Lublin: nabożeństwo „opłakiwania Żydów” w 50. rocznicę ogłoszenia deklaracji „Nostra aetate”

W 50. rocznicę ogłoszenia deklaracji soborowej „Nostra aetate” o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich, obok domu rekolekcyjnego na Podwalu, przy stale świecącej „latarni pamięci”, odbyło się nabożeństwo „opłakiwania Żydów”. Przewodniczył mu abp Stanisław Budzik, metropolita lubelski, a udział wziął naczelny rabin Rzymu Riccardo di Segni, naczelny rabin Polski Michael Schudrich oraz bp Mieczysław Cisło, przewodniczący Rady Episkopatu Polski ds. Dialogu Religijnego.

We wstępie abp Budzik przypomniał, że Lublin był ważnym ośrodkiem kultury żydowskiej. – Lublin był określany jako Jerozolima Królestwa Polskiego i polski Oxford, a społeczność żydowska liczyła przed wojną ok. 40 tys. osób – przypomniał. Jednak to społeczeństwo wygasło w czasie II wojny światowej.

Metropolita podkreślił też, że nie może zgasnąć pamięć o pomordowanych. – Zgromadziliśmy się tutaj, aby się modlić za niewinnie pomordowanych, aby wołać do Boga w ich imieniu – dodał.

Głównym elementem nabożeństwa „opłakiwania Żydów” było odczytanie historii Abrahama, którego Pan doświadczył polecając mu, aby złożył w ofierze całopalnej swojego syna Izaaka. Komentarz do tego czytania dał najpierw Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich, a później abp Stanisław Budzik.

Rabin podkreślił, że Abraham chciał zrobić wszystko według polecenia Boga. Mając dwóch synów Izaaka i Izmaela, którzy byli początkiem judaizmu i islamu. – To znaczy nie tylko, że Abraham był gotów oddać wszystko dla Boga, ale też swoją miłością jednakowo obdarzał wszystkie swoje dzieci. Dlatego Abraham jest naszym wspólnym ojcem. To jest wyzwaniem także dla nas, abyśmy kochali się wzajemnie – podkreślił rabin Schudrich.

Z kolei abp Budzik mówił, że życie Abrahama, który całe życie dążył do ziemi obiecanej jest obrazem wiary jako pielgrzymowania ku Bogu. – My także wędrujemy drogą naszego życia niosąc drwa na ofiarę. Na początku ten cel wydaje się odległy, ale z biegiem czasu nieuniknione staje się pytanie dokąd zmierzamy, czego dokonaliśmy – dodał metropolita. Często dopiero wtedy człowiek zauważa te „drwa” czyli siwiejące skronie, kolejne choroby, porażki, odejścia tylu bliskich. Dlatego trzeba jak Abraham, ujrzeć baranka ofiarnego jak wyraz troski Boga o człowieka.

Zebrani symbolicznie przywołali nazwiska członków rodzin, znajomych i przyjaciół przedstawicieli gminy żydowskiej w Lublinie, którzy zginęli podczas II wojny światowej. Imiona swoich przodków odczytały żydowskie dzieci, po czym rabini odśpiewali psalm 130 i modlitwę za zmarłych. Katolicką modlitwę w intencji żydowskiego narodu poprowadził bp Mieczysław Cisło.

Drugą częścią nabożeństwa „opłakiwania Żydów” było specjalne oratorium przygotowane przez Ośrodek Brama Grodzka – Teatr NN, który jest samorządową instytucją kultury działającą w Lublinie na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji.

Przed II wojną światową w Lublinie mieszkało ponad 40 tys. Żydów. Po wkroczeniu do miasta wojsk niemieckich rozpoczęły się masowe prześladowania ludności żydowskiej. W styczniu 1940 powołano Judenrat, na którego czele stanął Mark Alten. W marcu 1941 Niemcy utworzyli getto na terenie miasta żydowskiego na Podzamczu. Uwięzili w nim ponad 34 tys. Żydów. W mieście funkcjonowało jeszcze 6 mniejszych obozów zagłady oraz na przedmieściach miasta w Majdanku, obóz masowej zagłady.

W latach 1942–1943 Niemcy przeprowadzili akcję wyburzania getta żydowskiego, wykorzystując do wykonania tego zadania więźniów z obozu koncentracyjnego na Majdanku. W okresie okupacji zginęła znaczna część społeczności żydowskiej, ponadto naziści wyniszczyli zniszczyli jej dorobek kulturalny i materialny.