Metropolita Cyryl: widać postęp ekumeniczny

W ostatnim czasie można odnotować pewien postęp w stosunkach prawosławno-katolickich – stwierdził przewodniczący Wydziału Zewnętrznych Kontaktów Kościelnych Patriarchatu Moskiewskiego (OWCS) metropolita Cyryl.

Przemawiał on 4 października na rozpoczętym dzień wcześniej w Moskwie Soborze Biskupim Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (RKP). Przykładem tego może być, jego zdaniem, rozpoczęcie działalności przez wspólną grupę roboczą obu Kościołów ds. wyjaśniania pojawiających się w nich problemów. Za krok w dobrym kierunku metropolita uznał też „odrzucenie przez Watykan zamiaru natychmiastowego utworzenia patriarchatu greckokatolickiego na Ukrainie”.
Sobór Biskupi trwa od 3 października w stołecznej świątyni Chrystusa Zbawiciela i w ławrze Świętej Trójcy i św. Sergiusza w Siergijew Posadzie pod Moskwą. Według komunikatu prasowego służbę informacyjnej Patriarchatu Moskiewskiego z 5 bm., głównym przedmiotem obrad są „zagadnienia wewnętrznego życia Kościoła”.

Sobór rozpoczął się liturgią w cerkwi Chrystusa Zbawiciela, której przewodniczył zwierzchnik RKP patriarcha moskiewski i Wszechrusi Aleksy II. On również wygłosił pierwszego dnia obrad sprawozdanie z życia RKP za minione 4 lata, jakie upłynęły od poprzedniego Soboru. Wcześniej przyjęto regulamin, porządek dzienny i program Soboru oraz wybrano składy organów roboczych tego zgromadzenia.

Patriarcha przedstawił działalność poszczególnych eparchii (diecezji), mówił o stosunkach między władzami kościelnymi i państwowymi na szczeblu centralnym i w terenie, o posłudze duszpasterskiej w miastach i wsiach, przeciwdziałaniu zeświecczeniu życia i o materialnym zabezpieczeniu życia Kościoła. Referat zawierał słowa krytyki wobec niektórych przypadków odejścia od norm kościelnych wśród duchowieństwa i przypomniał o najwyższym długu duszpasterzy wobec ludu Bożego.

W drugim dniu 4 bm. referaty wygłosili, oprócz metropolity Cyryla, przewodniczący Synodalnej Komisji ds. Kanonizacji metropolita Juwenaliusz oraz metropolita talliński i całej Estonii Korneliusz. Między posiedzeniami plenarnymi uczestnicy Soboru pracowali w 5 grupach roboczych, podejmując takie zagadnienia, jak kościelna działalność dobroczynna i wydawnicza, posługa misyjna w wojsku, życie zakonne, duszpasterstwo młodzieżowe i wychowanie religijne oraz teologia i oświata teologiczna.

5 bm. kontynuowano omawianie spraw wewnątrzkościelnych. Między innymi metropolita Klemens zgłosił pewne propozycje dotyczące prawidłowości prowadzenia spraw w eparchiach i sprawozdawczości – stwierdza komunikat służby informacyjnej Patriarchatu.

Pozdrowienia uczestnikom Soboru przesłali m.in. prezydent Rosji Władimir Putin, mer Moskwy Jurij Łużkow oraz przewodniczący obu izb parlamentu: Rady Federacji Zgromadzenia Federalnego – Siergiej Mironow i Dumy Państwowej – Boris Gryzłow. Komisja mandatowa podała, że w pracach soborowych uczestniczy 144 spośród 157 biskupów, upoważnionych do udziału w tym wydarzeniu.

Robocze obrady tego forum zakończą się 6 bm. przyjęciem dokumentów końcowych, nazajutrz w świątyni Chrystusa Zbawiciela odbędzie się konferencja prasowa, na której przedstawiciele RKP przedstawią dziennikarzom wyniki i wnioski Soboru. 8 bm. w ławrze Świętej Trójcy i św. Sergiusza w Siergijew Posadzie uroczysta liturgia zakończy oficjalnie Sobór, będący w świetle najnowszych postanowień statutowych RKP najwyższą władzą ustawodawczą i wykonawczą tego Kościoła.

Poprzedni Sobór odbył się w Moskwie w dniach 13-16 sierpnia 2000 i miał charakter jubileuszowy. Uchwalono na nim szereg ważnych, długofalowych programów i dokumentów, m.in. podstawy społecznej nauki RKP, stosunku Kościoła do ekumenizmu i innych wyznań i o działalności misyjnej. Wtedy też postanowiono, że odtąd to właśnie Sobór Biskupi będzie najwyższym organem władzy w RKP, a nie Sobór Lokalny, jak to było do tej pory. Tę ostatnią formę soborowości, będącej jedną z cech prawosławia, pozostawiono jako wydarzenie wyjątkowe, zastrzeżone tylko dla najważniejszych spraw Kościoła, w praktyce chodzi o wybór patriarchy.
W Soborze Biskupim mogą brać udział tylko biskupi eparchialni (ordynariusze) i ci pomocniczy, którzy pełnią jakieś stanowiska w Kościele (np. przewodniczą instytucjom synodalnym), pozostali mogą co prawda uczestniczyć w pracach soborowych, ale bez prawa głosu. W Soborze Lokalnym natomiast biorą udział zarówno wszyscy biskupi, jak i przedstawiciele niższego duchowieństwa, mnichów i mniszek oraz świeckich delegatów parafii. Obradom soborowym w obu wypadkach przewodniczy z urzędu patriarcha lub – jeśli go nie ma – strażnik Tronu Patriarszego.