Markowa: projekt Muzeum Polaków Ratujących Żydów nominowany do międzynarodowego konkursu

Projekt architektoniczny Muzeum Polaków Ratujących Żydów w Markowej został nominowany w międzynarodowym konkursie East Centric Arhitext Awards 2019 Shortlisted Projects w kategorii Budynki publiczne. Projekt przygotowała firma Nizio Design International z Warszawy.

Konkurs East Centric Arhitext Awards (ECAA) organizowany przez magazyn „Arhitext” odbywa się co trzy lata. Ma być okazją do zebrania najlepszych projektów z dziedziny architektury i urbanistyki zrealizowanych w regionie Europy Środkowej i Wschodniej w ciągu ostatnich trzech lat.

Do 6 kategorii wstępnie wybrano 134 projekty. Do ścisłego finału nominowano 34 z nich. Zwycięzców wyłoni międzynarodowe jury. Rozstrzygnięcie odbędzie się w październiku br. w Bukareszcie. Będzie mu towarzyszyć wystawa nominowanych prac.

Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej zostało uroczyście otwarte 17 marca 2016 r. przy udziale prezydenta RP Andrzeja Dudy, ambasador Izraela w Polsce, duchownych chrześcijańskich i żydowskich, a także przedstawicieli ocalonych z Holokaustu i polskich Sprawiedliwych wśród narodów świata.

Wydarzenie obiło się szerokim echem w mediach w kraju i na świecie. Jest to pierwsza instytucja muzealna poświęcona Polakom, którzy z narażeniem życia nieśli pomoc prześladowanym w czasach niemieckiej okupacji Żydom.

Konkurs na koncepcję muzeum wygrało biuro architektoniczne Nizio Design International. Minimalistyczna formuła architektoniczna budynku ma w zamyśle podkreślać drastyczność ówczesnych wydarzeń i śmiertelne niebezpieczeństwo grożące osobom niosącym pomoc Żydom podczas okupacji niemieckiej. Na placu muzealnym znajduje się pomnik Ofiar Holokaustu oraz tabliczki z nazwiskami Polaków zamordowanych w czasie okupacji niemieckiej za pomoc niesioną Żydom na terenie obecnego woj. podkarpackiego.

Z kolei tabliczki z nazwiskami Polaków ratujących Żydów na Podkarpaciu umieszczono na monumentalnej ścianie pamięci. Integralną częścią obiektu jest Sad Pamięci, upamiętniający miejsca, w których udzielano pomocy Żydom w czasie Holokaustu.

Przykładem takiej miejscowości jest Markowa, a w szczególności rodzina Ulmów, która dała schronienie ośmiorgu Żydom. Wszyscy zginęli rankiem 24 marca 1944 r. Niemcy najpierw zamordowali Żydów, potem Józefa i Wiktorię (będącą w siódmym miesiącu ciąży), a na końcu szóstkę ich dzieci, z których najstarsze miało 8 lat.

W 1995 r. Wiktoria i Józef Ulmowie zostali uhonorowani pośmiertnie tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Obecnie trwa ich proces beatyfikacyjny.