Kościół greckokatolicki w Polsce – najważniejsze daty

W związku z rozpoczynającą się wizytą arcybiskupa większego kijowsko-halickiego Światosława Szewczuka, zwierzchnika Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK) podajemy najważniejsze daty z dziejów Kościoła greckokatolickiego w Polsce.

25 VI 1946 – aresztowanie biskupów przemyskich Jozafata Kocyłowskiego i Grzegorza Łakoty, których następnie wywieziono do ZSRR, gdzie zginęli śmiercią męczeńską.

10 XII 1946 – Pius XII nadaje specjalne pełnomocnictwa dotyczące wiernych obrządków wschodnich w Polsce prymasowi kard. Augustowi Hlondowi, który stał się w ten sposób delegatem Stolicy Apostolskiej dla Kościołów wschodnich w naszym kraju.

28 IV 1947 – początek akcji „Wisła”. Na tzw. Ziemie Odzyskane przesiedlono 140 tys. Ukraińców, wśród których ok. 70 proc. stanowili grekokatolicy. Wysiedlenie było przymusowe, wspierane przez żołnierzy WP oraz funkcjonariuszy MO i WOP.

Lata 1947-49 – w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie (b. filia KL Auschwitz) osadzono i poddano represjom m.in. 22 księży greckokatolickich.

Lata 1947-89 – tolerowana przez władze PRL działalność Kościoła greckokatolickiego (ale bez własnych struktur).

Lata 1947-56 – brak możliwości korzystania przez grekokatolików z posługi duszpasterskiej we własnym Kościele.

1956 – przy parafiach łacińskich w kilkunastu miejscowościach zaczęto odprawiać nabożeństwa greckokatolickie.

Do 1989 – brak zgody władz PRL na regulację prawną statusu Kościoła greckokatolickiego w Polsce.
1988 – jubileusz 1000-lecia chrztu Rusi-Kijowskiej w Rzymie i Częstochowie.

16 IX 1989 – w Częstochowie konsekracja biskupia ks. Jana Martyniaka, który został biskupem pomocniczym prymasa Polski dla grekokatolików.
16 I 1991 – bp Jan Martyniak został ordynariuszem reaktywowanej greckokatolickiej eparchii przemyskiej. Jej terytorium obejmowało cały obszar RP.

2 VI 1991 – w czasie wizyty w Polsce w Przemyślu Jan Paweł II przekazał grekokatolikom kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa i ustanowił go katedrą eparchii przemyskiej.

19 VI 1993 – papież podporządkował eparchię przemyską bezpośrednio Stolicy Apostolskiej.

31 V 1996 – utworzenie metropolii przemysko-warszawskiej UKGK. W jej skład weszły dwie nowo utworzone jednostki administracyjne: archieparchia przemysko-warszawska i eparchia wrocławsko-gdańska. Na czele metropolii stanął abp Jan Martyniak, a pierwszym biskupem wrocławsko-gdańskim został bp Teodor Majkowicz (†1998).

4 IV 1999 – o. Włodzimierz Roman Juszczak OSBM mianowany nowym biskupem eparchii wrocławsko-gdańskiej.

Stan obecny

Metropolia przemysko-warszawska obrządku greckokatolickiego, będąca prawną spadkobierczynią Kościoła greckokatolickiego w II Rzeczypospolitej, obejmuje cały kraj. W jej skład wchodzą: archieparchia przemysko-warszawska (ordynariusz: abp Jan Martyniak; 6 dekanatów, 72 parafie) i eparchia wrocławsko-gdańska (bp Włodzimierz Juszczak; 4 dekanaty i 57 parafii). Strona internetowa metropolii: http://cerkiew.net