KUL i jego najważniejsze wydarzenia w 2023 roku

Mimo 105 lat funkcjonowania – jak przypomniał rektor KUL ks. prof. Mirosław Kalinowski – KUL jest w świetnej formie. – To uczelnia pełna energii, która oferuje społeczności akademickiej wiele dobrych inicjatyw – zapewnił.

Uruchomienie kierunku lekarskiego, bardzo dobre wyniki parametryzacji, prestiżowe nagrody, spotkania z ciekawymi osobistościami, działania dla Polonii oraz międzynarodowe, debaty i wydarzenia poświęcone najważniejszym współczesnym problemom, ale także inauguracja międzynarodowego przedsięwzięcia jakim jest Sieć Uniwersytetów Trójmorza składają się na podsumowanie 2023 roku na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II.

Lubelski Nobel trafił na KUL – to z całą pewnością jedno z ciekawszych wydarzeń stycznia mijającego roku. Karnistka dr hab. Małgorzata Gałązka, prof. KUL z Instytutu Nauk Prawnych KUL została laureatką Nagrody Naukowej Lubelszczyzny im. Profesora Edmunda Prosta. Nagroda ta została przyznana jej za monografię „Prawnokarne granice nowatorskiej interwencji medycznej”. Wyjątkowe uhonorowanie otrzymuje każdego roku tylko jeden przedstawiciel lubelskiego środowiska naukowego, obecnie nominowanych było 14 naukowców.

– Interwencje medyczne angażują fundamentalne dobra prawne człowieka: zdrowie, życie, prawo do samostanowienia, prywatność informacyjną. Są to dobra, które prawo, w tym karne, chroni od zawsze – podkreśliła prof. Małgorzata Gałązka w wywiadzie dla „Przeglądu Uniwersyteckiego”.

Ważnym wydarzeniem lutego była wizyta na KUL-u braci albertynów, którzy niosą pomoc Ukrainie, zmagającej się z rosyjską agresją, a także spotkanie z synem Władysława Bartoszewskiego – Teofilem, który nie tylko wspominał swojego sławnego ojca w związku z 15-leciem uhonorowania go przez KUL tytułem doktora honoris causa, ale także opowiadał o kulisach polskiej polityki i ważnej w tym kontekście przyzwoitości. Istotną dla społeczności akademickiej sprawą z lutego 2023 r. było także przypomnienie, że KUL spełnia wymogi ustawowe do ubiegania się o miano uczelni badawczej. – Z 14 ocenianych dyscyplin naukowych aż dziewięć, a więc większość, otrzymała kategorię A+ lub A – powiedział Damian Liszka, który na KUL kieruje Działem Ewaluacji Działalności Naukowej. Jak podkreślił ekspert, ocena ta przyczynia się do budowania marki KUL jako wiodącego i prestiżowego ośrodka naukowego.

Marzec to m.in. kolejna odsłona Areopagu Uniwersytetów – tym razem eksperci rozmawiali o uchodźcach i wojnie. – Stosunek do ludzi potrzebujących pomocy jest miarą naszego człowieczeństwa – z taką tezą zgodzili się eksperci m.in. KUL, Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego, którzy w Poznaniu wzięli udział w debacie pt. „Uchodźcy. Koegzystencja czy asymilacja? Społeczne aspekty wojny”.

W marcu rektor KUL ks. prof. Mirosław Kalinowski powołał także Centrum Polonijne, którego głównymi zadaniami są współpraca z Polonią, mediami i organizacjami polonijnymi oraz koordynacja i rozwój działań podejmowanych przez KUL na rzecz Polonii, m.in. poprzez organizację Studium KUL dla Polonii i Polaków za granicą.

Niewątpliwie ważną dla KUL debatą było marcowe spotkanie wokół publikacji medialnych dotyczących kard. Karola Wojtyły. O zarzutach kierowanych wobec niego, a także o inwigilacji i represjach SB wobec Kościoła katolickiego i duchowieństwa w okresie PRL-u rozmawiali historycy i znawcy dziejów Kościoła katolickiego w Polsce. Badacze zgodzili się, że kluczowa w tej sprawie jest rzetelna praca historyków, którzy są w stanie dokonać profesjonalnej krytyki źródeł oraz uwzględnić kontekst historyczny opisywanych przez media wydarzeń.

KUL proponował także interesujące wydarzenia kulturalne. W kwietniu miłośnicy poezji, kina i klasyki literatury mogli porozmawiać o „Trenach” Jana Kochanowskiego – arcydziele literatury polskiej i o jego wyjątkowej – refleksyjnej i onirycznej – adaptacji filmowej w reżyserii Damiana Bieńka. Wydarzenie, które odbyło się w ramach Święta Polonistyki KUL, przyciągnęło ponad 550 osób, głównie uczniów szkół średnich i ich nauczycieli. Podczas towarzyszącej projekcji dyskusji – z udziałem literaturoznawców, muzykologów i historyków sztuki – młodzi ludzie mogli zapoznać się nie tylko ze znaczeniem jednego z kluczowych tekstów polskiego dziedzictwa literackiego, ale również z mechanizmami przełożenia języka poezji na język filmowy, w tym przypadku wybitnej liryki żałobnej Jana z Czarnolasu na sceny i obrazy kina.

