Ludzie Kościołów i religii zmarli w 2013 roku

Kościół katolicki 2 listopada obchodzi Dzień Zaduszny, kiedy wspomina wiernych zmarłych. Z tej okazji przypominamy niektóre osobistości Kościołów i religii zmarłych w ciągu minionego roku (licząc od listopada 2012 r.) na świecie.

Kościół katolicki

W okresie od 27 października 2012 do 24 października 2013 r. odeszło do wieczności 148 hierarchów katolickich, w tym 9 kardynałów, z 54 krajów. Największe straty poniosły Kościoły lokalne: w Stanach Zjednoczonych – 17 osób, we Włoszech – 14, Francji – 12 oraz w Brazylii i Niemczech – po 8. W tym gronie jest też trzech Polaków: kardynałowie Józef Glemp (†23 I) i Stanisław Nagy (†5 VI) oraz abp Ignacy Tokarczuk (†29 XII 2012).

Poniżej krótkie notki o niektórych zmarłych:

Kardynałowie

23 I 2013 – Józef Glemp (ur. 18 XII 1929), Polak, prymas Polski-senior, biskup warmiński (1979-81), arcybiskup metropolita gnieźnieński i warszawski (1981-92), kardynał od 2 II 1983 r., arcybiskup metropolita warszawski (1992-2007), kustosz relikwii św. Wojciecha, ustąpił z urzędu metropolity 6 XII 2006, prymas-senior od 18 XII 2009; kawaler Orderu Orła Białego (2009).

8 II – Giovanni Cheli (4 X 1918), Włoch, kurialista, abp tytularny od 1978 r., proprefekt (od 1986), a następnie przewodniczący (od 1989) Papieskiej Rady Duszpasterstwa Migrantów i Podróżujących, kardynał od 21 II 1998, 16 IV 1998 r. ustąpił z urzędu.

23 II – Julien Ries (19 IV 1920), Belg, kapłan diecezji Namur, wybitny teolog, konsekrowany jako arcybiskup tytularny 11 II 2012, mianowany kardynałem 18 tegoż miesiąca za zasługi dla Kościoła.

28 II – Jean Marcel Honoré (13 VIII 1920), Francuz, biskup Evreux (1972-81), arcybiskup metropolita Tours (1981-97), kardynał od 21 II 2001, zmarł jako emerytowany arcybiskup Tours.

10 IV – Lorenzo Antonetti (31 VII 1922), Włoch, kurialista, dyplomata, m.in. nuncjusz apostolski w Hondurasie i Nikaragui (1968-73), pronuncjusz w Zairze (obecnie Demokratyczna Republika Konga; 1973-88), nuncjusz we Francji (1988-95), proprzewodniczący (od 1998 przewodniczący) Administracji Dziedzictwa Stolicy Apostolskiej (1995-98), kardynał od 21 II 1998 r., emerytowany przewodniczący tego urzędu.

5 VI – Stanisław Kazimierz Nagy SCI (30 IX 1921), Polak, teolog, profesor Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, bliski przyjaciel i wieloletni bliski współpracownik kard. Karola Wojtyły; konsekrowany na arcybiskupa tytularnego 13 X 2003, kardynał od 21 X 2003.

19 VII – Simon Ignatius Pimenta (1 III 1920), Indus, bviskup pomocniczy archidiecezji bombajskiej (1971-77), arcybiskup-koadiutor (1977-78), arcybiskup metropolita Bombaju (1978-96), kardynał od 28 VI 1988, emerytowany arcybiskup Bombaju.

28 VII – Ersilio Tonini (20 VII 1914), Włoch, biskup Maceraty i Tolentino (1969-75), arcybiskup Rawenny i Cervii (1975-90), emerytowany arcybiskup (od 27 X 1990), kardynał od 26 XI 1994. Najstarszy członek Kolegium Kardynalskiego – w chwili śmierci liczył 99 lat.

29 VIII – Medardo Joseph Mazombwe (24 IX 1931), Zambijczyk, biskup Chipaty (1970-96), arcybiskup metropolita Lusaki (1996-2006), kardynał od 20 XI 2010, emerytowany arcybiskup Lusaki. Pierwszy rodowity mieszkaniec Zambii mianowany kardynałem.

