Lefebvryści o „ultimatum” Watykanu

Wiadomość o ultimatum postawionym w ubiegłym miesiącu przez Stolicę Apostolską Bractwu św. Piusa X, wbrew przyjętym zwyczajom, przedostała się do prasy, co postawiło tę wspólnotę w sytuacji nacisku medialnego.

Informuje o tym ogłoszone 1 lipca oświadczenie rzecznika prasowego Bractwa ks. Alaina Loransa, będące ich oficjalną odpowiedzią na doniesienia prasowe o niepowodzeniu rozmów Watykanu z Bractwem.

Oświadczenie przyznaje, że celem warunków postawionych przez Stolicę Apostolską było stworzenie atmosfery sprzyjającej dalszemu dialogowi, a nie wymuszenie na Bractwie konkretnych zobowiązań. Zwraca też uwagę, że warunki te były dość ogólne i nie mówiono w nich ani o Soborze Watykańskim II, ani o liturgii posoborowej. Rzecznik lefebrystów daje do zrozumienia, że wymagania te same w sobie nie są problemem. Niezadowolenie budzi natomiast pośpiech, do jakiego zmusza się Bractwo, oraz ekskomunika, w którą popadli konsekrowani przez abp. Marcela Lefebvre’a 30 czerwca 1988 r. biskupi. Jej zdjęcie pozwoliłoby kontynuować dialog w życzliwej atmosferze – dodał rzecznik.

Odnosząc się pozytywnie do jednego z żądań Stolicy Apostolskiej, stwierdził on, że Bractwo nie stawia własnego nauczania ponad magisterium Ojca Świętego i nie sytuuje się w opozycji do Kościoła. Chce jednak, by dialog z Watykanem dotyczył zagadnień doktrynalnych. Ks. Lorans ujawnił też, że na ultimatum Stolicy Apostolskiej Bractwo odpowiedziało listem swego przełożonego bp. Bernarda Fellaya do Benedykta XVI.

26 czerwca rzecznik prasowy Watykanu ks. Federico Lombardi potwierdził, iż Stolica Apostolska zażądała, aby Bractwo Kapłańskie św. Piusa X do końca czerwca br. uznało zwierzchność Ojca Świętego. 4 tegoż miesiąca przewodniczący Papieskiej Komisji „Ecclesia Dei” kard. Darío Castrillón Hoyos przyjął przełożonego lefebrystów bp. Bernarda Fellaya i zaproponował im powrót do pełnej komunii z Kościołem w zamian za oficjalne zobowiązanie się Bractwa do podporządkowania się papieżowi i zaniechania działań wymierzonych w komunię kościelną.

Rzecznik watykański przypomniał, że Stolica Apostolska żąda od lefebrystów uznania Soboru Watykańskiego II i dokonanej przezeń reformy liturgii. Jednocześnie nieoficjalnie przedstawiciele Watykanu dawali do zrozumienia, że istnieje możliwość utworzenia specjalnej prałatury personalnej dla katolickich tradycjonalistów.

Tymczasem, według agencji, bp B. Fellay odrzucił te warunki i miał stwierdzić, że wobec żądań Watykanu nie ma innego wyjścia, jak kontynuować to, co Bractwo robiło do tej pory. Miał on przy tym wyjaśnić, że przywrócenie przedsoborowej liturgii nie załatwia całej sprawy, której głównym problemem jest właśnie Vaticanum II i modernizm szerzący się – zdaniem lefebrystów – w Kościele katolickim.

Bractwo Kapłańskie św. Piusa X powołał do życia w 1970 r. w miejscowości Ecône na terenie szwajcarskiej diecezji Lozanny, Genewy i Fryburga francuski kapłan ze Zgromadzenia Ducha Świętego (duchaczy) abp Marcel Lefebvre (29 XI 1905-25 III 1991). W latach 1955-62 był on arcybiskupem stolicy Senegalu – Dakaru. Założone przezeń stowarzyszenie stawiało sobie za zadanie pielęgnowanie dotychczasowej liturgii mszalnej, tzw. trydenckiej oraz kształcenie w tym duchu nowych księży.

Sprzeciw abp Lefebvre’a dotyczył nie tylko Mszy, ale także m.in. ekumenizmu, zasady wolności religijnej czy soborowej zachęty do tworzenia krajowych konferencji biskupich. Wszystkie te zjawiska świadczyły – zdaniem arcybiskupa – o wyrzekaniu się przez Kościół katolicki dotychczasowej zasady jedynozbawczości i o słabnięciu jego posłannictwa w świecie.

Działalność Bractwa szybko wzbudziła zastrzeżenia, a wkrótce ostrą krytykę ze strony Kościoła w Szwajcarii, Stolicy Apostolskiej i osobiście Pawła VI. Po wielu ostrzeżeniach i upomnieniach ze strony Watykanu 22 VII 1976 papież ten zawiesił arcybiskupa w czynnościach kapłańskich (suspensa a divinis), co jednak nie powstrzymało go od dalszej działalności duszpasterskiej.

30 czerwca 1988 abp Lefebvre udzielił sakry biskupiej czterem kapłanom swego Bractwa bez zgody i upoważnienia Stolicy Apostolskiej, co ściągnęło automatycznie kościelną karę ekskomuniki na arcybiskupa, pozostałych konsekratorów, nowych biskupów i wszystkich uczestników tego obrzędu.

Grupa kapłanów i seminarzystów Bractwa z rektorem seminarium w Ecône ks. Josefem Bisigiem na czele opuściła wówczas arcybiskupa, aby zachować jedność ze Stolicą Apostolską a zarazem wierność tradycji trydenckiej. 2 lipca 1988 Jan Paweł II ogłosił motu proprio „Ecclesia Dei adflicta” (Kościół Boży zasmucony), w którym wyrażał głęboki ból całego Kościoła z powodu tego wydarzenia, wzywał osoby związane „z ruchem arcybiskupa Lefebvre’a” do pozostania „w jedności z Zastępcą Chrystusa w zjednoczeniu z Kościołem katolickim i by w żaden sposób nie wspierali już tego ruchu”. Powołał też Komisję „Ecclesia Dei” w łonie Kurii Rzymskiej, aby ułatwić pozostanie w Kościele dotychczasowym zwolennikom arcybiskupa i ewentualne przyciągnięcie nowych zwolenników tego ruchu. Powstało również Bractwo Kapłańskie św. Piotra, skupiające kleryków i księży przywiązanych do Mszy trydenckiej, które oficjalną rejestrację papieską uzyskało 18 października tegoż roku.

W późniejszych latach nie brakowało wielu inicjatyw podejmowanych przez Stolicę Apostolską w celu zakończenia tego bolesnego rozłamu w Kościele. Między innymi 18 stycznia 2002 Jan Paweł II utworzył personalną administraturę apostolską pw. św. Jana Marii Vianneya na terenie brazylijskiej diecezji Campos. Ta kościelna jednostka administracyjna, na której czele stoi obecnie niespełna 58-letni bp Fernando Areas Rifan, skupia ponad 30 kapłanów i prawie 30 tys. wiernych, a także 10 seminarzystów i ponad 70 sióstr zakonnych – wszystkich, przywiązanych do „Tridentiny”. Przyjął on sakrę 18 sierpnia 2002 z rąk kard. D. Castrillona Hoyosa. Był to pierwszy tego rodzaju obrzęd w rycie trydenckim od czasu wprowadzenia w życie soborowych reform liturgicznych w 1969 r.