Sieć Uniwersytetów Trójmorza to inicjatywa KUL, której inauguracja – w obecności najwyższych władz państwowych, w tym prezydenta Andrzeja Dudy – odbyła się w maju podczas Samorządowego Kongresu Trójmorza. KUL jest liderem tego międzynarodowego przedsięwzięcia (3SUN – The Three Seas University Network), które ma tworzyć podstawy trwałego i stabilnego partnerstwa uniwersytetów aż z 12 państw Trójmorza, czyli między Morzem Bałtyckim, Morzem Adriatyckim i Morzem Czarnym.

W maju, tradycyjnie, odbyły się również Kulturalia 2023. Na dziedzińcu Gmachu Głównego KUL odbyły się koncerty takich gwiazd jak Happysad, Sylwia Grzeszczak, Ania Karwan oraz Natalia Szroeder. Część dochodów z biletów została przekazana Hospicjum Dobrego Samarytanina w Lublinie. Dni Kultury Studenckiej – KULturalia (wcześniej pod nazwą Kullages) to cykliczny, sztandarowy projekt Uczelnianego Samorządu Studentów KUL, organizowany od początku lat 70. ubiegłego wieku i promujący wysoką kulturę studencką.

Ponadto w maju br. prof. Peter Trudgill z Wielkiej Brytanii – jeden z najwybitniejszych na świecie socjolingwistów i dialektologów – odebrał tytuł doktora honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

W maju odbyła się także inauguracja Centrum Badań nad Dyplomacją, którego zadania mają koncentrować się m.in. na współpracy z zagranicznymi jednostkami naukowo-badawczymi zajmującymi się badaniem polityki zagranicznej państwa, stosunków międzynarodowych i dyplomacji. Wykład, zatytułowany „Ile Boga jest we współczesnej dyplomacji?”, wygłosił podczas tego wydarzenia dyrektor Akademii Dyplomatycznej w Wiedniu Emil Brix.

KUL w czerwcu odwiedzili szefowie mediów Watykanu. – Potrzebujemy mediów, które pomagają nie dzielić, ale budować mosty. Nie wznosić bariery podziałów, ale nawiązywać dialog – stwierdzili dr Andrea Tornielli oraz dr Massimiliano Menichetti, którzy byli na spotkaniu „Nowoczesne media i technologie w komunikacji Kościoła”. Obaj włoscy eksperci, odpowiedzialni za pracę m.in. Vatican News, zwrócili również uwagę, że w mediach fundamentalnie ważna jest prawda opowiadana poprzez świadectwo i relacje ludzi oraz poprzez ich doświadczenie życiowe.

W czerwcu dowiedzieliśmy się również, że KUL uzyskał uprawnienia do nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego w trzech kolejnych dyscyplinach. Są to biologia medyczna, nauki biblijne oraz nauki o rodzinie. Dotychczas uniwersytet posiadał takie uprawnienia w 14 dyscyplinach: nauki prawne, socjologiczne, pedagogika, prawo kanoniczne, psychologia, filozofia, historia, językoznawstwo, literaturoznawstwo, nauki o sztuce, teologiczne, biologiczne oraz nauki o polityce i administracji.

W okresie wakacyjnym również nie brakowało ciekawych wydarzeń, wśród nich istotna była uroczystość uhonorowania prof. Stefana Sawickiego Orderem Świętego Grzegorza Wielkiego. Ten wybitny teoretyk i historyk literatury, a także znakomity znawca twórczości Cypriana Norwida – odebrał papieski order, a także Medal Ministra Edukacji i Nauki „Zasłużony dla Nauki Polskiej Sapientia et Veritas” 18 lipca. – KUL był moją wielką, życiową przygodą, a narażając się na zarzut banalności powiem nawet: moją miłością – mówił wzruszony 96-letni laureat.

W lipcu poznaliśmy też wyniki tegorocznej rekrutacji na studia I stopnia i jednolite magisterskie na KUL. W tym roku zgłosiło się ponad 7,5 tys. kandydatów – to niemal 2,5 tys. więcej niż w roku ubiegłym. Najpopularniejszym kierunkiem studiów okazała się nowo utworzona medycyna, bo prawie 1,5 tys. kandydatów zgłosiło chęć studiowania kierunku lekarskim. Na studia lekarskie przyjętych zostanie 60 osób, a więc o jeden indeks ubiegało się niemal 25 osób. Popularne były także takie kierunki jak psychologia, italianistyka w trybie zdalnym, kryminologia, pielęgniarstwo, zarządzanie, filologia angielska, prawo.

