Ks. prof. Drożdż: dziennikarstwo odkrywaniem prawdy

Dziennikarstwo jest odkrywaniem prawdy w imię i w służbie dobra wspólnego – podkreśla ks. prof. Michał Drożdż z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Jego wystąpienie odczytano podczas międzynarodowej konferencji na temat etyki w mediach w Bydgoszczy.

Odczytał je ks. dr Mariusz Kuciński.

Ks. prof. Drożdż, odwołując się do tematu swojego wystąpienia „Powinność prawdy a szacunek dla człowieka: dylematy etyczne dziennikarzy” podkreślił, że podstawową wartością, wokół której kształtuje się funkcjonowanie i misja mediów jest prawda. Dziennikarstwo jest bowiem – i takim być powinno – odkrywaniem prawdy w imię i w służbie dobra wspólnego.

Ksiądz profesor zaznaczył, że pytanie postawione w tytule wystąpienia dotyczy świata wartości. – Prawda jest bowiem podstawową wartością poznawczą. Jej poszukiwanie jest także wartością, wynikającą z ludzkiej racjonalności, tylko człowiek operuje prawdą. Dziennikarstwo ze swojej natury jest także wartością w demokratycznych i wolnych społeczeństwach. Mówienie o dylematach i granicach etycznych, to nic innego, jak mówienie o wartościach – podkreślił.

Zdaniem ks. prof. Drożdża, podstawową wartością w funkcjonowaniu mediów i działalności dziennikarskiej jest człowiek z jego indywidualną godnością i relacjami społecznymi. – Ta analiza pozwala postawić tezę, że dziennikarstwo jest dla człowieka, a nie odwrotnie. Ta teza jest punktem wyjścia etyki dziennikarskiej. Wskazuje na podstawowe zasady, którymi powinien się kierować dziennikarz, zachowując właściwą proporcję między dążeniem do odkrywania prawdy a szacunkiem dla człowieka – uważa wykładowca UPJPII.

Ks. Drożdż zwrócił uwagę na zasady rozstrzygania dylematów etycznych w sferze sumienia dziennikarza. Po kolei przeanalizował: prawo człowieka do prawdy i dziennikarską powinność prawdy; aksjologiczne ramy etyki dziennikarskiej; sumienie jako konieczną instancję medialną; zasady formacji sumienia oraz zasadę "prymatu większych wartości".

Zdaniem ks. Drożdża, prawda jest jedną z fundamentalnych wartości w życiu człowieka. – Prawo do prawdy jest podstawowym prawem człowieka, a media są dziś podstawową przestrzenią realizowania tego prawa. Z prawa do prawdy wynika dziennikarska powinność jej odkrywania i przekazywania – zaznaczył.

Wymiar etyczny dziennikarstwa nie dotyczy jedynie treści i sposobu przekazu, ale także intencji, motywów i celów – uznał profesor. Odwołał się m.in. do Karty Etycznej Mediów, w której zasada prawdy łączy się z regułami chroniącymi inne wartości. Wymienił zasady: obiektywizmu, uczciwości, szacunku i tolerancji, pierwszeństwa dobra odbiorcy oraz wolności i odpowiedzialności. – Jan Paweł II mówi o dojrzałym korzystaniu z wolności i odpowiedzialności, w oparciu o prawdziwe sumienie – powiedział.

Ks. prof. Drożdż podkreślił, że etyka dziennikarska jest sprawą ludzkiego sumienia. Zaznaczył, że „źródłem prawdziwości sumienia jest akceptacja całej hierarchii wartości odkrywanej i urzeczywistnianej w człowieku”. – Obowiązek pójścia za głosem sumienia wynika więc z faktu bycia człowiekiem, czyli z normy personalistycznej oraz związanej z nią prawdy o obiektywnym świecie wartości – dodał.

Czy poszukiwanie prawdy w dziennikarstwie ma granice etyczne? – zastanawiał się ks. Drożdż. – Tak, ma granice etyczne, a więc oparte na wartościach, poznawanych i odkrywanych w prawdzie własnego sumienia i uwarunkowanych wzajemnie prymatem większych wartości. Podstawowe granice wyznacza teza, że dziennikarstwo jest dla człowieka, a nie odwrotnie. Priorytet prawdy czyni dopiero media niezależnymi i obiektywnymi, a dziennikarzy obiektywnymi i rzetelnymi – zakończył kapłan.