Ks. prof. Roos i prof. Gaugler – nowi doktorzy honoris causa KUL

Dwaj wybitni teoretycy i praktycy katolickiej nauki społecznej, ks. prof. Lothar Roos i prof. Eduard Gaugler, otrzymali 15 listopada tytuły doktora honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

W uroczystości uczestniczyli m.in. Szef Wydziału Politycznego Ambasady Niemiec Andreas Meitzner i szef Fundacji Konrada Adenauera Stephan Raabe, uczeń ks. prof. Roosa.

O nadanie tytułu wnioskowała Rada Wydziału Nauk Społecznych. W uchwale dotyczącej ks. prof. Lothara Roosa, zauważono, że „nieustannie podkreśla konieczność uznawania trwałych wartości religijnych i moralnych we współczesnych społeczeństwach oraz niewystarczalność dyskursu publicznego bez Boga jako ostatecznego fundamentu życia społecznego”, a także „w sposób bezkompromisowy broni ludzkiego życia”. „Ks. prof. Lothar Roos dążąc do prawdy naukowej nigdy nie zwątpił w znaczenie katolickiej nauki społecznej i jej rolę we współczesnym świecie, przekonująco podkreślając jej aktualność i wpływ na życie społeczne” – głosi uchwała.

Poprzez nadanie tytułu prof. Eduardowi Gauglerowi społeczność uniwersytecka pragnęła z kolei uhonorować wysiłek, w wyniku którego laureat „rozwinął koncepcję humanizacji pracy, wprowadzając ją do nauk o organizacji i zarządzaniu” oraz znaczący wkład, jaki „wniósł w budowanie świadomości znaczenia ludzkiego wymiaru pracy w ramach nauk o zarządzaniu”.

Charakteryzując sylwetkę pierwszego z laureatów ks. prof. Stanisław Fel zauważył, że ks. prof. Roos jest „jednym z najwybitniejszych współczesnych teoretyków i praktyków katolickiej nauki społecznej, szczególnie w zakresie etycznych podstaw ładu politycznego i gospodarczego; uczonym o nieposzlakowanej sylwetce moralnej, obywatelskiej i kościelnej, wypróbowanym przyjacielem Polski i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego”. Zaznaczył, że w swojej długoletniej pracy naukowej laureat wykazał dobitnie, że osoba ludzka ze swoją godnością jest najwyższą wartością w szeroko rozumianym życiu społecznym. – Uzasadnił konieczność pielęgnowania przez instytucje publiczne wartości podstawowych, co jest niezbędnym warunkiem dobrego funkcjonowania państwa prawa – mówił ks. prof. Fel.

75-letni dziś ks. prof. Roos studiował najpierw filozofię i teologię w Niemczech i w Szwajcarii, a już po święceniach i podjęciu aktywności społecznej i oświatowej, w 1962 r. podjął kolejne studia, ekonomiczne i socjologiczne, na uniwersytecie fryburskim. Na tej uczelni doktoryzował się w 1969 r. w zakresie katolickiej nauki społecznej.

W 1975 r. został powołany na stanowisko profesora Chrześcijańskiej Antropologii i Etyki Społecznej na Uniwersytecie Jana Gutenberga w Moguncji. W ramach partnerskiej wymiany naukowej w 1977 r. po raz pierwszy przybył z wykładami do Polski. Zapoczątkował w ten sposób trwającą do dziś współpracę z KUL. Wykładał na uniwersytecie w Bonn, na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach czy w Gustav-Siewerth-Akademie w Weilheim-Bierbonnen.

– Ks. prof. Roos jest nie tylko wybitnym uczonym, ale także znaczącym działaczem społecznym. Szczególnym rysem jego osobowości jest z jednej strony dążenie do szerokiego upowszechnienia wiedzy będącej wynikiem jego studiów i badań naukowych, a z drugiej strony starania o jej praktyczną aplikację w szeroko rozumianym życiu społecznym – mówił o laureacie ks. prof. Fel.

