Drukuj Powrót do artykułu

Kościół w Polsce na rzecz chorych

11 lutego 2021 | 05:00 | Marcin Przeciszewski | Warszawa Ⓒ Ⓟ

Sample Fot. Daan Stevens / unsplash.com

Kościół katolicki w Polsce jest zaangażowany w opiekę nad chorymi na wielu płaszczyznach. Prowadzi szpitale i hospicja oraz różnorodne poradnie. Wspomaga osoby chore poprzez księży niosących w parafii pomoc duchową oraz wolontariuszy ich odwiedzających. Liczni zakonnicy i zakonnice pracują w placówkach służby zdrowia, a liczni kapłani pełnią posługę kapelanów w państwowych lub prywatnych placówkach służby zdrowia. 11 lutego Kościół obchodzi Światowy Dzień Chorego, ustanowiony z inicjatywy św. Jana Pawła II.

Instytucje kościelne prowadzą w Polsce m. in.:

Dla osób chorych i nieuleczalnie chorych – 11 szpitali, 39 hospicjów stacjonarnych i 61 hospicjów domowych, 100 stacji opieki Caritas, 42 zakłady opiekuńczo-lecznicze dla dorosłych, 11 przychodni i ośrodków zdrowia. Co trzecie hospicjum w Polsce jest prowadzone przez instytucję kościelną.

Dla osób starszych i chorych Kościół prowadzi 169 domów pomocy społecznej i 9 domów dziennego pobytu. Dla osób niepełnosprawnych – 10 ośrodków rehabilitacyjnych, 9 domów dziennego pobytu, 102 warsztaty terapii zajęciowej, 48 środowiskowych domów samopomocy, 18 zakładów aktywności zawodowej oraz 136 wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego. Z kolei dla chorych dzieci –6 zakładów opiekuńczo-leczniczych, 120 placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz 212 świetlic terapeutycznych.

Zakony żeńskie

Zakony żeńskie prowadzą w sumie 410 dzieł charytatywnych, z czego m.in. 2 szpitale, 3 hospicja, 25 gabinetów lekarskich i terapeutycznych, 28 zakładów opiekuńczo-leczniczych dla dorosłych, 99 domów pomocy społecznej dla dorosłych, 2 domy dziennego pobytu, 7 placówek całodziennej opieki dla chorych niepełnosprawnych, 6 zakładów rehabilitacyjnych, 8 punktów poradnictwa i 9 warsztatów terapii zajęciowej.
Dla dzieci zakony żeńskie prowadzą 5 zakładów opiekuńczo-leczniczych, 120 placówek opiekuńczo-wychowawczych dla dzieci specjalnej troski.

Wśród sióstr pracujących w zawodach medycznych są 32 lekarki i 1020 pielęgniarek. Ponadto 348 sióstr pracuje na innych stanowiskach w zewnętrznych instytucjach działających na rzecz chorych (szpitalach, hospicjach czy poradniach).

Siostry z niemal wszystkich zakonów bardzo mocno zaangażowały się w pomoc najbardziej potrzebującym w okresie pandemii. W świetle raportu opublikowanego przez Konsultę Zgromadzeń Żeńskich w końcu kwietnia 2020 r. w związku z brakami personalnymi spowodowanymi epidemią w szpitalach zaangażowały się – 63 siostry, w hospicjach – 6 sióstr, w DPS-ach lub ZOL-ach samorządowych czy w ośrodkach Caritas – 69 sióstr, w prowadzonych przez zgromadzenia zakonne DPS-ach, ZOL-ach jako dodatkowy personel – 207 sióstr, a w innych w placówkach na rzecz chorych– 32 siostry. Zgromadzenia zakupywały również pościel, koce, materace i rękawiczki dla szpitali, DPS-ów i ZOL-i.
Niezależnie od tego wszystkie żeńskie zgromadzenia zakonne podjęły się odmawiania codziennego różańca o godz. 20.30 w intencji ustania epidemii i wszystkich chorych, uczestniczyły w dodatkowych adoracjach Najświętszego Sakramentu oraz podejmowały post ścisły i inne wyrzeczenia.

