Konserwacja ołtarza dla „Matki Boskiej z dmuchawcem”

W krakowskiej pracowni trwa konserwacja architektoniczna struktury ołtarza z kościoła w Kończycach Małych, w którym na co dzień prezentowany jest łaskami słynący, późnogotycki obraz „Matki Boskiej z dmuchawcem” . Dzieło przedstawia Matkę Bożą z Dzieciątkiem, trzymającą pospolity kwiat mlecza. To prawdopodobnie jedyny na świecie wizerunek Maryi z mniszkiem lekarskim.

Konserwacja ołtarza stała się możliwa dzięki wielkiej ofiarności wiernych i pielgrzymów oraz wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W ramach prac pierwszego etapu przewidziano konserwację architektonicznej struktury ołtarza. W drugim etapie zaplanowano przeprowadzenie konserwacji rzeźb zdobiących nastawę.

Zdaniem ks. dr. Szymona Tracza, dyrektora Muzeum Diecezjalnego i konserwatora architektury i sztuki sakralnej diecezji bielsko-żywieckiej, ołtarz już na tym etapie prac zaskakuje specjalistów.

„Przed konserwacją analiza jego struktury budziła wiele pytań, gdyż odbiega ona od form i zasad konstruowania ołtarzy tego rodzaju w dobie baroku. Dzięki rozebraniu retabulum wiemy, że zostało ono gruntownie przekształcone w 1930 roku, o czym świadczy widoczna z tyłu data oraz zastosowane materiały – płyty stolarskie, których nie używano w XVIII wieku. Płyty zastąpiły zniszczone oryginalne drewno. Natomiast z dawnego retabulum wykorzystano drewniane figury oraz rzeźbione i złocone ornamenty” – wyjaśnił naukowiec z UPJPII.

Ks. Tracz jest przekonany, że retabulum ołtarza otrzyma swoją pierwotną kolorystykę, dzięki czemu zajaśnieje barokowym blaskiem, który w XVIII wieku mienił się wieloma kolorami. „Równocześnie dzięki przeprowadzonej kwerendzie przez Katarzynę Jarmuł-Niemczyk wiemy, że nastawa powstała w latach 20-30. XVIII wieku w cenionej pracowni Mateusza Weissmana we Frydku i pierwotnie w swym kształcie była zbliżona do wykonanych w tej samej pracowni ołtarzy w Lesznej Górnej i Siedliszczach (obecnie Czeska Republika)” – dodał, przypominając, że we frydeckiej pracowni rodziny Weissmanów prowadzonej przez kilka pokoleń rzeźbiarzy, powstało wiele ołtarzy do dziś zachowanych w naszej diecezji bielsko-żywieckiej. „Np. monumentalne ołtarze główne w konkatedrze żywieckiej i sanktuarium maryjnym w Rychwałdzie, czy też w Radziechowach” – zauważył.

Pod koniec ubiegłego roku zakończyły prace konserwatorskie przy łaskami słynącym obrazie Matki Boskiej Kończyckiej, zwanej „Madonną z dmuchawcem”. Dzieło powstało prawdopodobnie na początku XVI w.

Najstarsza informacja o obecności wizerunku w świątyni kończyckiej pochodzi z 1679 roku. W XVIII w. obraz był nazywany „Cudowną Matką Boską Kończycką Uzdrowienia Chorych”. Niegdyś pielgrzymowano do niego z Zebrzydowic, Pruchnej, Kończyc Wielkich oraz innych zakątków Księstwa Cieszyńskiego, a także z zagranicy.