20-lecie redakcji katolickich TVP i PR

W tym roku mija 20. rocznica powołania Redakcji Radiowych i Telewizyjnych Programów Katolickich. Powstała ona w wyniku porozumienia pomiędzy Sekretariatem Konferencji Episkopatu Polski i Komitetem ds. Radia i Telewizji, podpisanego 28 czerwca 1989 roku.

20 września Kościół w Polsce obchodzi 43. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu.

Źródeł powstania telewizyjnej Redakcji Programów Katolickich szukać należy wcześniej: już w 1980 roku na pierwszych miejscach list postulatów strajkujących robotników znalazło się żądanie umożliwienia Kościołowi dostępu do radia i telewizji. Postulat ten udało się zrealizować dopiero po dziewięciu latach. Pierwszym efektem prac nowej redakcji na antenie TVP był „Magazyn Katolicki” wyemitowany 26 października 1989 roku o godzinie 18.30 w TVP1.

Zarówno wówczas jak i dziś podstawowym celem Redakcji Programów Katolickich jest realizacja misji nadawcy publicznego. Polega ona m.in. na odzwierciedlaniu tego, czym żyją różnorodne wspólnoty, także wspólnoty wyznaniowe, i odzwierciedlaniu życia społeczeństwa w całej jego wielowymiarowości, także w wymiarze społecznym, kulturowym, i religijnym.

Programy Redakcji wyrażają wszystko, czym żyje Kościół Katolicki i katolicy. Uwzględniają przy tym charakter publicznego nadawcy i są adresowane nie tylko do tych, którzy przychodzą do kościoła, a do wszystkich widzów: wierzących i niewierzących, praktykujących i żyjących z dala od Kościoła. W założeniu mają być świadectwem wspólnoty i wyraźnie ukazywać punkt widzenia Kościoła na różne problemy życia społeczno-kulturowego. Mają też prezentować uniwersalizm Kościoła Katolickiego: bogate dziedzictwo wiary, kultury, katolickiej nauki społecznej i doświadczeń społecznych.

W każdym tygodniu w TVP ukazuje się osiem programów cyklicznych realizowanych przez Redakcję Programów Katolickich: w niedzielę – transmisja Mszy św. z Sanktuarium w Łagiewnikach, transmisja modlitwy Anioł Pański Ojca Świętego z Watykanu oraz program informacyjno-publicystyczny „Między Ziemią a Niebem”; w poniedziałek – magazyn społeczny „Znaki Czasu”, w środę – „Raj” – program dla młodzieży, w czwartek – „My Wy Oni” – program rodzinny; w sobotę – „Ziarno”, program dla dzieci i rodziców, i „Słowo na Niedzielę”, w niedzielę – „Słowo na Niedzielę” w wersji dla niesłyszących.

Jedną ze sztandarowych produkcji redakcji katolickiej jest program dla dzieci „Ziarno”. Program, który w założeniu ma uczyć tolerancji i otwartości na drugiego człowieka poprzez taniec, śpiew i zabawę, prowadzi aktorka Katarzyna Łaniewska, znana z serialu TVP1 „Plebania”. Stałym gościem jest też biskup Antoni Długosz, zwany „biskupem od dzieci”.

Program „My Wy Oni” mówi o problemach współczesnej rodziny, a „Raj” to popularny magazyn dla widzów poszukujących alternatywy dla relatywizmu i konsumpcyjnego stylu życia. Do lektury Pisma Świętego zachęcają autorzy programu „Słowo na niedzielę”. Z kolei program „Znaki czasu” prezentuje najciekawsze w kraju i na świecie inicjatywy środowisk parafialnych służące człowiekowi i budowaniu Kościoła jako wspólnoty.

Emitowany w niedzielne południe, po modlitwie Anioł Pański, program informacyjno-publicystyczny „Między ziemią a niebem” ma formę interaktywną – w trakcie emisji towarzyszy mu czat umożliwiający kontakt z telewidzami.