Zakony męskie

Prowadzą w Polsce 7 szpitali, 12 hospicjów, 78 ośrodków opieki Caritas, 27 domów pomocy społecznej dla starszych i chorych, 16 przychodni i ośrodków zdrowia, 28 warsztatów terapii zajęciowej dla niepełnosprawnych, 6 aptek, 14 ośrodków ziołolecznictwa i 3 ośrodki rehabilitacyjne.

Ponadto 207 zakonników pełni funkcję kapelanów w szpitalach, 96 w domach pomocy społecznej, 37 w więzieniach, 49 jest duszpasterzami dzieci specjalnej troski, a 15 duszpasterzami głuchoniemych i niewidomych.

Od samego początku epidemii, na prośbę przewodniczącego Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich, o. Janusza Soka CSsR, zakonnicy odpowiedzieli na apele o pomoc w domach pomocy społecznej czy zakładach opieki leczniczej. Do końca grudnia 2020 w dzieła pomocowe, zgłoszone do sekretariatu KWPZM, zaangażowało się 218 zakonników, z których część pomagała nawet w kilku miejscach. Z tej grupy w DPS-ach i ZOL-ach pomocą służyło 141 zakonników, z czego w samych szpitalach zaangażowanych było 15 zakonników.

Pomocy ze strony zakonników mógł doświadczyć także w czasie epidemii personel medyczny, gdyż zostały im udostępnione zakonne obiekty, gdzie mogli odpocząć po pracy, nie mogąc wrócić do swoich domów. Zakonnicy uczestniczyli także w akcjach „adoptuj medyka” i „strażacy medykom”. Wiele męskich domów zakonnych wspomagało DPS-y i ZOL-e w swojej najbliższej okolicy w środki ochroni osobistej. Zakonne parafie w całej Polsce inicjowały różnego rodzaju akcje pomocowe: szycie maseczek, pomoc w zakupach i dostarczanie posiłków osobom chorym i starszym.

Kapelani w szpitalach

W Polsce działa nieco ponad 400 kapelanów szpitalnych – w tej liczbie mniej więcej tyle samo zakonników co księży diecezjalnych.

Pomoc chorym ze strony parafii

Pomocą ze strony parafii objętych jest ponad 664 tys. osób chorych. Jest to głównie opieka duchowa, organizowanie czasu wolnego i np. spotkań opłatkowych dla chorych, pomoc pielęgniarska i materialna, wsparcie dla członków rodziny pozostających w żałobie.

Działalność na rzecz chorych prowadzona jest w 95 proc. polskich parafii. Chodzi tu m.in. o organizowanie im czasu wolnego, wypoczynku (w tym pielgrzymki, spotkania, opłatek wigilijny, paczki na święta), rekolekcje, pomoc żywieniową (przygotowywanie, wydawanie posiłków, paczek z żywnością), leczenie i rehabilitację, świadczenie usług opiekuńczych i pielęgnacyjnych, pomoc materialną i finansową, wsparcie duchowe, modlitwa (w tym sakramenty, nabożeństwa, odwiedziny). 10 proc. parafii prowadzi działalność opiekuńczą (pielęgnacyjną) nad chorymi.
Aż w 67 proc. parafii aktywni są świeccy wolontariusze (ok. 33 tys. osób), którzy opiekują się chorymi członkami wspólnoty parafialnej. Robią to indywidualnie lub za pośrednictwem organizacji charytatywnych działających w parafii.

Szacuje się, że odbiorcami kościelnej pomocy w parafii jest blisko 700 tys. chorych.

Caritas

Caritas Polska, wraz z 44 Caritas diecezjalnymi, tworzy największą w Polsce organizację działającą na rzecz chorych i potrzebujących. Dzięki blisko 90 tys. wolontariuszy Caritas może realizować projekty pomocowe na ogromną skalę. W 3 tys. 250 Parafialnych Zespołach Caritas działa 30 tys. 55 wolontariuszy. W ciągu ostatnich 2 lat powołano 154 nowe Parafialne Zespoły Caritas.