Arcybiskupi i biskupi

Najstarsi

6 XI 2012 – Joseph Olivier Bowers SVD (28 III 1910), Murzyn z Dominiki (państwo wyspiarskie na Karaibach), najstarszy hierarcha katolicki, zmarły w ciągu ostatniego roku, w wieku 102,5 lat; 22 kwietnia 1953 przyjął sakrę jako pierwszy Murzyn, konsekrowany w Stanach Zjednoczonych (pierwszym czarnoskórym hierarchą katolickim w tym kraju był James Healey, ale on został wyświęcony na biskupa w 1875 we Francji). Był biskupem Akry – stolicy Ghany, gdy ta jeszcze była kolonią brytyjską jako Złote Wybrzeże (1952-71), a następnie pierwszym rządcą nowo utworzonej diecezji Saint John’ s-Basseterre na Brytyjskich Wyspach Dziewiczych w Antylach, obejmującej – oprócz tego archipelagu – także kilka małych państewek karaibskich, jak Antigua, Barbuda, St. Kitts-Nevis, Montserrat i Anguilla. Ustąpił z tego urzędu 17 lipca 1981 i wrócił na Dominikę, ale ostatnie lata życia spędził w domu prowadzonym przez siostry założonego przez siebie Zgromadzenia Służebnic Odkupiciela Bożego w Agomanyi w Ghanie.

31 I – Jacques (Giacôbê) Nguyễn Văn Mầu (22 I 1914), Wietnamczyk, biskup południowowietnamskiej diecezji Vĩnh Long (1958-2001). Rówieśnik kard. Toniniego, drugi najstarszy biskup katolicki zmarły w 2013 r., w wieku nieco ponad 99 lat.
Najmłodsi

18 (lub 17) III – Akio Johnson Mutek (2 I 1958), Sudańczyk, biskup pomocniczy diecezji Torit (1999-2007), ordynariusz tej diecezji, zmarł wskutek niewydolności nerek. Miał nieco ponad 55 lat.

29 IV – Patrick Taval MSC (4 V 1956), obywatel Papui Nowej Gwinei, biskup pomocniczy diec. Rabaul (1999-2007), biskup-koadiutor, następnie biskup Keremy (od 2007).

21 V – Mykoła Simkajlo (21 XI 1952), Ukrainiec urodzony w Kazachstanie, od lipca 2005 greckokatolicki biskup kołomyjsko-czerniowiecki; zmarł w wyniku choroby serca.

INNI

6 XI 2012 (w Sofii) – Maksym (Najden Racze; 29 X 1914), prawosławny patriarcha bułgarski (od 4 VII 1971); w chwili śmierci był najstarszym na świecie pod względem wieku i stażu zwierzchnikiem lokalnego Kościoła prawosławnego.

5 XII (w Bejrucie) – Ignacy IV Hazim (1 IV 1920), prawosławny patriarcha antiocheński (od 2 VII 1979); po śmierci Maksyma to on był najstarszym zwierzchnikiem prawosławnym na świecie.
21 II 2013 (Magdala we Francji) – o. Pierre-Marie Delfieux (4 XII 1934), Francuz, kapłan, założyciel Monastycznych Wspólnot Jerozolimskich (obecnych również w Polsce).

21 III (Ogidi w płd.-wsch. Nigerii) – Chinua Achebe (16 XI 1930), Nigeryjczyk, czołowy pisarz swego kraju, anglikanin, sięgający do motywów religijnych w swej twórczości.

14 IV (Kortrijk w zach. Belgii) – s. Marcella Pattyn (91 lat), Belgijka, ostatnia na świecie beginka (beginki – ruch, powstały na początku XIII w. na Zachodzie Europy, skupiający świeckie kobiety, zobowiązujące się do życia wspólnotowego, ale bez składania ślubów wieczystych i z możliwością wystąpienia z niego w każdej chwili).

15 VII (we Lwowie) – Ierena Zappe (5 V 1919), Polka, prawie całe życie spędziła we Lwowie, gdzie uczyła potajemnie kilka pokoleń miejscowych Polaków katechizmu, języka ojczystego i tradycji narodowych, odznaczona w 2005 r. przez Instytut Pamięci Narodowej tytułem Kustosza Pamięci Narodowej.

30 VIII – Seamus Heaney (13 IV 1939), Irlandczyk, poeta, dramaturg, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1995, doktor honoris causa UJ (2005); w swej twórczości wielokrotnie wykorzystywał wątki religijne.

20 IX – o. André Roberti de Winghe SI (10 VII 1925), Belg, kapłan, twórca belgijskich wspólnot „La Toit”, „Arki” i „Equipes St. Michel”, zajmujących się ubogimi i niepełnosprawnymi, wielki czciciel Matki Bożej z Lourdes i Jasnej Góry, przyjaciel Polski.

25 IX – Yusai Sukai (1926), Japończyk, były żołnierz, niedoszły kamikaze, drobny przedsiębiorca, później mnich buddyjski, gorący orędownik pokoju i pojednania między ludźmi, podczas pobytu w 1995 r. w Watykanie wyjaśnił Janowi Pawłowi II istotę buddyzmu.

24 X (Bangkok) – Somdetr Phra Nyanasanvara (właśc. imię Charoen Khotchawat; 1913),Taj, najwyższy rangą patriarcha buddyjski w Tajlandii, nauczyciel wielu pokoleń mnichów w tym kraju.

Opracował Krzysztof Gołębiowski