Połączenie doświadczenia z otwartością młodych jest szansą dzisiejszego katolicyzmu – uważa Jan Musiał, były senator i prezes Klubu Inteligencji Katolickiej w Przemyślu. Stowarzyszenie obchodzi jubileusz 30-lecia swej działalności w tym mieście.

Jan Musiał w rozmowie z KAI przyznaje, że choć czasy, w których Klub powstawał, czyli początek lat osiemdziesiątych, zmieniły się, to jednak nie przedawniły się wartości, którymi się kierowano. Jego zdaniem kierunkiem rozwoju i działalności Klubu Inteligencji Katolickiej jest połączenie doświadczenia działaczy tamtego czasu z otwartością ludzi młodych.

„Dla tego rodzaju stowarzyszenia katolickiego nastał nowy czas ekspansji. Takiej, w której łączy się doświadczenie dawnych KIK-owców z otwarciem młodych ludzi na potrzebę głębszego, niż proponuje dzisiejsza kultura masowa, wejrzenia w naszą rzeczywistość. Właśnie tak rozumiany katolicyzm dziś ma szansę” – mówi były samorządowiec i senator a przed laty również prezes przemyskiego KIK-u.

Obchody jubileuszowe 30-lecia Klubu Inteligencji Katolickiej w Przemyślu miały miejsce 11 grudnia. Rozpoczęła je Msza św. w kościele Świętej Trójcy. Przewodniczył jej kapelan stowarzyszenia ks. prałat Stanisław Czenczek. W homilii, na przykładzie KIK-u i ruchów katolickich podkreślał, że Kościół stanowią i za niego odpowiadają wszyscy ochrzczeni, także świeccy. „To jest właśnie ten laikat, który bierze odpowiedzialność za Kościół. Razem jesteśmy Kościołem: biskupi, kapłani, ludzie świeccy. Za tę wspólnotę odpowiadamy”- mówił.

Pierwsze Kluby Inteligencji Katolickiej powstały w Polsce w 1956 r., jednak najwięcej zostało utworzonych na początku lat osiemdziesiątych, w tym także w Przemyślu. Tutejszy Klub organizuje wystawy, koncerty, wyjazdy na Kresy Wschodnie, przez wiele lat był współorganizatorem Dni Kultury Chrześcijańskiej. Jego honorowym członkiem jest arcybiskup senior Ignacy Tokarczuk.

Klub Inteligencji Katolickiej w Warszawie obchodzi 50-lecie istnienia. Powstał w październiku 1956 r. Skupiał unikalne jak na warunki PRL środowisko katolików świeckich, którzy odegrali istotną rolę w kształtowaniu opozycji demokratycznej i przemianach politycznych w Polsce.