W wakacje, w sierpniu, KUL po raz kolejny zgromadził młodzież polonijną z całego świata. Dom Pracy Twórczej KUL w Kazimierzu Dolnym na tydzień stał się miejscem spotkania i warsztatów dla 25-osobowej grupy młodych Polaków z USA, Anglii, Niemiec, Francji i Włoch. To przedsięwzięcie realizowane przez Centrum Polonijne KUL razem z Fundacją Rozwoju KUL, które daje polskiej młodzieży szansę na zanurzenie się w kulturze, języku i historii Polski oraz nawiązanie międzynarodowych relacji i budowę trwałych przyjaźni między polonijnymi rówieśnikami.

Lubelski Festiwal Nauki, który we wrześniu odbył się po raz XIX pod hasłem „Nauka dla Przyszłości”, przyniósł nie tylko rekordową liczbę wydarzeń, ale także niezapomniane przeżycia, inspirujące wykłady i warsztaty. Lublin wraz z innymi miastami tworzącymi Lubelski Festiwal Nauki, m.in. Chełmem, Puławami, Stalową Wolą i Zamościem, przemienił się w ośrodek naukowych fascynacji, inspirowania i dzielenia się wiedzą. W tym roku Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II był głównym koordynatorem festiwalu. Wyjątkową zapowiedzią wydarzeń było spotkanie ze specjalnym gościem – dr. Sławoszem Uznańskim, astronautą projektowym Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA).

Debata pt. „O prorokach wolności w czasach zniewolenia”, czyli o kard. Karolu Wojtyle i ks. Franciszku Blachnickim to pierwsze ważne wydarzenie w nowym roku akademickim, którego inauguracja odbyła się w połowie października. Tytuł doktora honoris causa KUL przy tej okazji otrzymał rabin Abraham Skórka, religioznawca, biofizyk, ale i nauczyciel judaizmu, który od wielu lat zaangażowany jest w dialog chrześcijańsko-katolicki. Wspominając swoje spotkania z kard. Jorge Bergoglio, obecnym papieżem Franciszkiem, rabin podkreślił, że „prawdziwy punkt zwrotny w relacjach pomiędzy Żydami i katolikami wymaga o wiele więcej niż tylko spotkań, a mianowicie obserwacji opartej na moralnej wielkości i duchowej odwadze”. – Polska była krajem, w którym od pokoleń żyli moi przodkowie. Ich kultura była moim duchowym pokarmem.

W październiku odbył się także Kongres Teologów na KUL – „Wiara i teologia bliżej nas”, a także uroczystość przypominająca, że KUL już od ponad 10 lat prowadzi zajęcia dla więźniów. W Areszcie Śledczym w Lublinie odbyła się immatrykulacja kolejnych 20 osadzonych, którzy rozpoczęli studia na KUL. Wykład inauguracyjny zatytułowany „Quo vadis Samaritana?” wygłosił specjalista w zakresie kardiochirurgii i transplantologii klinicznej prof. Michał O. Zembala z Wydziału Medycznego KUL. – Nie należy się nigdy poddawać – zaznaczył profesor. Studia na KUL mają umożliwić skazanym kształcenie na poziomie wyższym oraz przyswojenie przez nich istotnych wartości etycznych i humanistycznych. Studia te – zarówno licencjackie, jak i magisterskie – prowadzone są na kierunku nauki o rodzinie.

W listopadzie sukcesem mogło pochwalić się Centrum Polonijne KUL, które uruchomiło kolejną, trzecią już, edycję Studium dla Polonii i Polaków za granicą. Ponad tysiąc osób z 30 krajów zgłosiło chęć podjęcia nauki na 18 zaproponowanych przez KUL kursach; to m.in. sztuczna inteligencja, logopedia, mediacje i negocjacje, efektywne zarządzanie, kultura języka polskiego czy kurs reportażu i wywiadu dziennikarskiego. Najwięcej, bo ponad 400 uczestników zgłosiło się z Wielkiej Brytanii, ale oferta KUL cieszy się popularnością także w Niemczech i Francji oraz w innych o wiele bardziej odległych krajach.

Grudzień był czasem, gdy KUL m.in. obchodził swoje 105. urodziny. – KUL ma 105 lat i wciąż pozostaje młodzieńczy; to uczelnia pełna energii, która oferuje społeczności akademickiej wiele dobrych inicjatyw – podkreślił rektor KUL ks. prof. Mirosław Kalinowski, zapewniając, że kompasem rozwoju uczelni i jej nowoczesnego oblicza pozostaje niezmiennie Ewangelia i nauczanie Kościoła katolickiego.