Kraków: medioznawcy i dziennikarze rozmawiali na temat zaufania w mediach

Podstawowym wymogiem dziennikarza jest troska o prawdziwość informacji i uczciwość komentowania, które są fundamentem zaufania. Potencjał zaufania można zbudować tylko na wartościach etycznych – uważa ks. prof. dr hab. Michał Drożdż, organizator XI Konferencji Naukowej Etyki Mediów pt. „Zaufanie w mediach – zaufanie do mediów”, która 24 i 25 maja odbyła się w Krakowie. W trakcie spotkania medioznawcy i dziennikarze rozmawiali na temat zaufania do mediów, rzetelności przekazu w pracy dziennikarskiej a także o odwadze i granicach zaufania w relacjach medialnych.

– Zaufanie w mediach to temat bardzo aktualny i potrzebny, ponieważ zaufanie jest podstawą relacji międzyludzkich. Rzeczywistość współczesnych mediów, ich pluralizm, różnorodność czy społeczne spory, które się przenoszą do przestrzeni mediów, domagają się tego, by szukać mechanizmów, które pozwalają nam odbudowywać to zaufanie społeczne, ale ono się dokonuje poprzez zaufanie do mediów – mówił ks. prof. dr hab. Michał Drożdż, medioznawca i pomysłodawca konferencji.

– Zaufanie jest darem, czyli polega na tym, że my kogoś obdarowujemy zaufaniem, ale media nie mogą tego wymuszać na odbiorcy. Odbiorca w sposób wolny może darzyć zaufaniem kogoś. A z drugiej strony powstaje zobowiązanie, aby tego zaufania nie zawieść poprzez wiarygodność i uczciwość przekazu – tłumaczył ks. prof. Drożdż.

Jak zauważył, poziom zaufania do mediów odzwierciedla również dzisiaj jakość środków przekazu. Zdaniem medioznawcy, jeżeli dziennikarz nie będzie troszczył się o uczciwość w komentowaniu oraz wiarygodność i prawdziwość informacji to utraci zaufanie.

– Podstawowym wymogiem dziennikarza jest troska o prawdziwość informacji i uczciwość komentowania, które są fundamentem zaufania. Potencjał zaufania można zbudować tylko na wartościach etycznych – podkreślił ks. prof. Drożdż.

Dr Maja Bednarska z UPJPII mówiła o fenomenologii zaufania w mediach na podstawie myśli ks. Józefa Tischnera. Jej zdaniem, zaufanie to doświadczenie, z którym człowiek spotyka się na co dzień i należy ono do świata wartości.

– Uważam, że zaufanie w mediach jawi się jako nadzieja, powiernictwo nadziei – wyjaśniała, opierając się na rozważaniach ks. Tischnera. – Fenomen zaufania w mediach jest tym bardziej istotny, im bardziej będzie jednoczył osoby – tłumaczyła dr Bednarska. Według niej, to nadzieja pozbawia człowieka lęku i jest działaniem w perspektywie wolności. – Zaufanie w mediach jest zaufaniem do drugiego człowieka – podkreśliła.

Z kolei dr Tatiana Krawczyńska-Zaucha w swoim wystąpieniu pt. „Kryterium zaufania do mediów a etyka jednostki” zwróciła uwagę na to, że kryterium to wynika m.in. z etyki. Jej zdaniem zaufanie często wiąże się z wiarą i oparte jest na intuicji, a wiedza nie potrzebuje zaufania, ponieważ jest faktem.

W trakcie konferencji na temat sensu życia w przestrzeni medialnej mówiła dr Beata Wojewoda z Politechniki Śląskiej. Według niej usensowienie życia człowieka następuje wtedy, gdy zaczyna on realizować wartości, a przestrzeń medialna jest przestrzenią kultury, w której człowiek ma wiele możliwości do wyboru.

– Często to właśnie w mediach poszukujemy wartości i wskazówek, jak te wartości realizować. W przestrzeni medialnej spotykamy też autorytety, które często poddawane są krytyce, dlatego zastanawiamy się, czy aby na pewno nimi są – wyjaśniała dr Wojewoda.

Podczas spotkania ks dr Michał Legan OSPPE omówił zagadnienie braku zaufania w relacji dziennikarz – zraniony Kościół na podstawie filmu „Spotlight” z 2015 r., przedstawiającego historię śledztwa dziennikarzy „The Boston Globe” w sprawie tuszowania przypadków molestowania dzieci przez księży w Stanach Zjednoczonych. Zdaniem prelegenta, film ten podejmuje ważną misję społeczną, ponieważ rozbija mur milczenia, który był budowany nie tylko przez księży, ale także prawników czy rodziców.

– Film pokazuje też, że cała rzesza dziennikarzy uczestniczyła w skandalu, który się tam wydarzył, ale dziennikarze odzyskali zaufanie, przerywając milczenie i ukazując problem – wyjaśnił ks. dr Legan.

– Film jest pełen szacunku do Kościoła. Jego celem nie było pozbawienie ludzi wiary czy zaufania do Kościoła, ale ukazanie problemu i rzetelności dziennikarskiej– powiedział mówca. Przypomniał także, że Radio Watykan nazwało film „szczerym” i „ważnym”, twierdząc, że pomógł Kościołowi katolickiemu w Stanach Zjednoczonych w pełni zaakceptować grzech, przyznać to publicznie i przyjąć wszystkie konsekwencje.

Zdaniem prelegentów, temat zaufania do mediów wydaje się dzisiaj bardziej istotny niż wcześniej, gdyż mamy do czynienia z zatajaniem niewygodnych faktów czy odrzucaniem Boga w przestrzeni medialnej. Ich zdaniem prawda jest wartością najwyższą, o którą ciągle należy walczyć.

Konferencja Naukowa Etyki Mediów w Krakowie w tym roku odbyła się po raz jedenasty. Wydarzenie to zainicjował ks. dr hab. Michał Drożdż, prof. UPJPII. W poprzednich latach tematami przewodnimi były m.in. wartość, wolność, mądrość, odpowiedzialność i prawda.