Krzyż może wisieć

„Uczelnie świeckie powinny starać się być uczelniami, które są otwarte na wszystkie religijne wyznania i nie ograniczać się do jednego” – tak spór wokół usunięcia krzyża z gabinetu rektora Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy skomentowała w TVP Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego.

W programie „Polityka przy kawie” w programie 1 TVP pani minister zaznaczyła, że jej resort wspiera także uczelnie katolickie, podobnie zresztą jak dzieje się to w innych krajach europejskich. „Jestem przekonana, że w systemie, w którym są uczelnie z definicji identyfikowane jako katolickie, mają pełne prawo do tego, żeby symbole katolickie je reprezentowały, a uczelnie świeckie powinny być otwarte dla każdego, na każde wyznanie i w związku z tym nie powinny identyfikować się z jednym” – powiedziała Barbara Kudrycka.

Przypomnijmy, że kilka tygodni temu nowy rektor UKW prof. Janusz Ostoja-Zagórski kazał zdjąć krzyże w swoim gabinecie i sali senatu uczelni. Rzecznik prasowy uniwersytetu zaznaczył, że jest to uczelnia świecka. „Godło państwowe jest dla wszystkich wspólnym symbolem” zaś „konkretny krzyż może być odzwierciedleniem poglądów tylko części studentów, pracowników i gości” – napisał rzecznik.

Decyzja rektora wywołała negatywną reakcję rzecznika diecezji bydgoskiej. Argumenty używane przez zwolenników zdejmowania krzyża zostały jednoznacznie podważone w Europejskim Trybunale Praw Człowieka w Strasburgu w 2010 roku – przypomniał ks. dr Sylwester Warzyński.

Zwrócił też uwagę, że europejska tradycja, tożsamość i kultura jest nie do zrozumienia bez chrześcijaństwa. „Nie da się zmienić naszej historii. Wszelkiego rodzaju redukcje, jej reinterpretacje zakłamują ją, zubażają. Podobnie jak ideę uniwersytetu zubaża próba pozbawiania go sfery ducha, odniesienia do Absolutu” – zaznacza ks. dr Warzyński.

Warto też przypomnieć Artykuł 25 ust. 2 Konstytucji RP stanowi, że „władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym”.

Polska konstytucja mówi o „bezstronności państwa”, co umożliwia obywatelom umieszczanie symboli religijnych w przestrzeni publicznej, bądź ich nieumieszczanie.

Warto zwrócić także uwagę na treść preambuły polskiej Konstytucji, w świetle której należy interpretować artykuł 25. Preambuła zawiera m.in. zapis brzmiący: „My, Naród Polski – wszyscy obywatele Rzeczypospolitej, zarówno wierzący w Boga będącego źródłem prawdy, sprawiedliwości, dobra i piękna, jak i nie podzielający tej wiary, a te uniwersalne wartości wywodzący z innych źródeł, równi w prawach i w powinnościach wobec dobra wspólnego – Polski, wdzięczni naszym przodkom za ich pracę, za walkę o niepodległość okupioną ogromnymi ofiarami, za kulturę zakorzenioną w chrześcijańskim dziedzictwie Narodu i ogólnoludzkich wartościach”.

Z tych właśnie doświadczeń oraz wartości wywodzone są dalsze normy zawarte w Konstytucji. Zatem z zasady „bezstronności” wynika swoboda wyrażania przekonań religijnych oraz obecności znaków religijnych w życiu publicznym.

Podczas niedawnej, zorganizowanej na UKSW konferencji „Religia i etyka w edukacji publicznej”, ks. prof. Piotr Stanisz z KUL przypomniał, że Trybunał Konstytucyjny, po wniosku RPO, uznał, że obecność symboli religijnych w publicznych placówkach edukacyjnych jest zgodny z Konstytucją.

Prelegent podkreślił, że obecność tych symboli jest realizacją zasady gwarancji wolności myśli, sumienia i religii. W ten sposób realizuje się prawo do wolności religii i jej uzewnętrzniania (chyba, że zagraża porządkowi publicznemu, ale taka możliwość nie zachodzi w wypadku krzyża).

Ks. Stanisz zakwestionował też twierdzenie, że obecność krzyża narusza prawo do wolności od religii i narzuca konieczność „znoszenia” symboli religijnych przez niewierzących. Europejski Trybunał Praw Człowieka uznaje bowiem w swych rozstrzygnięciach, że krzyż jest symbolem „pasywnym” i należy odróżnić go od lekcji religii czy praktyk wiary.