90-lecie prof. Jerzego Kłoczowskiego

Jubileuszowy tort, wspomnienia współpracowników i przyjaciół oraz wręczenie opasłej Księgi Pamiątkowej złożyły się na obchody 90-lecia prof. Jerzego Kłoczowskiego, jednego z najwybitniejszych polskich humanistów doby współczesnej, które miały miejsce w założonym przezeń Instytucie Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie.

Jubilat otrzymał księgę pamiątkową zatytułowaną wymownie: „Człowiek i historia. Rzecz o Jerzym Kłoczowskim”. Składają się na nią artykuły i wspomnienia 60. współpracowników i uczniów Profesora, m. in. uczonych tej rangi, co Henryk Samsonowicz, Władysław Bartoszewski, Roman Dzwonkowski SAC, Stanisław Celestyn Napiórkowski OFM, Yves-Mare Hilaire, Jerzy Wyrozumski; wielkich ludzi Kościoła, jak abp Henryk Muszyński, bp Bronisław Dembowski czy o. Ludwik Wiśniewski OP.

Abp Henryk Muszyński zauważył, że w myśleniu Jana Pawła II o Europie można wskazać wyraźny wpływ jaki wywarł na nim prof. Kłoczowski, w którego rozumieniu „Europa, to nie tyle tradycyjnie pojmowany obszar pomiędzy Atlantykiem i Uralem, co krąg cywilizacyjny powstały na gruzach świata starożytnego, wyróżniający się życzliwością natury wobec ludzi, otwarty na świat, współtworzony głównie przez wartości judeo-chrześcijańskie, określające miejsce i zadania człowieka w społeczeństwie”.

Z kolei Władysław Bartoszewski napisał, że „Jerzy Kłoczowski, obok abp. Józefa Życińskiego był jedną z najważniejszych postaci intelektualnego Lublina i intelektualnej Polski”.

Podczas uroczystości prowadzonej przez profesorów Mirosława Filipowicza, obecnego dyrektora Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej oraz Huberta Łaszkiewicza, dziekana Wydziału Nauk Humanistycznych KUL, liczni uczniowie i współpracownicy Jerzego Kłoczowskiego dzielili się swymi wspomnieniami.

Obchody jubileuszu 90-lecia prof. Kłoczowskiego otworzyła 5 grudnia sesja „Ukraina: dziś – jutro. Budząca się nowa tożsamość” w Teatrze Starym w Lublinie, zorganizowana przez władze miasta i dominikańską Fundację „Ponad granicami”, kierowaną przez o. Tomasza Dostatniego.

Podczas debaty Henryk Wujec odczytał list gratulacyjny prezydenta Bronisława Komorowskiego dla profesora Kłoczowskiego – kawalera Orderu Orła Białego. Gorące urodzinowe życzenia profesorowi złożył także marszałek Senatu Bogdan Borusewicz – dawny uczeń Kłoczowskiego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

Prof. Jerzy Kłoczowki jest jednym z najbardziej zasłużonych i twórczych polskich historyków-mediewistów, a przede wszystkim wybitnym historykiem kultury polskiej – w tym historii chrześcijaństwa. Jest też specjalistą w zakresie historii Europy Środkowo-Wschodniej, autorem bądź redaktorem ponad tysiąca opracowań historycznych, wydanych w wielu językach.

Do jego historycznych zasług należało m. in.zaszczepienie na gruncie polskich nauk historycznych metodologii wypracowanej przez słynną francuską szkołę „Annales”, z jej koncepcją studiów nad historią społeczno-religijną.

Jerzy Kłoczowski jest też z pewnością najwybitniejszym współczesnym historykiem Europy środkowo-wschodniej, którego badania i syntezy naukowe doprowadziły do opisania specyfiki nie tylko politycznej, ale i kulturowo-duchowej tego regionu i jego znaczenia dla całej Europy.

Ponadto do wielkich dokonań Jerzego Kłoczowskiego należy budowanie pomostów pomiędzy najwybitniejszymi historykami kultury z Polski i Europy zachodniej, jak i jej wschodniej części. Olbrzymi jest też jego wkład w proces pojednania polsko-ukraińskiego oraz dialogu polsko-rosyjskiego.

Jerzy Kłoczowski urodził się w 29 grudnia 1924 r. w swym rodzinnym ziemiańskim dworze w Bogdanach na północnym Mazowszu. W czasie II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej i uczestnikiem Powstania Warszawskiego (w pułku „Baszta”).

W latach 1945-1948 studiował na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu – gdzie w 1950 roku uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych. W 1950 roku rozpoczął współpracę naukową z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim. W roku 1967 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1974 – zwyczajnego.

W ciągu ponad pięćdziesięciu lat pracy na KUL piastował tam szereg funkcji. Był między innymi: kierownikiem Katedry Historii Średniowiecznej, kierownikiem Katedry Historii Kultury Polskiej, kierownikiem i twórcą Instytutu Geografii Historycznej Kościoła w Polsce, wieloletnim kierownikiem Sekcji Historii oraz dziekanem Wydziału Nauk Humanistycznych KUL.

Następnie prof. Kłoczowski był założycielem Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie w 1991 r. a w latach 2002 do 2013 jego dyrektorem. Jest współtwórcą i honorowym przewodniczącym Konwentu Europejskiego Kolegium Polskich i Ukraińskich Uniwersytetów.

Pełnił też funkcje przewodniczącego Międzynarodowej Federacji Instytutów Europy Środkowo-Wschodniej, przewodniczącego Polskiego Komitetu ds. UNESCO, członka Rady Wykonawczej UNESCO (kilkakrotnie przewodniczył polskiej delegacji na Konferencji Generalnej UNESCO), członka-założyciela Polskiej Rady Ruchu Europejskiego, wiceprzewodniczącego Międzynarodowej Komisji Historii Porównawczej Kościołów, przewodniczącego Polskiej Komisji Historii Porównawczej Kościołów w Komitecie Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk oraz przewodniczącego Komitetu Wspólnego UNESCO i Międzynarodowego Komitetu Nauk Historycznych (CISH).

Wykładał na wielu uczelniach zagranicznych, m. in.: College de France, Merton College Oxford University, Paris IV – Sorbonne (1985-1987), Institute for Advanced Study w Princeton, University of Madison-Winsconsin.

Jest członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Umiejętności (od 2004), członkiem-korespondentem PAU (od 1992), członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Historycznego (od 2000), członkiem honorowym stowarzyszenia Collegium Invisibile (2004), członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Naukowego (2006), członkiem Lubelskiego Towarzystwa Naukowego i Towarzystwa Naukowego KUL.

Jerzy Kłoczowski jest autorem bądź redaktorem ok. 1000 publikacji z zakresu historii, m.in.: „Dominikanie na Śląsku w XIII-XIV wieku” [1956]; „Wspólnoty chrześcijańskie” [1964]; „Kościół w Polsce” [autor i redaktor, t. 1: 1968, t. 2: 1970], „Chrześcijaństwo w Polsce” [1981], „Europa Słowiańska w XIV-XV wieku” [1984], „Kościół katolicki w świecie i Polsce. Szkice historyczne” [1986], „Dzieje polskiego chrześcijaństwa” [t. 1: 1987, t. 2: 1991], „Europa Środkowowschodnia w historiografii krajów regionu” [1993], „La Pologne dans l’Eglise medievale” [1993], „Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza” [1998], „A History of Polish Christianity” [2000], „Dzieje chrześcijaństwa polskiego” [2000], „Historia Polski od czasów najdawniejszych do końca XV wieku” [2000], „Aktualność przesłania paryskiej Kultury w dzisiejszej Europie” [2007].