Nieznane oblicza Karola Wojtyły, czyli prywatną historię Jana Pawła II wzbogaconą wspomnieniami jego współpracowników oraz unikalnymi zdjęciami i filmami, prezentuje program „Notacje papieskie”.

Oprócz realizacji programów cyklicznych wymienianych w kolejnych porozumieniach pomiędzy Episkopatem a władzami TVP, Redakcja Programów Katolickich aktywnie uczestniczy w tworzeniu innych pozycji programowych, emitowanych zwłaszcza w dniach świąt roku liturgicznego oraz w dniach ważnych wydarzeń religijnych i społecznych. Szczególnie istotny był udział redakcji w obsłudze medialnej papieskich pielgrzymek: Ojca Świętego Jana Pawła II i obecnego papieża Benedykta XVI.

Pielgrzymki Jana Pawła II w TVP oglądała zawsze wielomilionowa widownia. Pogrzeb Ojca Świętego na antenie TVP1 śledziło ok. 15 mln widzów. „Na pewno była to chwila, która się nie powtórzy, ale która raz jeszcze udowodniła nam, że nasza obecność w mediach ma bardzo głęboki sens” – mówił w rozmowie z KAI ówczesny kierownik Redakcji Katolickiej TVP o. Andrzej Majewski.

Redakcja bierze także udział we wszystkich ważniejszych inicjatywach związanych z upamiętnieniem Jana Pawła II: Dniach Papieskich zakończonych specjalnymi koncertami czy kolejnych rocznicach wydarzeń związanych z osobą Wielkiego Polaka.

Redakcją Programów Katolickich kierują ojcowie jezuici – zakładał ją ks. Andrzej Koprowski (obecnie dyrektor Radia Watykańskiego), jego następcami byli ks. Krzysztof Ołdakowski (obecnie redaktor naczelny „Przeglądu Powszechnego”) i ks. Andrzej Majewski (obecnie rektor Collegium Bobolanum). Obecnie Redakcją kieruje ks. Rafał Sztejka, poprzednio kierownik Redakcji Katolickiej w Polskim Radiu).

Programy Redakcji tworzy zespół dziennikarzy i reporterów. Obecnie w jego skład wchodzą m.in.: Wiesław Bednarz, Bartłomiej Grudnik, Krzysztof Drwal, Alma Jarzemska, Joanna Linczuk, Małgorzata Kamińska, Piotr Kot, Lidia Lasota, Elżbieta Ruman, Urszula Pruska, Julita Wołoszyńska-Matysek, Marek Zając, Jolanta Zielińska-Matras, Krzysztof Żurowski i Wojciech Wiktorowski.

W programach goszczą wybitni aktorzy, m.in. Małgorzata Kożuchowska, która od kilku lat prowadzi program „My Wy Oni”, czy Katarzyna Łaniewska, która stworzyła niezapomnianą kreację Babci w programie „Ziarno”.

Z Redakcją współpracują też znakomici twórcy filmowi i telewizyjni, m.in. Andrzej Jurga, Paweł Woldan, Grzegorz Tomczak, Grzegorz Linkowski. Ich dzieła były wielokrotnie wyróżniane: na festiwalach filmów w Niepokalanowie, a także na zagranicznych we Włoszech czy w USA. W roku 2002 nagrodę „Totus” otrzymał zespół programu „Ziarno” a w roku 2008 cała redakcja za całokształt działalności na antenie.

Niezwykle ważną rolę w działalności Redakcji Programów Katolickich odgrywa udział w różnego rodzaju akcjach charytatywnych i społecznych, m.in. zbiórkach organizowanych przez Caritas Polska, akcji oddawania szpiku Fundacji Urszuli Jaworskiej, propagowania idei Wolontariatu, rodzin zastępczych, wychowania w trzeźwości, wyborze Proboszcza Roku. Redakcja stara się kształtować świadomość społeczną popularyzując działalność fundacji, stowarzyszeń (m.in.: „Mam Marzenie”, „Krewniacy”) i wielu innych organizacji, które trwale wpisują się w tworzenie, jak uczył Jan Paweł II, „cywilizacji miłości”.

