Naukowa refleksja nad statusem dziecka w Kościele, jego prawami i ich ochroną uświadamia wielką wagę tego zagadnienia – mówił kard. Stanisław Dziwisz otwierając sympozjum naukowe „Ochrona praw dziecka w Kościele”, które odbyło się 20 listopada w Krakowie.

Kard. Dziwisz otwierając sympozjum wyraził radość z pierwszej konferencji zorganizowanej przez Wydział Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Metropolita krakowski przypomniał, że wydział został erygowany 19 marca br., czyli w liturgiczną uroczystość św. Józefa. Według hierarchy ta data nabiera także symbolicznego wymiaru, bo tak jak św. Józef troszczył się o Świętą Rodzinę, tak dziś prawo kanoniczne staje w obronie praw dziecka.

„W dzisiejszym świecie trzeba upominać się o prawa tak podstawowe i oczywiste, jak prawo dziecka do poczęcia się w sposób godny i prawo do bycia wychowywanym w naturalnej rodzinie” – mówił kard. Dziwisz. Hierarcha zauważył także, że zwłaszcza w ostatnim czasie nabrzmiał problem nadużyć seksualnych wobec dzieci, również w Kościele. Podkreślił, że Kościół zajmuje w tej sprawie stanowisko bardzo jasne i czytelne, które jest akcentowane przez kolejnych papieży – Jana Pawła II, Benedykta XVI i Franciszka. „Niech naukowa refleksja nad statusem dziecka w Kościele, jego prawami i ich ochroną uświadomi nam wielką wagę tego zagadnienia” – życzył kard. Dziwisz uczestnikom sympozjum.

Referat „Działania papieży oraz Stolicy Apostolskiej na rzecz ochrony osób nieletnich” wygłosiła była premier Hanna Suchocka, w tym roku powołana do Papieskiej Rady dla Ochrony Nieletnich. Premier Suchocka zauważyła, że 20 listopada mija dokładnie 25. rocznica przyjęcia przez ONZ Konwencji o prawach dziecka. Zaznaczyła, że Stolica Apostolska do niej przystąpiła, chociaż nie jest pełnoprawnym członkiem ONZ.

„Jan Paweł II, dostrzegając potrzebę obrony praw dziecka, uciekał się do dosyć nietypowej formy, a mianowicie do pisania listów, których adresatami były bezpośrednio dzieci. Tym samym chciał upodmiotowić i zwrócić uwagę świata na współczesne zagrożenia dziecka” – mówiła Suchocka, przywołując listy papieża Polaka z 1984 i 1994 roku.

Była premier podkreślała, że wówczas nie była jeszcze znana skala wykorzystywania seksualnego nieletnich w Kościele. Według prelegentki, Jan Paweł II zabierał głos systematycznie, gdy nabierał wiedzy na ten temat. Natomiast największy nacisk, zwłaszcza ze strony mediów, w tej sprawie na Watykan trwał za pontyfikatu Benedykta XVI, który musiał rozwiązywać sprawy sprzed kilkudziesięciu lat w USA, a później także w Irlandii.

Pielgrzymkami pokutnymi nazwała była premier wizyty Benedykta w różnych miejscach, w których przepraszał za grzechy pedofilii w Kościele. Media nie wspierały papieskich kroków w tych sprawach, a wręcz zarzucały mu bezczynność, co Suchocka uważa za niesprawiedliwość. Zaznaczyła, że np. spotkanie z ofiarami w USA nie zostało nagłośnione.

Prelegentka zwróciła uwagę, że papież Franciszek był bogatszy o wiedzę i negatywne doświadczenia poprzedników i ma coś, czego nie mieli w tych kwestiach Jan Paweł II i Benedykt XVI – wsparcie mediów. Jednym z działań Franciszka jest utworzenie Komisji, w której zasiada Hanna Suchocka.

Dr hab. Elżbieta Szczot z KUL podjęła temat „Władza rodzicielska a wolność religijna dziecka w prawie kanonicznym”, a ks. prof. Krzysztof Warchałowski z UKSW zreferował te same wątki w prawie polskim.