Dziś KIK zrzesza kilka tysięcy osób i setki rodzin. Wychowuje kolejne pokolenia warszawskiej inteligencji.
Klub Inteligencji Katolickiej w Warszawie powstał w październiku 1956 roku, dzięki liberalizacji, jaka dokonała się w Polsce na skutek „październikowego” przełomu. Jego podstawą ideową były nurty katolicyzmu społecznego i intelektualnego zakorzenione w przedwojennym środowisku Odrodzenia, w duchu dzieła Lasek, w personalizmie chrześcijańskim, w poczuciu odpowiedzialności ludzi świeckich za Kościół i za świat oraz w postawie ekumenicznej. Tradycja Klubu łączy bardzo mocno poszukiwanie dwóch wartości społecznych: dobra wspólnego oraz duchu dialogu i wzajemnego szacunku.
Wśród założycieli, członków Zarządu oraz osób nadających Klubowi całą jego specyfikę odnajdujemy takie osoby jak Bohdan Cywiński, bp Bronisław Dembowski, Izabela Dzieduszycka, Ks. Tadeusz Fedorowicz, Andrzej Friszke, Stanisława Grabska, Stefan Kisielewski, Jerzy Kłoczowski, Zygmunt Kubiak, Tadeusz Mazowiecki, Zbigniew Nosowski, Hanna Przeciszewska, Władysław Rodowicz, Zygmunt Skórzyński, Stefan Swieżawski, Adam Stanowski, Andrzej Stelmachowski, Stanisław Stomma, Jan Turnau, Jerzy Turowicz, Zula i Andrzej Wielowieyscy, Stefan Wilkanowicz, Jacek Woźniakowski, oraz pierwszy i wieloletni prezes KIK – Jerzy Zawieyski.
Pięć najstarszych Klubów, wraz z Więzią, Znakiem i Tygodnikiem Powszechnym przez lata tworzyło unikalną jak na warunki PRL płaszczyznę wymiany myśli, debaty obywatelskiej oraz dialogu różnych środowisk w Polsce. Kluby były bardzo zaangażowane w rozwój ekumenii, w obronę praw człowieka, w powstawianie i rozwój NSZZ Solidarności, w pomoc internowanym, w przywracanie demokracji i wolności w Polsce w 1989 roku, wreszcie w proces integracji europejskiej.
W 1958 roku środowisko warszawskiego KIK-u rozpoczęło wydawanie miesięcznika „Więź”, którego redaktorem naczelnym został Tadeusz Mazowiecki. W tym samym roku koło poselskie „Znak” – w sytuacji zacieśniania się systemu i aparatu gomułkowskiego i stopniowego odchodzenia warunków względnej swobody okresu tzw. października – wystosowało do ówczesnych władz PRL memoriał, w którym po raz pierwszy stanowczo opowiedziało się za respektowaniem praw ludzi wierzących w życiu publicznym. W trakcie marca 1968, koło poselskie „ZNAK” weszło w otwarty konflikt z władzami PRL, bowiem Jerzy Zawieyski odważył się otwarcie je skrytykować z trybuny sejmowej za brutalne pobicie manifestujących studentów.
Działacze Klubów Inteligencji Katolickiej brali coraz bardziej aktywny udział w formowaniu opozycji demokratycznej w Polsce. Wojciech Ostrowski i Henryk Wujec zostali członkami KOR, Andrzej Wielowieyski członkiem grupy „Doświadczenie i Przyszłość”, a Bohdan Cywiński wykładowcą TKN i Uniwersytetu latającego. W 1977 roku w kościele świętego Marcina kręgi warszawskiego KIKu zainicjowały największą w PRL głodówkę w obronie aresztowanych. W sierpniu 1980 roku 5 członków KIK z Tadeuszem Mazowieckim, Andrzejem Wielowieyskim i Bohdanem Cywińskim zostało ekspertami gdańskiego Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, biorąc udział w negocjacjach z rządem, czego efektem było podpisanie porozumienia z „Solidarnością”. W okresie stanu wojennego, kiedy KIK został oficjalnie zawieszony, wielu jego działaczy było internowanych bądź działało w podziemnych strukturach NSZZ „Solidarność”.
Przed 1989 rokiem istnienie Klubów było nieustannie zagrożone przez rozmaite decyzje Urzędu do spraw wyznań. Swoje przetrwanie zawdzięczają przede wszystkim regularnej i zdecydowanej obronie, którą otaczał Kluby Prymas Tysiąclecia. Działalność Klubów Inteligencji Katolickiej spotkała się z uznaniem polskiego Episkopatu, aczkolwiek pewne obawy części biskupów budziła zbytnia otwartość tego środowiska na nowe kierunki poszukiwań teologicznych w zachodniej Europie i jego wyraźna niechęć wobec tradycyjnego katolicyzmu ludowego.
Środowisko KIKu w końcu lat osiemdziesiątych odegrało rolę pomostu, który umożliwił negocjacje rządu z opozycją i stroną Kościelną w postaci tzw. okrągłego stołu. W lutym 1989 roku przy „okrągłym stole” w Warszawie, w ramach reprezentacji „Solidarności” zasiadło 20 członków KIK.
Niezależnie od roli politycznej, która wraz z demokratyzacją Polski uległa zmniejszeniu, Klub od samego początku był i pozostaje nadal prężnym ośrodkiem formacji świeckich. Począwszy od lat sześćdziesiątych zaistniały w Klubie stałe programy formacji dzieci i młodzieży, w tym studentów do świadomego i odpowiedzialnego życia katolików świeckich. W wiekowych grupach koedukacyjnych dzieci przez regularne spotkania, wyjazdy, biwaki, obozy, rekolekcje, ale również pracę dla dobra innych ludzi dorastały w poczuciu obowiązków względem bliźnich. Ta działalność edukacyjna sprawiła po latach, że tak wielu ludzi KIK odnajduje się w zarządach licznych organizacji pozarządowych czy wśród ludzi odpowiedzialnych za wiele ruchów katolickich.
