Drukuj Powrót do artykułu

KUL: zakończył się 55. Tydzień Filozoficzny o nauce i wierze

14 marca 2013 | 00:06 | kh Ⓒ Ⓟ

W Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II dobiegł końca 55. Tydzień Filozoficzny, zatytułowany: „Nauka i wiara – nowe ujęcie dawnego problemu”. Uczestnicy reprezentowali kilkanaście ośrodków uczelnianych z całej Polski. Wielokrotnie przypominana była postać i poglądy śp. abp. Józefa Życińskiego, który w Instytucie Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych KUL kierował Katedrą Relacji Między Nauką a Wiarą.

Witając uczestników Tygodnia podczas Mszy św. na jego rozpoczęcie, dziekan Wydziału Filozofii ks. prof. Stanisław Janeczek przypomniał niedawne spotkanie lubelskich środowisk naukowych. Podobnie jak w innych katedrach całego świata, 22 lutego w archikatedrze lubelskiej pracownicy wyższych uczelni i instytutów naukowych odnowili swoje wyznanie wiary w Trójjedynego Boga. Piękne i głębokie refleksje z tym związane wygłosił wtedy prof. Wiesław Kamiński, fizyk, b. rektor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Już w auli KUL ks. dziekan przypomniał watykańskie dyrektywy wzmacniające nauczanie filozofii w kształceniu teologicznym. Podkreślił też rolę Kościoła w obronie racjonalności w życiu naukowym i społecznym.

Tę m.in. tematykę podjął nuncjusz apostolski w Polsce abp Celestino Migliore zarówno w homilii podczas Mszy jak i w inauguracyjnym wykładzie. Nawiązując do trwającego Roku Wiary wskazał na potrzebę pogłębienia racjonalnych motywów wiary, chroniących ją przed deformacjami. Zaznaczył także, iż przesłanie chrześcijańskie zawiera w sobie wielki potencjał odnowy.

W tytule swego wykładu abp nuncjusz nawiązał do ewangelicznego dziękczynienia Jezusa Ojcu za to, że zechciał „objawić te rzeczy prostaczkom”, tzn. – precyzował nuncjusz – tym, którzy zdolni są widzieć „sercem” w biblijnym znaczeniu tego słowa. Przypomniał troskę Kościoła o właściwe relacje między wiarą a rozumem i nauką, a także o formowanie sumienia. Rozum i wiara służą sobie nawzajem poprzez m.in. „oczyszczanie” – wiary z powierzchowności i fanatyzmu, z kolei rozumu z „tyranii relatywizmu”. Dotyczy to obszaru wewnątrzreligijnego, a także np. zagadnień bioetycznych, humanitarnych czy sprawiedliwości społecznej. – Obserwujemy konflikt nie tyle między nauką a moralnością, ile wewnątrz samego rozumu otwartego bądź zamkniętego na Transcendencję, co skutkuje określonymi wyborami moralnymi – mówił.

Pozostałe wykłady pierwszego dnia obrad dotyczyły ujęcia relacji wiara-rozum w filozofii klasycznej (ks. prof. Piotr Moskal, KUL), a także przywoływały argumenty za niemożliwością uzgodnienia porządków nauki i wiary (prof. Krzysztof Łastowski, UAM) oraz, przeciwnie, za wzajemną współpracą Kościoła i świata nauki (ks. prof. Stanisław Wszołek, UPJPII).

Ks. prof. Moskal, odwołując się m.in. do filozofii Tomasza z Akwinu i ujęć współczesnych, doszedł do konkluzji, iż „wiara jest promocją rozumu”. Prof. Łastowski – nawiązując np. do socjobiologii – że w świetle epistemologii ewolucyjnej wiedza i wiara pełniły właściwe sobie funkcje adaptacyjne dla gatunku ludzkiego. Ks. prof. Wszołek – że konieczne jest ukazywanie, poprzez „eksplikację sensów”, tak obcości jak i powinowactwa poznania rozumowego i poznania przez wiarę.

Pierwszy wykład wtorkowy („Nauka i transcendencja” – prof. Zbigniew Wróblewski, KUL) ukazał metodologiczne trudności ewolucjonizmu w badaniu „całości” doświadczenia. Prof. Jacek Wojtysiak wraz z ks. Miłoszem Hołdą (KUL) argumentowali za tezą, iż celem nauki, zawartym niejako w jej naturze, jest osiągnięcie wiedzy doskonałej, a to zakłada istnienie Boga, jako podmiotu tej wiedzy.

Swoistą „eschatologię bez Boga”, konstruowaną na gruncie pozbawionego odniesień religijnych scjentyzmu, przedstawił krytycznie prof. Damian Leszczyński (UWr). Z kolei mitologiczność redukowania teologii do oddziaływań mózgu badanych przez neuronauki pokazał w swoim przedłożeniu o. dr Andrzej Jastrzębski (KUL). Natomiast o. dr Stanisław Jaromi zinterpretował tzw. Inteligentny Projekt jako wręcz herezję – liczne zniekształcenia nauki są tam podniesione do rangi chrześcijańskiego światopoglądu.