O przynależności kościelnej i obrządkowej dziecka mówił ks. prof. Leszek Adamowicz z KUL. Prelegent zauważył, że chrzest włącza osobę do Kościoła zarówno w sensie duchowym, jak i formalnym. Podkreślił, że o chrzcie dziecka do siódmego roku życia decydują wyłącznie rodzice; między siódmym a czternastym rokiem życia wymagane jest dodatkowo wyrażenie takiej woli przez dziecko, a powyżej czternastego roku życia wyłącznie dziecko decyduje o swoim chrzcie.

To nie miejsce, nie osoba szafarza i nie ceremonia chrztu decydują o przynależności wyznaniowej i obrządkowej dziecka. „Decyduje naturalne pochodzenie dziecka i intencja rodziców o wychowaniu dziecka w konkretnym wyznaniu czy obrządku” – wyjaśniał ks. Adamowicz.

Ks. dr hab. Piotr Majer z UPJPII wygłosił referat „Prawnokanoniczna ochrona dziecka przed nadużyciami seksualnymi”. Zauważył, że Kościół od zawsze uważał przestępstwa nadużyć seksualnych wobec dzieci za jedne z najcięższych. Świadczą o tym dzisiejsze przepisy przewidujące najcięższą karę dla duchownych popełniających te przestępstwa (jakim jest wydalenie ze stanu duchownego) a także fakt, że procesy w tej materii zastrzeżone są dla Kongregacji Nauki Wiary a na biskupie diecezjalnym spoczywa przeprowadzenie tylko tzw. dochodzenia wstępnego. „Kara następuje post factum, ale ma też charakter ostrzegający” – zaznaczył kanonista dodając, że przepisy Kodeksu Prawa Kanonicznego są niewspółmierne do skali popełnionego zła, ale zwrócił uwagę, że osoby duchowne podlegają równocześnie prawu świeckiemu.

Kanclerz krakowskiej kurii zauważył, że w niektórych zgromadzeniach zakonnych powstają Kodeksy zachowań, które zawierają szczegółowe normy praktyczne obowiązujące wszystkich pracujących w duszpasterstwie dzieci i młodzieży. Wymieniane są w nich zachowania, których należy unikać w pracy duszpasterskiej, czyli np. zakaz przyjmowania małoletnich w prywatnym mieszkaniu księdza czy przebywanie sam na sam z małoletnim w zamkniętym pomieszczeniu.

Zapytany w czasie dyskusji, czy takie normy powinny powstać na poziomie Konferencji Episkopatu Polski ks. Majer odpowiedział, że lepszym rozwiązaniem są partykularne kodeksy przygotowywane przez poszczególne diecezje czy zakony, które uwzględniają specyfikę ich pracy duszpasterskiej. W tym kontekście o. Adam Żak SJ, koordynator ds. ochrony dzieci i młodzieży powiedział, że pracuje nad kompleksowym programem prewencji.

W czasie sympozjum przypomniano, że trwa proces zatwierdzania „Wytycznych i Aneksów regulujących postępowanie Kościoła w Polsce wobec sprawców molestowania seksualnego osób niepełnoletnich oraz pomocy ofiarom”. Bp Artur Miziński wyjaśnił, że Stolica Apostolska zgłosiła uwagi, które zostały wprowadzone do dokumentu w październiku br. Możliwe, że do końca roku te normy zostaną ostatecznie zatwierdzone.

Referatom i dyskusjom w czasie krakowskiego sympozjum przysłuchiwali się m.in. bp Artur Miziński, sekretarz generalny KEP a także bp Rudolf Pierskała z Opola i bp Tadeusz Pieronek.

Sympozjum naukowe „Ochrona praw dziecka w Kościele” odbyło się w czwartek 20 listopada br. w auli Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy przy ul. Stradomskiej 4 w Krakowie. Zorganizował je Wydział Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.

