Londyn: ks. prof. Heller odebrał Nagrodę Templetona

Podczas prywatnej uroczystości w Pałacu Buckingham w Londynie 7 maja ks. prof. Michał Heller odebrał Nagrodę Templetona 2008. Czek na sumę 820 tys. funtów szterlingów światowej sławy kosmolog otrzymał z rąk męża brytyjskiej królowej, księcia Edynburga Filipa.

Kapituła Nagrody wyróżniła polskiego kapłana za „całokształt działalności dotyczącej relacji między religią, teologią a naukami”.

Uroczystość wręczenia Nagrody Templetona za rok 2008 w Pałacu Buckingham w Londynie miała ściśle prywatny charakter. Zostało na nią zaproszonych zaledwie 20 osób, wśród nich prof. Karol Musioł, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, uczelni, która wystąpiła z wnioskiem o przyznanie Nagrody ks. Hellerowi oraz bliscy przyjaciele laureata: prof. Shanh Majid, wykładowca matematyki w Uniwersytecie Londyńskim oraz arcybiskup Józef Życiński, metropolita lubelski.

Dr John M. Templeton, Jr., Przewodniczący i Prezydent Fundacji Johna Templetona podkreślił, że kapituła nagrody dostrzegła nadzwyczajny i unikalny wkład ks. prof. Hellera jako wybitnego naukowca, filozofa i teologa. „Kapituła zgodziła się, że ks. Heller przekonująco ukazał, iż poszukiwania naukowe i badania teologiczne mogą harmonijnie nawzajem na siebie oddziaływać, unikając pułapki ulegania kompromisom”. Dodał, że ks. prof. Heller przywrócił nauce transcendentną tajemnicę, zaś religii spojrzenie na świat poprzez szeroko otwarte oczy nauki. „Jego najbardziej twórcze prace mogą być scharakteryzowane jako medytacja nad cudem matematycznej treści natury” – mówił dr John M. Templeton.

Ks. prof. Michał Heller odebrał medal, dyplom stwierdzający przyznanie Nagrody oraz czek na sumę 820 tys. funtów szterlingów (około 1,5 mln dolarów) z rąk księcia Edynburga Filipa, męża królowej brytyjskiej Elżbiety II. Okolicznościowy dyplom przewiązany został biało-czerwoną szarfą, zaś na medalu widnieje, napisane po polsku, imię i nazwisko ks. prof. Michała Hellera.

Laureat już zapowiedział, że całość nagrody przeznaczy na powstanie Centrum Kopernika w Krakowie. Zostanie ono powołane we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim i Papieską Akademią Teologiczną. Centrum będzie zajmować się badaniami w zakresie nauk przyrodniczych, filozofii, teologii, uwzględniając wzajemne powiązania oraz tym, jak one funkcjonują w ramach współczesnej kultury. Ma też współpracować z innymi ośrodkami uniwersyteckimi w kraju i zagranicą.

Abp Życinski powiedział KAI, że spotkanie w Pałacu Buckingham miało ogromne znaczenie dla gości, którzy w nim uczestniczyli, a którzy reprezentowali różne środowiska naukowe z całego świata. Metropolita lubelski dodał, że książę Filip pytał czy chrześcijaństwu potrzebny jest dialog z nauką, czy nie wystarczyłoby moralne życie. „Przekonywaliśmy go zatem, że chrześcijaństwo przemienia kulturę, ta zaś nie da się sprowadzić do poziomu moralności” – powiedział arcybiskup.

Ks. Heller relacjonował dziennikarzom, że spotkanie miało bardzo nieformalny charakter, a książę Edynburga chętnie pytał o Polskę, w tym o postać Mikołaja Kopernika. Laureat podkreślił, że jest to ważny dzień nie tyle dla niego samego, co dla całej polskiej nauki i Kościoła w Polsce. „Wśród różnych emocji zapomina się o szerszym kontekście tego wydarzenia, a jest ono ważne nie dla mnie, ale dla Polski, dla polskich intelektualistów, i to nie tylko wierzących, ale ludzi, którzy szanują to, co jest mądre” – stwierdził ks. prof. Michał Heller.

Kapłan otrzymał również list gratulacyjny podpisany przez substytuta Sekretariatu Stanu do spraw ogólnych abp. Fernando Filoniego. Czytamy w nim, iż Ojciec Święty Benedykt XVI z radością dowiedział się o przyznaniu laureatowi nagrody „w uznaniu jego niezwykłego wkładu do dialogu między nauką a religią i przesyła mu najserdeczniejsze gratulacje i najgorętsze życzenia”. Abp Filoni przypomniał, że papież wielokrotnie „podkreślał doniosłość owocnego spotkania wiary i rozumu – dwóch skrzydeł, na których dusza ludzka wznosi się ku prawdzie (…) i pragnie dodać otuchy wszystkim, którzy poświęcają swe życie badaniu głębokiej wiedzy, którą można uzyskać z badań naukowych prowadzonych w kontekście wiary religijnej”. „Jego Świątobliwość modli się, aby praca Księdza w dziedzinie kosmologii i filozofii mogła przyczynić się do szerzenia orędzia, że «niebiosa głoszą chwałę Boga, dzieło rąk Jego nieboskłon obwieszcza»”.

Po trwającym około 30 minut spotkaniu w Pałacu Buckingham zaproszeni goście przejechali do londyńskiej The Royal Society, niezależnej, brytyjskiej akademii naukowej. Odbyła się tam dyskusja naukowa zatytułowana „Zrozumiały wszechświat”, połączona z uroczystością na cześć ks. prof. Michała Hellera. Spotkanie poprowadził Lord Martin Rees, przewodniczący The Royal Society.

Ks. prof. Michał Heller, kosmolog, filozof i teolog jest profesorem Wydziału Filozofii Papieskiej Akademii Teologicznej, pracownikiem Obserwatorium Watykańskiego, członkiem zwyczajnym Papieskiej Akademii Nauk i wielu towarzystw naukowych. Jest m. in. autorem lub współautorem ponad 50. książek, około 70. artykułów matematyczno-fizycznych oraz kosmologicznych, ponad 300. artykułów filozoficznych, teologicznych i popularnonaukowych. Ma 72 lata.

Nagroda Templetona została ufundowana w 1972 r. przez brytyjskiego przedsiębiorcę i filantropa sir Johna Templetona pod początkową nazwą „Nagroda Templetona za Postęp w Religii”. W 2001 r. zmieniono jej nazwę na „Nagroda Templetona za Postęp w Badaniach lub Odkryciach w Dziedzinie Rzeczywistości Duchowej”.

Nagrodę jako pierwsza otrzymała w 1973 r. Matka Teresa z Kalkuty, założycielka Zgromadzenia Misjonarek Miłości. Od tamtego czasu laureatami nagrody były różne osobistości, także niechrześcijanie, m.in. założyciel ekumenicznej wspólnoty w Taizé brat Roger Schutz, belgijski kardynał Leo J. Suenens, amerykański kaznodzieja baptystyczny Billy Graham, rosyjski pisarz Aleksander Sołżenicyn i niemiecki fizyk Carl Friedrich von Weizsäcker. Laureatem ubiegłorocznej nagrody był znany filozof kanadyjski, Charles Taylor.