjach wysłuchali szeregu prelekcji na temat idei końca świata w doktrynach i praktykach tzw. sekt i nowych ruchów religijnych. Pierwsza poświęcona była eschatologii biblijnej. Prelegenci poruszali problem interpretacji obrazów biblijnych i oblicza możliwych zagrożeń wypływających z błędów interpretacyjnych.

Ks. Janusz Bujak, profesor z Uniwersytetu Szczecińskiego, zwrócił uwagę na wybrane aspekty eschatologii chrześcijańskiej, a Robert Ptaszek, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, podjął temat sposobów interpretacji biblijnych opisów końca świata. Obaj zaznaczali, że błędy interpretacyjne i wybiórcze traktowanie opisów biblijnych i nauczania Kościoła prowadzą do wielu niebezpieczeństw. Te niebezpieczeństwa związane są z wizjami końca świata ogłaszanymi przez samozwańczych proroków i mesjaszy, co w konsekwencji niejednokrotnie prowadziło do zbiorowych samobójstw, zaburzeń psychicznych i frustracji społecznych. Prof. Maciej Szostak z Uniwersytetu Wrocławskiego w swoim wystąpieniu zaznaczył, że grupy o inklinacjach apokaliptycznych objęte są przez służby porządku publicznego szczególną kontrolą. Spowodowane to jest zagrożeniami jakie niesie ze sobą głoszenie zbliżającego się Armagedonu.

Druga sesja skupiona była na prezentacji nauczania apokaliptycznego w wybranych mniejszościach religijnych i sektach. Dr Mariusz Gajewski z Jezuickiego Centrum Edukacji w Nowym Sączu przedstawił wizje końca świata prezentowane w nauczaniu Świadków Jehowy. Wielkim zainteresowaniem cieszył się wykład dr Katarzyny Tempczyk na temat idei końca świata w mariawityzmie felicjańskim. Licząca ok. 2 tysiące wyznawców w Polsce wspólnota jest mało znana z powodu jej zamknięcia na świat, w którym wierni widzą źródło zła.

– Wierni Kościoła Katolickiego Mariawitów są przekonani, że są kościołem czasów ostatecznych i mają przejść drogę, którą przeszedł sam Chrystus. Aby triumfować, mariawityzm musi być ukrzyżowany, dlatego wspólnota ta nie prowadzi działalności ewangelizacyjnej i informacyjnej, nie zależy im na pozyskiwaniu nowych wiernych, bo to jest rodzaj ukrzyżowania – powiedziała dr Tempczyk.

Według wyznawców mariawityzmu koniec świata nie jest związany z unicestwieniem świata materialnego, lecz z wyniszczeniem grzeszników, którzy nie chcą poddać się woli Boga. Ziemia nie może ulec zniszczeniu, ponieważ jest ona wiecznym mieszkaniem dla ludzi. Nadejście dnia ostatecznego może nastąpić w dwojaki sposób: wśród spektakularnych zjawisk opisywanych w Biblii lub niezauważalnie. Straszne wizje znajdujące się w Piśmie Świętym staną się udziałem wyłącznie niewierzących. Mariawici odrzucają także nauczanie Kościoła dotyczące powtórnego przyjścia Chrystusa. Twierdza, że Chrystus jest cały czas obecny w Eucharystii, dlatego Jego powrót nie jest możliwy.

Ostatnia sesja poświęcona została obecności przesłań apokaliptycznych w panujących modach kulturowych oraz nowoczesnych technologiach. Marcin Garbowski z KUL-u poruszył problem tzw. transhumanizmu i techno-apokalipsy. Transhumanizm to nurt, którego celem jest doprowadzenie do powstania „postczłowieka” wyzwolonego z cielesności i cechującego się osobliwością technologiczną.

– Transhumaniści to ludzie, którzy twierdzą, że to, co zostało przedstawione przez Księgi Święte będzie w niedalekiej przyszłości możliwe do osiągnięcia za pomocą techniki – powiedział Garbowski. Techno-apokalipsa różni się od biblijnej a nawet kosmicznej wizji końca świata. Koniec świata według tej teorii to koniec świata człowieka i początek nowej technicznej, wirtualnej ery.

Organizatorami sympozjum byli: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Katedra Prawa Karnego i Polityki Kryminalnej Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu, Pracownia Dokumentacji i Badań Alternatywnych Ruchów Religijnych i Parareligijnych UMK w Toruniu, Rzecznik Praw Ofiar przy Marszałku Województwa Kujawsko–Pomorskiego, Toruńskie Centrum Informacji o Sektach i Ruchach Religijnych.