Naukowa refleksja nad statusem dziecka w Kościele, jego prawami i ich ochroną uświadamia wielką wagę tego zagadnienia – mówił kard. Stanisław Dziwisz, otwierając sympozjum naukowe „Ochrona praw dziecka w Kościele”, które odbyło się 20 listopada w Krakowie.

Kard. Dziwisz, otwierając sympozjum, wyraził radość z pierwszej konferencji zorganizowanej przez Wydział Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Metropolita krakowski przypomniał, że wydział został erygowany 19 marca br., czyli w liturgiczną uroczystość św. Józefa. Według hierarchy ta data nabiera także symbolicznego wymiaru, bo tak jak św. Józef troszczył się o Świętą Rodzinę, tak dziś prawo kanoniczne staje w obronie praw dziecka.

„W dzisiejszym świecie trzeba upominać się o prawa tak podstawowe i oczywiste, jak prawo dziecka do poczęcia się w sposób godny i prawo do bycia wychowywanym w naturalnej rodzinie” – mówił kard. Dziwisz. Hierarcha zauważył także, że zwłaszcza w ostatnim czasie nabrzmiał problem nadużyć seksualnych wobec dzieci, również w Kościele. Podkreślił, że Kościół zajmuje w tej sprawie stanowisko bardzo jasne i czytelne, które jest akcentowane przez kolejnych papieży Jana Pawła II, Benedykta XVI i Franciszka. „Niech naukowa refleksja nad statusem dziecka w Kościele, jego prawami i ich ochroną uświadomi nam wielką wagę tego zagadnienia” – życzył kard. Dziwisz uczestnikom sympozjum.

Referat „Działania papieży oraz Stolicy Apostolskiej na rzecz ochrony osób nieletnich” wygłosiła była premier Hanna Suchocka, która w tym roku została powołana do Papieskiej Rady dla Ochrony Nieletnich. Na początku premier Suchocka zauważyła, że 20 listopada mija dokładnie 25 rocznica przyjęcia przez ONZ Konwencji o prawach dziecka. Zaznaczyła, że Stolica Apostolska do niej przystąpiła, chociaż nie jest pełnoprawnym członkiem ONZ.

„Jan Paweł II, dostrzegając potrzebę obrony praw dziecka, uciekał się do dosyć nietypowej formy, a mianowicie do pisania listów, których adresatami były bezpośrednio dzieci. Tym samym chciał upodmiotowić i zwrócić uwagę świata na współczesne zagrożenia dziecka” – mówiła Suchocka, przywołując listy papieża Polaka z 1984 i 1994 roku.

Była premier podkreślała, że wówczas nie była jeszcze znana skala wykorzystywania seksualnego nieletnich w Kościele. Według prelegentki Jan Paweł II zabierał głos systematycznie, gdy nabierał wiedzy na ten temat. Natomiast największy nacisk, zwłaszcza ze strony mediów, w tej sprawie Watykan odbierał za pontyfikatu Benedykta XVI, który musiał rozwiązywać sprawy sprzed kilkudziesięciu lat w USA, a później także w Irlandii.

Pielgrzymkami pokutnymi nazwała była premier wizyty Benedykta w różnych miejscach, w których przepraszał za grzechy pedofilii w Kościele. Media nie wspierały papieskich kroków w tych sprawach, a wręcz zarzucały bezczynność, co Suchocka uważa za niesprawiedliwość. Zaznaczyła, że np. spotkanie z ofiarami w USA nie zostało nagłośnione.

Prelegentka zwróciła uwagę, że papież Franciszek był bogatszy o wiedzę i negatywne doświadczenia od poprzedników i ma coś, czego nie mieli w tych kwestiach Jan Paweł II i Benedykt XVI – wsparcie mediów. Jednym z działań Franciszka jest utworzenie Komisji, w której zasiada Hanna Suchocka.

Dr hab. Elżbieta Szczot z KUL w czasie sympozjum podjęła temat „Władza rodzicielska a wolność religijna dziecka w prawie kanonicznym”, a ks. prof. Krzysztof Warchałowski z UKSW zreferował te same wątki w prawie polskim.

