Las Wełecki k. Buska-Zdroju – 81. rocznica zbrodni niemieckiej na mieszkańcach

Mieszkańcy ziemi buskiej modlitwą i spotkaniem w Lesie Wałeckim – w miejscu największej zbrodni niemieckiej na terenie ziemi buskiej, uczcili 81. jej rocznicę w niedzielę 20 lipca. Uroczystości odbyły się przy pomniku upamiętniającym ofiary zbrodni w Lesie Wełeckim.

Obchody rozpoczęła Msza św. polowa przy pomniku – w symbolicznym miejscu kaźni. Sprawował ją i homilię wygłosił ks. Bogusław Koper, proboszcz parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Oleszkach. Przypomniał wojenny kontekst mordu na Polakach, pamięć o tragedii wśród mieszkańców, prosił o trwanie modlitwy za ofiary.

Wartę przy pomniku zaciągnęli harcerze i kombatanci, obecni byli delegaci różnych służb mundurowych, m.in. policji.

Odśpiewanie hymnu narodowego poprzedziło przemówienia zaproszonych gości. Zwrócono m.in. uwagę na to, że wśród rozstrzelanych byli przedstawiciele miejscowej inteligencji oraz działacze konspiracji. Ofiary pochodziły m.in. z Buska-Zdroju, Jarosławic, Łęki, Pińczowa, Tuczęp i Słupi.

Prelekcję „Zbrodnie niemieckie w Lesie Wełeckim koło Buska-Zdroju” wygłosiła dr Karolina Trzeskowska-Kubasik z Biura Badań Historycznych IPN.

– Las Wełecki to największe miejsce kaźni polskiej ludności w regionie. Według ustaleń IPN, Niemcy zamordowali tu od 500 do nawet 1000 osób  – powiedziała historyczka. To dzięki jej wieloletnim badaniom ta dramatyczna historia jest sukcesywnie odkrywana. Opracowania i książki autorstwa dr Trzeskowksiej-Kubasik, wśród nich: „Zbrodnie niemieckie w Lesie Wełeckim koło Buska-Zdroju”, „Ofiary terroru i działań wojennych w latach 1939–1945 z terenu Kreishauptmannschaft Busko”, „Terror niemiecki na terenie Kreisahuptmannschaft Busko w latach 1939–1945” – ujawniają skalę zbrodni.

Ofiarą egzekucji dokonanej 19 lipca 1944 r. był m.in. kpt. Franciszek Naskręt ps. „Kruk” – mieszkaniec Buska-Zdroju. Był uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej. We wrześniu 1939 r. brał udział m. in. w walkach w Warszawie. W okolicach Zamościa dostał się do niewoli sowieckiej, z której udało mu się zbiec. W okresie okupacji niemieckiej piastował stanowisko szefa Kwatermistrzostwa Komendy Obwodu ZWZ-AK Busko. 19 lipca 1944 r. rozstrzelano również mieszkańca Łęki, Józefa Śliwę, który był zaangażowany w akcję pomocy ludności żydowskiej.

Apel poległych, salwa honorowa, złożenie wiązanek kwiatów zakończyło uroczystość.

Organizatorami wydarzenia byli: parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Oleszkach, dr Robert Piwko, naczelnik Delegatury IPN w Kielcach oraz Jerzy Szydłowski, burmistrz miasta i gminy Busko-Zdrój.

Las Wełecki stał się symbolem  wielu zbrodni w powiecie buskim, dokonanych przez Niemców podczas okupacji.

19 lipca 1944 r. w Lesie Wełeckim zamordowanych zostało 29 osób. Byli to mieszkańcy Buska-Zdroju, Tuczęp, Jarosławic, Pińczowa oraz Nowego Korczyna, żołnierze Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej. Okupant nie oszczędził kobiet i dzieci. Badania wykazały, że przed śmiercią ofiary były torturowane – widoczne były złamania nóg i rąk, ślady kąsania psów. Niejednokrotnie zmuszano je do wykopania dołów, w których po egzekucji Niemcy składali ciała.

Niemcy dokonywali zbrodni na mieszkańcach Buska i powiatu w latach 1941-1945 r., ale ponad 70 lat nie znano dokładnie personaliów ofiar.

Kreishauptmannschaft Busko był jednostką administracyjną dystryktu Radom Generalnego Gubernatorstwa. Działało pięć niemieckich aresztów i różnego rodzaju obozy karne i pracy. W Busku-Zdroju w kwietniu 1941 r. utworzono getto dla 1681 Żydów. Akcję wysiedleńczą przeprowadzono 3 lub 4 października 1942 r. Żydów z Buska-Zdroju przetransportowano do Treblinki.