Wychodząc naprzeciw potrzebom seniorów i chorych, Caritas diecezjalne prowadzą różnego typu placówki świadczące im pomoc, w tym ponad 20 domów pomocy społecznej (dziennych, całodobowych, rodzinnych), z których korzysta rocznie około 1000 osób, oraz około 40 klubów seniora i świetlic parafialnych, do których uczęszcza rocznie blisko 1,9 tys. osób.

Z myślą o osobach chorych i niepełnosprawnych Caritas diecezjalne prowadzą w całej Polsce ponad 100 stacji opieki Caritas. Zapewniają one szeroki dostęp do świadczeń pielęgniarskich oraz pomocy socjalnej. Pacjenci mają również możliwość wypożyczenia sprzętu medyczno-rehabilitacyjnego. Dla potrzebujących specjalistycznej pomocy działają ośrodki rehabilitacyjne oferujące dzienną lub całodobową opiekę, 11 zakładów opiekuńczo-leczniczych przyjmujących przewlekle chorych i hospicja zapewniające opiekę paliatywną.

W odpowiedzi na zagrożenie skutkami epidemii koronawirusa Caritas Polska uruchomiła w marcu 2020 r. dwa interwencyjne projekty pomocowe skierowane do najbardziej potrzebujących i dotkniętych skutkami trwającej epidemii – seniorów i medyków.

Akcja #PomocDlaSeniora została uruchomiona 18 marca. Jej najważniejszym celem było wsparcie osób starszych (w tym także bezdomnych) poprzez zaspokojenie ich najważniejszych potrzeb w warunkach izolacji. Seniorzy otrzymywali żywność i środki higieniczne oraz ochronne (płyny do dezynfekcji, rękawiczki, maseczki) i wsparcie wolontariuszy w czynnościach wymagających wyjścia z domu (np. w zakupie leków). Mogli liczyć także na inne formy pomocy, w zależności od potrzeb – na przykład na opiekę psychologiczną. Na start akcji Caritas Polska przeznaczyła 1 mln zł z własnych środków. Równolegle organizacja uruchomiła zbiórkę pieniędzy, żeby stopniowo zwiększać zakres i skalę działania.

W reakcji na prośby placówek służby zdrowia i personelu medycznego, który znajduje się na pierwszej linii frontu walki z koronawirusem, Caritas Polska uruchomiła 26 marca ogólnopolską akcję #WdzięczniMedykom, która ma na celu zakup niezbędnego sprzętu i wyposażenia dla szpitali walczących z epidemią. Łącznie w ramach akcji #WdzięczniMedykom Caritas Polska zebrała od darczyńców środki i wyposażenie dla polskich medyków o wartości ponad 9 mln zł. Pozwoliło to na przekazanie ponad 100 placówkom ochrony zdrowia oraz kilkudziesięciu domom pomocy społecznej m.in. 100 respiratorów, 10 tys. kombinezonów ochronnych, ponad 300 tys. maseczek chirurgicznych, ponad 250 tys. rękawiczek ochronnych, 2 tys. przyłbic oraz kilkunastu specjalistycznych łóżek szpitalnych.

Duszpasterstwo Służby Zdrowia

Duszpasterze służby zdrowia sprawują opiekę nad lekarzami, pielęgniarkami i położnymi, a także kapelanami szpitali, zakładów opieki zdrowotnej i domów pomocy społecznej. Poza sakramentami czy formacją duszpasterstwo stara się również wychodzić naprzeciw delikatnym kwestiom etycznym, związanym z medycyną. Krajowe duszpasterstwo organizuje coroczne rekolekcje na Jasnej Górze i Ogólnopolską Pielgrzymkę Służby Zdrowia.

W ramach formacji intelektualnej organizowane są np. sesje naukowe. Każda diecezja ma swojego duszpasterza, który koordynuje duszpasterstwo na jej terenie, organizuje rekolekcje, pielgrzymki i inne spotkania. Istnieją katolickie stowarzyszenia lekarzy, pielęgniarek i położnych czy farmaceutów i psychologów, które w swoich regionach również aktywnie działają, organizując comiesięczne spotkania, popularyzując katolicką moralność i etykę oraz pomagając w formowaniu sumień, a także promując klauzulę sumienia. Osobne rekolekcje organizowane są również dla kapelanów. Zjazdy diecezjalnych duszpasterzy mają charakter szkoleniowo-formacyjny. Przewodniczącym Zespołu KEP ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia i Chorych jest bp Romuald Kamiński, a krajowym duszpasterzem służby zdrowia ks. Arkadiusz Zawistowski.