Czerpiąc z doświadczeń różnych środowisk katolickich, Kluby starały się zawsze być miejscem przyjaznym ludziom poszukującym drogi swego powołania, środowiskiem otwartym na dialog ekumeniczny i międzyreligijny. Jan Paweł II w swym liście do KIK-ów w 1997 napisał: „doświadczenia, jakie ruch Klubów Inteligencji Katolickiej już posiada, mogą okazać się bardzo przydatne w prawdziwym dialogu z ludźmi poszukującymi sensu życia, czy też pomocne w dążeniu do zmiany nastawień wobec religii i Kościoła u tych, którzy posiadają zbyt uproszczone wizje chrześcijaństwa.”
Klub od lat wspiera struktury Kościoła katolickiego i greckokatolickiego na Wschodzie. Od ponad trzech dekad wspierane są też dzieła misyjne o. Mariana Żelazka w Indiach. Utrzymywane są kontakty z bardzo wieloma organizacjami katolickimi i chrześcijańskimi w wielu krajach. Dużą rolę w tożsamości Klubu pełnią kontakty polsko-żydowskie. Zwłaszcza po bolesnych doświadczeniach zagłady oraz po moczarowskim antysemityzmie z 1968 roku Klub w wyraźny sposób zaangażował się w pojednanie ze Starszymi Braćmi w wierze.
Warszawski Klub od 1971 roku jest członkiem Międzynarodowego Ruchu Intelektualistów Katolickich „Pax Romana”. Przez lata ’70 i ’80 kontakty „Pax Romana” pozwalały środowisku Klubowemu na utrzymywanie stosunków z wieloma ruchami i organizacjami katolickimi poza żelazną kurtyną. W roku 2004 w Warszawie, w Senacie RP, odbył się światowy kongres „Pax Romana”, podczas którego prezes warszawskiego KIKu – Piotr Cywiński – został prezesem „Pax Romana” na Europę.
Dziś KIK warszawski zrzesza kilka tysięcy osób, setki rodzin, kolejne pokolenia warszawskiej katolickiej inteligencji. Praca Klubu odbywa się w większości w kilkunastu sekcjach tematycznych, takich jak „sekcja ewangelijna”, „zespół pomocy Indii”, „sekcja nauczycielska” czy „sekcja współpracy z katolikami na Wschodzie”. Dzięki pracy „sekcji rodzin” KIK warszawski jest jedynym KIKiem w Polsce, w którym znajdują swoje miejsce dzieci i ludzie młodzi. Dziś Klub organizuje w ciągu roku ponad 40 dwutygodniowych biwaków, w których uczestniczy około 1000 dzieci oraz młodych ludzi, wspieranych przez setkę wolontariuszy-wychowawców. Młodzi ludzi w ramach KIKu prowadzą klub żeglarski „Santa Maria”. Ostatnimi laty młodzież Klubowa zaangażowała się zdecydowanie w pomarańczową rewolucję na Ukrainie oraz w pomoc ośrodkom demokratycznym na Białorusi, w szczególności niezależnym od reżimu systemom edukacji. Wspierają także własnym zaangażowaniem ośrodek opieki dla ludzi starszych w Korosteniu na Ukrainie. Młodzież Klubowa jest pierwszą i najstarszą (od 7 lat) grupą polskich katolików uczestniczących w Marszu Żywych, wiosną w Oświęcimiu-Brzezince. Dla młodzieży utalentowanej, warszawski KIK założył w 2002 roku Fundusz Stypendialny, który rozdysponował w ciągu pierwszych czterech lat istnienia około 250.000 złotych na stypendia socjalne i naukowe. KIK prowadzi dwie szkoły katolickie w Podkowie Leśnej.
W 2005 roku Klub stracił swoją historyczną siedzibę przy ul. Kopernika 34. Po szeroko zakrojonej zbiórce pieniędzy udało się zebrać sumę pozwalającą wykupić od ojców dominikanów poddasze budynku na Nowym Mieście, przy ul. Freta. Tam powstaje aktualnie nowa, tym razem własna, siedziba warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej.
Zgodnie ze swoją tradycją KIK pozostaje niezależnym głosem odpowiedzialności ludzi świeckich, współdziała z wieloma instytucjami Kościoła. W rozmaitych radach i zespołach Konferencji Episkopatu Polski zasiada aż 10 członków warszawskiego Klubu. W środowisku Klubowym rodziły się różne ruchy i stowarzyszenia chrześcijańskie i katolickie oraz wiele organizacji i działań obywatelskich. Przykładowo, to Sekcja Rodzin warszawskiego KIK była zaczynem Przymierza Rodzin. Również w warszawskim Klubie powstało Forum Świętego Wojciecha. W wielu miastach KIKi organizowały Dni Kultury Chrześcijańskiej. Od kilku lat w wielu diecezjach Kluby angażują się w organizację Dni Papieskich.
Z okazji pięćdziesięciolecia Klubu, KIK warszawski dostał 6 października specjalne wyróżnienie nagrody „TOTUS” w kategorii „Propagowanie nauczania Ojca Świętego Jana Pawła II” za promowanie nauczania Kościoła w duchu Jana Pawła II oraz za oddziaływanie formacyjne na szerokie kręgi polskiej inteligencji. Został również nominowany do zbliżającej się tegorocznej nagrody „Pro publico bono”.
Prezesem KIKu od roku 2000 jest dr Piotr M. A. Cywiński, będący zarazem przewodniczącym rady Forum Świętego Wojciecha i prezesem na Europę Międzynarodowej Federacji Intelektualistów Katolickich Pax Romana. Asystentem kościelnym całego ruchu KIK-ów w Polsce jest b. kapelan warszawskiego Klubu, bp Bronisław Dembowski.