Przywołał ważny projekt naukowy prof. Roosa, którym była analiza przemian wartości wyznawanych w społeczeństwie niemieckim. – Wraz z socjologiem Gerhardem Schimdtchenem, politologiem Nikolausem Lobkovitzem i ewangelickim teologiem Manfredem Sietzem prowadził przez prawie dziesięć lat interdyscyplinarne badania, które miały na celu zbadanie systemu wartości wyznawanego przez młodzież. To przedsięwzięcie, wpisujące się w wielką ogólnoniemiecką debatę dotyczącą przemiany wartości, było istotnym punktem odniesienia w zakresie często fundamentalnych rozstrzygnięć polityczno-społecznych w Niemczech – zauważył.

W swoim wystąpieniu laureat mówił o relacjach między rynkiem a moralnością, zarysowanych w encyklikach społecznych. Przypomniał historię doktryn liberalizmu i socjalizmu, a następnie przedstawił krótko rozwój współczesnej katolickiej nauki społecznej i kierunki wskazywane przez encykliki społeczne kolejnych papieży. Wyjaśnił też pojęcie „logika daru”, która obok logiki rynku i logiki państwa jest niezbędna, żeby mogła funkcjonować prawdziwa solidarność i sprawiedliwość społeczna.

Postać i dorobek drugiego laureata przedstawił prof. Adam Biela. – Prof. Gaugler należał do tych europejskich uczonych w krajach języka niemieckiego, którzy dokonali najpierw recepcji literatury światowej na temat humanizacji pracy, a następnie rozwinęli nurt humanizacji pracy wnosząc do niego elementy analizy ekonomicznej, zwłaszcza o wskaźnikowe ujęcie skutków przedsięwzięć humanizacyjnych. Wskazał on na szeroki związek humanizacji przedsiębiorstw z prawami ekonomii – mówił.

Zaznaczył, że największe zasługi prof. Gauglera dotyczą rozwoju humanizacji pracy, a zwłaszcza analizy zwanej strukturalizacją pola pracy. W celu realizacji projektów badawczych podjął interdyscyplinarną współpracę z ergonomistami, psychologami i socjologami. Na Uniwersytecie Mannheim, którego był rektorem, została stworzona znana nie tylko w krajach języka niemieckiego, lecz znacznie szerzej w świecie, interdyscyplinarna szkoła nauki o pracy, która wydała wiele znanych dzieł naukowych. – Gaugler był nie tylko jej metodologicznym inspiratorem, ale też merytorycznym liderem – podkreślił laudator.

Zwrócił też uwagę, że prof. Gaugler nawiązywał owocną współpracę również z nauką polską i polskimi ośrodkami naukowymi w dziedzinie nauk ekonomicznych, nauk o zarządzaniu oraz nauk o pracy. Jego wizyta w KUL w 1980 r. zaowocowała uaktywnieniem środowiska psychologów do współpracy z ekonomistami zajmującymi się zarządzaniem oraz organizacją pracy. – W swoich pracach zawsze zajmował jasne stanowisko: praca naukowa z dziedziny ekonomii powinna być pomocna w rozwiązywaniu problemów gospodarczych i społecznych, a pracownik naukowy potrzebuje stabilnego i wyraźnego ukierunkowania dla swoich wartości, które będzie punktem wyjścia do zadawania pytań i szukania na nie odpowiedzi. Dla prof. Gauglera jest nim katolicka etyka społeczna – mówił prof. Biela.

Nowy doktor honorowy KUL przedstawił wykład poświęcony partnerstwu w ekonomii i przedsiębiorstwie. Omówił etapy niemieckiej drogi pośredniej pomiędzy kapitalizmem i socjalizmem, rozważał zagadnienia partnerstwa na płaszczyźnie związków i partnerstwa w przedsiębiorstwie. Przedstawił także koncepcję społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw.