Kraków: o gospodarce na konferencji „Rola Kościoła w procesie integracji europejskiej”

W ramach konferencji pt. „Rola Kościoła Katolickiego w procesie integracji europejskiej” podsumowano prace grupy roboczej zajmującej się tematyką społecznej gospodarki rynkowej. Wnioski spotkań przedstawił Artur Sporniak, dziennikarz Tygodnika Powszechnego.

Redaktor Artur Sporniak zreferował ustalenia grupy roboczej pracującej nad tematem „Społeczna gospodarka rynkowa – odpowiedź na kryzys?”. Pierwszymi ustaleniami uczestników było stwierdzenie, że kryzys to pojęcie obejmujące znacznie więcej niż tylko tematy ekonomii. „Widoczny i odczuwalny kryzys to przede wszystkim kryzys sensu” – powiedział Sporniak.
Uczestnicy wskazali, że bez pewnych założeń ludzie nie poradzą sobie z problemem kryzysu. Zaliczono do nich wiarę w Europę, wiarę w wartości europejskie oraz przestrzeganie reguł. Podkreślono, że społeczna gospodarka rynkowa ma swoje źródło w chrześcijańskiej wizji osoby, gdzie „ważna jest etyka sprawiedliwości i etyka miłości oparta na korzeniach grecko-żydowsko-rzymskich”.

„Musimy przejść z modelu globalizacji, naznaczonej radykalnym liberalizmem i relatywizmem wartości do nowego porządku szacunku dla podstawowych praw człowieka” – podkreślił referent. Wskazał wiele zjawisk uniemożliwiających takie działanie: traktowanie człowieka jako gracza ekonomicznego, traktowaniem przedsiębiorstw jako wyłącznie źródeł zdobywania zysku oraz uznawania za bogactwo narodu jedynie PKB.
Ukazano, że gospodarka rynkowa może przełamać wymienione redukcjonizmy, jednak wymaga to uspołecznienia schematów gospodarczych – promowania i stymulowania spółdzielczości, powstawania przedsiębiorstw non-profit czy realizacji projektów z kombinacją zysku finansowego z zyskiem społecznym (z ang. impact investing).
Wskazano, że także papieże rozumieją na czym polega kryzys. Ukazano przemyślenia Benedykta XVI wyrażone w encyklice „Veritas in caritate”, który kładzie nacisk na zasadę darowania długów. Jako chrześcijańskie podejście do problemu kryzysu przedstawiono także fragment adhortacji Franciszka „Evangelii Gaudium”: „Dopóki nie rozwiąże się radykalnie problemów ludzi ubogich, rezygnując z absolutnej autonomii rynków i spekulacji finansowych, atakując strukturalne przyczyny nierównowagi, nie rozwiąże się problemów świata – i ostatecznie żadnego problemu. Nierównowaga stanowi korzeń chorób społecznych”.

Podsumowując stwierdzono, że historyczne wykorzenienie kultury chrześcijańskiej z ekonomii sprawiło, że brakuje pewnych podstaw, bez których społeczna gospodarka rynkowa napotyka trudności przy jej wdrażaniu. Podkreślono, że często społeczną gospodarkę rynkową traktuje się dziś niestety jako próbę wprowadzenia rygoru w ramach solidarności społecznej czy zapewnianie miejsc pracy, bez gwarancji poczucia socjalnego bezpieczeństwa. Niezwykle wymowny był przykład stwierdzający, że gdyby dochód na osobę miał być jedynym priorytetem, to Afryka powinna już nie istnieć – tym samym wykazano, że solidarność społeczna ma znacznie większy, niewymierny wymiar.