KUL: dyskusja o „Mitis iudex Dominus Iesus” Franciszka nt. orzekania nieważności małżeństwa

– Te dokumenty, które papież ogłosił absolutnie pomagają sędziom czy nawet przymusza sędziów, żeby patrzyli na całą tę sprawę nie tylko formalno-prawnie, ale tu musi być zachowane niezmiennie poszukiwanie prawdy materialnej, obiektywnej i tylko w tym duchu musi następować rozstrzyganie spraw – mówił abp Andrzej Dzięga podczas ogólnopolskiej konferencji naukowo-szkoleniowej „Mitis iudex Dominus Iesus” zorganizowanej przez Instytut Prawa Kanonicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

Metropolita szczecińsko-kamieński podkreślił, że w nowelizacji kościelnego prawa procesowego chodzi głownie o to, aby wiernych, którzy przychodzą ze sprawą swojego małżeństwa i proszą o rozpoznanie jego ważności bądź nieważności traktować z pełnym zaufaniem. – To nie są kombinatorzy. To są ludzie bardzo poranieni, którym życie nie wyszło – mówi KAI abp Dzięga.

Dodał, że takie osoby przychodzą często wbrew pewnej własnej emocji – Często już im się nie chce tego rozdrapywać, a jednocześnie wiedzą, że jeśli nie poznają prawdy według doktryny i nauki Kościoła to nigdy nie odzyskają gruntu pod nogami – uzupełnia hierarcha. Jego zdaniem często jest to dla nich „ostatnia deska ratunku”, żeby mieć pewność, że na czymś stabilnym stoją i mogą na nowo rozpocząć swoje życie.

Zdaniem arcybiskupa Dzięgi wiele małżeństw zawieranych jest w niepełnej wiedzy kanonicznej i w niepełnej odpowiedzialności za małżeństwo. – Wiele związków zawieranych jest z pewną niedopowiedzianą wprost klauzulą „dopóki będzie dobrze to jest dobrze” bez patrzenia na to, co przyniesie przyszłość – ubolewał hierarcha. Jego zdaniem, gdy wszystko się rujnuje, to na pytanie o dalszą przyszłość niemal natychmiast pada odpowiedź, że trzeba szukać innego rozwiązania bez udziału Kościoła katolickiego w swoim życiu.

Jednocześnie hierarcha dopatruje się w nowych normach większej konieczności zagłębienia się w sprawy przez sędziów. – Należy niejako przejść z tymi ludźmi pewną drogę od momentu, w którym przychodzą oni i składają na ręce sądu swoją sprawę, aż do uzyskania dla nich sprawiedliwego wyroku – podkreślił arcybiskup. Tylko wówczas ta sprawiedliwość Kościoła i ta prawda o nich jest dla nich „nowym życiem, nową nadzieją, czyli miłosierdziem”.

Ks. prof. Leszek Adamowicz, dyrektor Instytutu Prawa Kanonicznego KUL, przypomniał, że papież Franciszek we wstępie do dokumentu wyraźnie zaznaczył, że ten rodzaj reformy, żeby kwestia nieważności małżeństwa była rozpatrywana w procedurze sądowej, daje gwarancje ochrony świętego węzła małżeńskiego. – Zatem zasada nierozerwalności małżeństwa i świętości węzła małżeńskiego jest podtrzymana oraz gwarantowana. Oczywiście proces zawsze będzie poszukiwaniem prawdy o węźle małżeńskim – mówił wikariusz sądowy archidiecezji lubelskiej.

Dodał też, że papież także obdarzył sędziów większym zaufaniem, ze względu na jednoinstancyjność sądów biskupich. – Oczywiście trzeba wziąć tutaj pod uwagę założenie, które sformułował papież Franciszek w przemówieniu do Roty Rzymskiej, że każdy sędzia ma być osobą o dojrzałej osobowości, o fachowych kompetencjach i o właściwym ukształtowanym sumieniu – mówił ks. prof. Adamowicz.

Ponadto uważa, że w praktyce nowe przepisy nawet wydłużą proces ze względu na konieczność pisemnej konsultacji w sprawach, które do tej pory można było dokonać osobiście. Zatem krótki proces będzie rzadkością, bo wymogi formalne dotyczące jego wdrożenia nadal są restrykcyjne.

Ogólnopolska konferencja naukowo-szkoleniowej „Mitis iudex Dominus Iesus” była podzielona na dwie części: naukową i szkoleniową.
W pierwszej części abp Andrzej Dzięga mówił o oczekiwaniach biskupów wobec oficjałów oraz sądów pierwszej i drugiej instancji. Z kolei ks. prof. Wojciech Góralski omówił wprowadzenie do Motu Proprio Mitis iudex. Proces zwyczajny po reformie papieża Franciszka przedstawił ks. prof. Leszek Adamowicz, a przebieg procesu biskupiego (tzw. „skróconego”) przybliżyła dr hab. Marta Greszata-Telusiewicz. O warunkach apelacji po reformie opowiedział ks. prof. Tomasz Rozkrut.

Część szkoleniowa odbyła się w trzech równoległych panelach dla sędziów, obrońców węzła i adwokatów kościelnych. Całość zakończyła prezentacja programu komputerowego wspierającego pracę sądu kościelnego, w której wzięli udział pracownicy wielu sądów biskupich w Polsce.

Organizatorem ogólnopolskiej konferencja naukowo-szkoleniowej „Mitis iudex Dominus Iesus” na Wydziale Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II był Instytut Prawa Kanonicznego, a szczególnie Katedra Kościelnego Prawa Procesowego.

„Mitis Iudex Dominus Iesus”, („Pan Jezus łagodnym sędzią”) – to motu proprio papieża Franciszka reformujące procedurę orzeczenia nieważności ślubu kościelnego. Główną intencją zmian wprowadzonych do prawa kanonicznego jest uproszczenie i przyśpieszenie działania sądów kościelnych.