Czy cud można wyjaśnić naukowo? – rozważał w trzecim dniu Tygodnia Filozoficznego ks. prof. Adam Świeżyński (UKSW). Postulował możliwość zawężenia definiowania cudu do wskazania na ponadnaturalną Przyczynę osobową, podczas gdy dane zdarzenie niekoniecznie musiałoby być niemożliwe do naukowego wyjaśnienia. Chociaż potocznie obraz świata budowany na nauce może być w konflikcie z obrazem religijnym, to „rzetelnie uprawiana nauka nie zagraża racjonalnej wierze religijnej” – argumentowała prof. Anna Lemańska (UKSW). Ową rzetelność prelegentka rozumiała jako zgodność ze standardami metod poszczególnych nauk.

„Pochwałę niespójności” wygłosił prof. Andrzej Białas (PAU, UJ). Natomiast w wykładzie zatytułowanym „Czy można być chrześcijaninem w wielkim Wszechświecie?” prof. Lech Sokołowski (Obserwatorium Astronomiczne UJ) pytał: Po co jest nam ów gigantyczny Wszechświat, w którym możemy się czuć zagubieni i niepotrzebni? Nie ma na to odpowiedzi, ale poznawanie wszechświata może inspirować chrześcijan do cywilizacyjnej innowacyjności.

Ostatni dzień 55. Tygodnia Filozoficznego przyniósł analizy czasu w kontekście kosmologii kwantowej (prof. Andrzej Góźdź, UMCS) i dyskusję argumentów za i przeciw chrześcijańskiemu naturalizmowi (ks. prof. Janusz Mączka, UPJPII).

„Chcę pokazać, że abp Życiński rozumiał wagę przesłania Jana Pawła II z encykliki ‘Fides et ratio’ oraz innych dokumentów. W dialogu Kościoła z nauką papież miał niemałe wsparcie w księdzu arcybiskupie” – powiedział ks. dr Marek Słomka (KUL) w ostatnim wykładzie: „Fides et ratio’ – Jan Paweł II i abp Józef Życiński”. Kwestie na styku nauki i religii dla abp. Życińskiego były treścią życia, stanowiły cząstkę codziennej biskupiej egzystencji – podkreślał ks. Słomka, przez kilka lat kapelan metropolity lubelskiego i jego adiunkt w pracach naukowych.

Program filozoficzny zmarłego w 2011 r. metropolity był też przedmiotem wtorkowej dyskusji panelowej. Jej uczestnicy starali się odtworzyć intelektualną drogę ks. Życińskiego od inspiracji procesualizmem Whiteheada po eksplorację zagadnienia emergencji Wszechświata. Właśnie „chrześcijaninem w wielkim Wszechświecie” określił śp. Arcybiskupa w swoim wykładzie prof. Sokołowski.

Na za kończenie 55. Tygodnia Filozoficznego zaprezentowany został najnowszy numer „Roczników Filozoficznych”, dedykowany pamięci abp. Życińskiego. Można było także obejrzeć wystawę jemu poświęconą. Mszy św. w intencji zmarłego wielkiego kanclerza KUL przewodniczył prorektor o. Andrzej Derdziuk OFMCap. Eucharystia była także, dziękczynieniem za wybór papieża Franciszka. Można mieć nadzieję – zauważył wcześniej ks. Słomka – że jako osoba studiująca kiedyś nauki przyrodnicze nowy papież będzie również inspirował rozwój dialogu między Kościołem a światem nauki.

Drogi Czytelniku,
cieszymy się, że odwiedzasz nasz portal. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Każdego dnia publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie. Jednak bez Twojej pomocy sprostanie temu zadaniu będzie coraz trudniejsze.
Dlatego prosimy Cię o wsparcie portalu eKAI.pl za pośrednictwem serwisu Patronite.
Dzięki Tobie będziemy mogli realizować naszą misję. Więcej informacji znajdziesz tutaj.
Wersja do druku
Nasza strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Możesz określić warunki przechowywania cookies na Twoim urządzeniu za pomocą ustawień przeglądarki internetowej.
Administratorem danych osobowych użytkowników Serwisu jest Katolicka Agencja Informacyjna sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (KAI). Dane osobowe przetwarzamy m.in. w celu wykonania umowy pomiędzy KAI a użytkownikiem Serwisu, wypełnienia obowiązków prawnych ciążących na Administratorze, a także w celach kontaktowych i marketingowych. Masz prawo dostępu do treści swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, wniesienia sprzeciwu, a także prawo do przenoszenia danych. Szczegóły w naszej Polityce prywatności.