Redakcja radiowa jest niewielka, pracuje w niej obecnie dziesięcioro dziennikarzy i kilkoro współpracowników. Zespół ten przygotowuje rocznie ponad 200 godzin rozmaitych audycji własnych, a także współpracuje z innymi jednostkami Polskiego Radia. Dzięki temu audycje redakcji pojawiają się nie tylko w stałych, własnych „okienkach”, ale i w innych pasmach programowych. Dziennikarze redakcji mają też udział w powstawaniu pasm informacyjnych, takich jak np. „Sygnały Dnia”.

Dziennikarze Redakcji Programów Katolickich PR podkreślają, że wspólne działania całej redakcji są szczególne owocne w przypadku przygotowywania relacji z tak wielkich wydarzeń jak pielgrzymki papieskie oraz transmisje z ważnych uroczystości religijnych, ogólnopolskich i międzynarodowych spotkań ewangelizacyjnych (XXIII Światowe Spotkania Młodych w Sydney, Spotkanie Młodych na Lednicy) czy koncertów muzyki chrześcijańskiej.

Przy wielu tych wydarzeniach redakcja współpracuje z innymi mediami katolickimi, w tym m.in. z Radiem Watykańskim, Katolicką Agencją Informacyjną i wieloma rozgłośniami diecezjalnymi w Polsce. Przede wszystkim jednak Redakcja przygotowuje programy dla wszystkich pięciu anten radia publicznego. Współpracuje także ze stołecznym Radiem dla Ciebie.

W magazynie „Z życia Kościoła”, oprócz najważniejszych wydarzeń w kraju i zagranicą, podejmowane są ważne dla katolików zagadnienia o tematyce społeczno-kulturalnej i politycznej.

W radiowej „Jedynce” usłyszeć można audycję „Ślady na piasku”. Jest ona inspirowana wydarzeniami, osobowościami oraz dziełami sztuki, które pozostawiły znaczący ślad w historii i nadal wpływają na życie Kościoła lokalnego i powszechnego.

Emitowany w radiowej „Dwójce” magazyn „Lumen” poświęcony jest aktualnym wydarzeniom kulturalnym takim jak sesje i sympozja naukowe, premiery teatralne i filmowe, wystawy a zwłaszcza nowości wydawnicze z zakresu historii Kościoła, teologii i filozofii. Stanowią one punkt wyjścia do rozmów, których celem jest przybliżenie słuchaczowi duchowego i intelektualnego dziedzictwa chrześcijaństwa.

Swoistymi ABC Pisma Świętego są cykle felietonów „Abyś dzień święty święcił” i „Słowo na dzień” autorstwa m.in. jezuitów o. Jarosława Kuffla i o. Dariusza Kowalczyka.

W każdy sobotni poranek w Radio „Euro” emitowany jest program „W dobrych zawodach”, w którym na tle bieżących wydarzeń przedstawiane są różnorodne formy działalności młodych ludzi, należących do duszpasterstw, wspólnot, fundacji i stowarzyszeń.

Redakcja przygotowuje także inne reportaże i rozmowy, tego lata m.in. o posłudze sióstr franciszkanek prowadzących Zakład dla Ociemniałych Dzieci w Laskach, historii Zgromadzenia Franciszkankach Służebnicach Krzyża i jego założycielce Matce Róży Czackiej. Audycje są częścią „Przewodnika zakonnego” prezentującego dzieje różnych zgromadzeń zakonnych.

Redakcją Programów Katolickich Polskiego Radia kierowali do tej pory ks. Krzysztof Ołdakowski SI, ks. Grzegorz Dobroczyński SI, ks. Krzysztof Dorosz SI i ks. Rafał Sztejka SI. Obecnie jej kierownikiem jest ks. Wojciech Mikulski SI.