Lublin: zdjęcie kard. Ratzingera na wystawie o reakcjach świata na wprowadzenie stanu wojennego

Kard. Joseph Ratzinger wspierał Polaków i „Solidarność” – pokazuje to zdjęcie umieszczone na lubelskiej wystawie przygotowanej przez Instytut Pamięci Narodowej z okazji rocznicy wprowadzenia stanu wojennego. Wystawa „Wasza Solidarność – nasza wolność. Reakcje emigracji polskiej i świata na wprowadzenie stanu wojennego w Polsce” zostanie oficjalnie otwarta 13 grudnia na Placu Litewskim.

– Zdjęcie przedstawia wydarzenia w Monachium zorganizowane przez osoby związane z Polską Misją Katolicką w tym mieście – mówi dr Sławomir Łukasiewicz z lubelskiego oddziału IPN, pomysłodawca wystawy. Wyjaśnia, że na ślad wydarzenia pracownicy IPN trafili dzięki artykułowi Marcina Frybesa, który je szczegółowo opisał. Jest ono opisane także na stronie Misji, są tam również skany zdjęć, które nigdzie indziej nie były publikowane. Historykom nie udało się dotrzeć do autora, nie wiadomo, jak fotografie powstały.

– W procesji na czele grupy idzie kard. Joseph Ratzinger, ówczesny arcybiskup Monachium, niosący świecę. To symboliczne zdjęcie, które oddaje jego zainteresowanie sprawami polskimi i jego zaangażowanie. Chodziło nie tylko o modlitwę, ale o manifestację solidarności z Polakami, którzy cierpieli i byli internowani – mówi dr Łukasiewicz. Na wystawie pokazano kilka innych zdjęć z tej samej procesji i Mszy. Wydarzenie zakończyło się ułożeniem krzyża z kwiatów z napisami: „Nigdy więcej stanu wojennego w Polsce” i „Solidarność”.

Modlitwy i manifestacje w intencji „Solidarności” odbywały się wtedy na całym świecie. Wystawa prezentuje fotografie z różnych miast, m.in. z Londynu, gdzie manifestacje przygotowały organizacje polonijne i brytyjskie związki zawodowe, z udziałem angielskich polityków, jedna z nich odbyła się w Royal Albert Hall z udziałem premiera na uchodźstwie Kazimierza Sabbata.

We Francji działał Komitet Koordynacyjny Solidarności, z którym współpracowali Jacek Kaczmarski i Andrzej Seweryn, także są na zdjęciach. – Mamy fotografię Mario Vargasa Llosy z Limy, z ogromnej manifestacji ze świecami, której uczestnicy udali się pod polską placówkę dyplomatyczną – opowiada pomysłodawca wystawy.

Zdjęcia z Nowego Jorku pokazują manifestację przed biurem Aerofłotu, na czele której idzie Irena Lasota, która wyemigrowała z Polski po marcu 1968 roku, a potem aktywnie wspierała opozycję w Polsce.

Wystawa przypomina ponadto dokumenty z tego czasu, m.in. listy z podpisami Czesława Miłosza, Stanisława Barańczaka czy Josifa Brodskiego.

Wystawa zostanie otwarta 13 grudnia o 13.30. Towarzyszyć temu będą niekonwencjonalne zdarzenia: rozdawane będą reprinty gazety organu rządu polskiego na emigracji z 1981 roku, odtwarzana będzie audycja Radia Wolna Europa, a także nagranie z gali, jaka odbyła się w Paryżu w przeddzień wprowadzenia stanu wojennego.

Organizatorom udało się dotrzeć do programu telewizyjnego „Let Poland be Poland”, którego tytuł wzięty został ze znanej piosenki Jana Pietrzaka „Żeby Polska była Polską”, koncertującego wówczas w Stanach Zjednoczonych. – Ten program był wyemitowany tylko raz, 31 stycznia 1982 roku i nigdy nie był pokazywany w Polsce. Ukazano w nim manifestacje poparcia dla „Solidarności” z całego świata, wystąpili aktorzy – Max von Sydow i Henry Fonda, był Orson Welles, wiersz „Który skrzywdziłeś” czytał Czesław Miłosz, a po polsku śpiewał Frank Sinatra – mówi dr Łukasiewicz. Dodaje, że patronat nad emisjami programu objęła ambasada USA, program pokaże m.in. kanał TVP Historia.

Organizatorem wystawy jest Biuro Edukacji Publicznej oddziału IPN w Lublinie, pomysłodawcą jest dr Sławomir Łukasiewicz, który wraz z Agnieszką Jaczyńską zbierał materiały, zaś autorką koncepcji plastycznej – Magdalena Śladecka.