W sesji popołudniowej zaplanowano dwa referaty. O przynależności kościelnej i obrządkowej dziecka mówił ks. prof. Leszek Adamowicz z KUL. Prelegent zauważył, że chrzest włącza osobę do Kościoła zarówno w sensie duchowym, jak i formalnym. Podkreślił, że o chrzcie dziecka do 7 roku życia decydują wyłącznie rodzice; między 7 a 14 rokiem życia wymagane jest dodatkowo wyrażenie takiej woli przez dziecko, a powyżej 14 roku życia to wyłącznie dziecko decyduje o swoim chrzcie.

To nie miejsce, nie osoba szafarza i nie ceremonia chrztu decydują o przynależności wyznaniowej i obrządkowej dziecka. „Decyduje naturalne pochodzenie dziecka i intencja rodziców o wychowaniu dziecka w konkretnym wyznaniu czy obrządku” – wyjaśniał ks. Adamowicz

Ks. dr hab. Piotr Majer z UPJPII wygłosił referat pt. „Prawnokanoniczna ochrona dziecka przed nadużyciami seksualnymi”. Zauważył, że Kościół od zawsze uważał przestępstwa nadużyć seksualnych wobec dzieci za jedne z najcięższych. Świadczą o tym dzisiejsze przepisy przewidujące najcięższą karę dla duchownych popełniających te przestępstwa (jakim jest wydalenie ze stanu duchownego) a także fakt, że procesy w tej materii zastrzeżone są dla Kongregacji Nauki Wiary a na biskupie diecezjalnym spoczywa przeprowadzenie tylko tzw. dochodzenia wstępnego. „Kara następuje post factum, ale ma też charakter ostrzegający” – zaznaczył kanonista dodając, że przepisy Kodeksu Prawa Kanonicznego są niewspółmierne do skali popełnionego zła, ale zwrócił uwagę, że osoby duchowne podlegają równocześnie prawu świeckiemu.

Kanclerz krakowskiej kurii zauważył, że w niektórych zgromadzeniach zakonnych powstają Kodeksy zachowań, które zawierają szczegółowe normy praktyczne obowiązujące wszystkich pracujących w duszpasterstwie dzieci i młodzieży. Wymieniane są w nich zachowania, których należy unikać w pracy duszpasterskiej, czyli np. zakaz przyjmowania małoletnich w prywatnym mieszkaniu księdza czy przebywanie sam na sam z małoletnim w zamkniętym pomieszczeniu.

Zapytany w czasie dyskusji, czy takie normy powinny powstać na poziomie Konferencji Episkopatu Polski ks. Majer odpowiedział, że lepszym rozwiązaniem są partykularne kodeksy przygotowywane przez poszczególne diecezje czy zakony, które uwzględniają specyfikę ich pracy duszpasterskiej. W tym kontekście o. Adam Żak SJ, koordynator ds. ochrony dzieci i młodzieży powiedział, że pracuje nad kompleksowym programem prewencji.

W czasie sympozjum przypomniano, że trwa proces zatwierdzania „Wytycznych i Aneksów regulujących postępowanie Kościoła w Polsce wobec sprawców molestowania seksualnego osób niepełnoletnich oraz pomocy ofiarom”. Bp Artur Miziński wyjaśnił, że Stolica Apostolska zgłosiła uwagi, które zostały wprowadzone do dokumentu w październiku br. Możliwe, że do końca roku te normy zostaną ostatecznie zatwierdzone.

Referatom i dyskusjom w czasie krakowskiego sympozjum przysłuchiwali się m.in. bp Artur Miziński, sekretarz generalny KEP a także bp Rudolf Pierskała z Opola i bp Tadeusz Pieronek.

Sympozjum naukowe „Ochrona praw dziecka w Kościele” odbyło się w czwartek 20 listopada br. w auli Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy przy ul. Stradomskiej 4 w Krakowie. Zorganizował je Wydział Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.