Mamy Europę instytucji, brakuje nam silnej Europy obywateli

Europa to niezwykły projekt polityczny i także niezwykły projekt obywatelski – powiedział prof. Jerzy Buzek występując dziś na IX Zjeździe Gnieźnieńskim.

Podkreślił przy tym, że projekt ten został zrealizowany w sferze rynku i polityki, natomiast brak jest silnej Europy obywateli.

Zdaniem Jerzego Buzka, skoro Sparta i Rzym upadły, to żadne państwo nie może mieć nadziei, że będzie istnieć wiecznie. „Ale mimo to – jak podkreślił – że żadne instytucje utworzone przez człowieka nie są wieczne, ale codziennie musimy zabiegać aby miały one sens dla nas wszystkich – musi być to Europa obywateli”.

Prof. Buzek przyznał, że „kryzys jaki przechodzi dziś Europa radykalnie przeorał publiczne i prywatne życie europejskie”. A jest to kryzys zaufania i etosu na jakim budowano Europę.

„Wydaje się, że Europa stała się dysharmonijnie pęknięta” – podkreślił Buzek. Nawiązując do hasła o „Europie dwóch prędkości” wyjaśnił, że ma na myśli rozdźwięk między poziomem materialnym a normami moralnymi, co charakteryzuje coraz częściej Europejczyków. Jest to też narastający rozdźwięk miedzy bardzo bogatymi a bardzo biednymi.

Dodatkowym problemem – zdaniem Jerzego Buzka – jest brak perspektyw dla młodego pokolenia w wielu krajach Europy. „Tracimy całe młode pokolenie – powiedział. – Ludzie młodzi nie odnajdują się dziś w przestrzeni europejskiej. W Hiszpanii w niektórych regionach 50 proc. młodych nie ma pracy” – powiedział. Wspomniał też o negatywnej często roli mediów społecznościowych, na terenie których dyskusja staje się coraz bardziej brutalna i stereotypowa.

Podkreśli następnie, że „dobrobyt bez wartości jest jak 'cymbał brzmiący i miedź dźwięcząca’”.

Wskazał w tym momencie na olbrzymia rolę, jaką wciąż mają do odegrania Kościoły w Europie. „Cieszę się, że Kościoły wypełniają tę misję. Przypominają o obowiązku dialogu i rozmowy, a przecież na tym została zbudowana europejska demokracja” – wyjaśnił.

Prof. Buzek zaznaczył, że jesteśmy w Gnieźnie: „kolebce polskiej tożsamości narodowej i w miejscu wielkich marzeń i snów o potędze”. Dodał, że to właśnie Gniezno i zjazdy gnieźnieńskie są miejscem, gdzie warto jest marzyć o silnej Europie.

Wyjaśnił, że Polska ma dziś bardzo wiele do zaoferowania Europie, szczególnie w czasie kryzysu. „Europę traktuje się na ogół jako zimny związek rynku, administracji i polityki. Jeśli jest trochę ciepła w myśleniu o Europie, to jest ono w Polsce” – podkreślił były przewodniczący Parlamentu Europejskiego.

A „produktem eksportowym jaki Polska może wnieść do Europy jest idea solidarności. „Solidarność to najważniejsza sprawa dla Europy i to my Polacy możemy ją wnosić do Europy” – podkreślił z mocą. „Solidarność zwyciężyła, gdyż ludzie poświęcili swe partykularne interesy. I tego nam dziś brakuje” – dodał.

Skonstatował, że siła Solidarności jest tym większa im silniejsza jest pamięć. Zacytował św. Tomasza, który charakteryzował człowieka zdrowego rozsądku, jako kogoś „kto działa w teraźniejszości tak, by wspierając się na doświadczeniach przeszłości, nie wstydzić się tego w przyszłości”. „Rada ta to minimum jakie powinniśmy nałożyć na nasze dzisiejsze działania” – podkreślił Buzek.

„Europa to przeszłość, teraźniejszość i przyszłość a solidarność jest potrzebna, aby te sfery połączyć w jedną silną aksjologiczną konstrukcję” – zaapelował na zakończenie.