Zakon maltański

Suwerenny Zakon Rycerski Szpitalników św. Jana Jerozolimskiego, zwany Rodyjskim i Maltańskim, działalność dobroczynną prowadzi w 120 krajach. W Polsce zakon obecny jest od XII wieku, a po przerwie spowodowanej komunizmem wznowił działalność w 1992 r. Do Związku Polskich Kawalerów Maltańskich należy obecnie 153 członków. Organizacja świadczy istotną pomoc na rzecz osób chorych i potrzebujących, a Maltańska Służba Medyczna organizuje opiekę medyczną podczas uroczystości religijnych i pielgrzymek, w tym papieskich wizyt w Polsce.

Pierwszą instytucją charytatywną ZPKM była ( 1993 r.) Specjalistyczna Przychodnia Onkologiczna „Pomoc Maltańska” przy parafii św. Jana Jerozolimskiego za Murami w Poznaniu. Oprócz tego ZPKM prowadzi na rzecz osób chorych: Powiatowy Szpital Pomocy Maltańskiej Błogosławionego Gerarda w Barczewie pod Olsztynem dla chorych pozostających w stanie śpiączki (77 łóżek), Dom Pomocy Społecznej Michała Archanioła dla osób upośledzonych umysłowo i psychicznie chorych z oddziałem dla osób z chorobą Alzheimera w Szyldaku koło Ostródy (100 osób).

W 2013 r. w Poznaniu powstało Centrum Pomocy Maltańskiej „Komandoria”, w którym zlokalizowano Maltańskie Gabinety Specjalistyczne i Centrum Geriatryczno-Gerontologiczne.

Zakon Maltański w Polsce, rocznie, poprzez swoje fundacje koordynuje prace ponad 1000 wolontariuszy, opiekuje się 1602 osobami chorymi i niepełnosprawnymi w sposób ciągły i udziela okazjonalnej pomocy dla około 6 tys. osób.

Pandemia Sars-Cov-2 doświadczyła tragedią przedwczesnej śmierci placówki Zakonu Maltańskiego w Szyldaku i Barczewie. W obu miejscach ZPKM skupia się na utrzymaniu podwyższonego reżimu sanitarnego. Maltańska Służba Medyczna z Katowic przekazała też swoją karetkę i specjalny namiot medyczny Śląskiemu Centrum Chorób Serca w Zabrzu.

Przedstawiciele Związku współpracując z grupą polskich przedsiębiorców doprowadzili do sprowadzenia 10 tys. testów z Chin, które m.in. za pośrednictwem ZPKM zostały przekazane nieodpłatnie szpitalom.

Drogi Czytelniku,
cieszymy się, że odwiedzasz nasz portal. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Każdego dnia publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie. Jednak bez Twojej pomocy sprostanie temu zadaniu będzie coraz trudniejsze.
Dlatego prosimy Cię o wsparcie portalu eKAI.pl za pośrednictwem serwisu Patronite.
Dzięki Tobie będziemy mogli realizować naszą misję. Więcej informacji znajdziesz tutaj.
Wersja do druku
Nasza strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Możesz określić warunki przechowywania cookies na Twoim urządzeniu za pomocą ustawień przeglądarki internetowej.
Administratorem danych osobowych użytkowników Serwisu jest Katolicka Agencja Informacyjna sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (KAI). Dane osobowe przetwarzamy m.in. w celu wykonania umowy pomiędzy KAI a użytkownikiem Serwisu, wypełnienia obowiązków prawnych ciążących na Administratorze, a także w celach kontaktowych i marketingowych. Masz prawo dostępu do treści swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, wniesienia sprzeciwu, a także prawo do przenoszenia danych. Szczegóły w naszej Polityce prywatności.