Michniów: wystawa „Świat powinien wiedzieć” – w 69. rocznicę pacyfikacji wsi (zapowiedź)

Unikatowe dokumenty i fotografie niemieckie z pacyfikacji wsi, analiza związków z partyzantami i Kresami Wschodnimi, publikacje, fotogramy, prezentacje – to wszystko będzie można zobaczyć podczas wystawy „Świat powinien wiedzieć”, udostępnionej w Michniowie z okazji 69. rocznicy pacyfikacji wsi. Obchody – w historycznym miejscu męczeństwa michniowian – odbędą się 12 lipca.

Uroczystości rocznicowe na terenie Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie rozpoczną się o godz. 15.30. Przewidziana jest Msza św., z udziałem m.in. ks. infułata Józefa Wójcika z Suchedniowa, koncert „Trio Kameralnego” z Filharmonii Świętokrzyskiej, składanie wiązanek kwiatów przy zbiorowej mogile i Piecie Michniowskiej.

„W Michniowie czas liczy się do spalenia i po spaleniu wsi” – mówi Ewa Kołomańska, adiunkt mauzoleum, autorka wystawy "Świat powinien wiedzieć… Martyrologia Chłopów Polskich w latach 1939-1945”. Wystawa będzie połączona z promocją książki "Represje niemieckie na wsi kieleckiej 1939-1945" Tadeusza Domańskiego i Andrzeja Jankowskiego.

Jest to publikacja IPN i Muzeum Wsi Kieleckiej, przybliżająca okoliczności i przebieg represji wobec mieszkańców kieleckich wiosek, które, zdaniem Domańskiego, w odmienny sposób przebiegały w poszczególnych latach wojny. Okres 1939-40 to czas prześladowań osób przechowujących broń czy też kadry kierowniczej („Akcja 203”), z kolei 1942-43 to raczej akcje w wymierzone w inteligencję i ruch oporu oraz planowe pacyfikacje kieleckich wsi.

Domański omawia m.in. zbrodnie Wehrmachtu, z czasów kulminacji terroru, aż po akcję „Burza” i wysiedlenia. Z kolei analiza Andrzeja Jankowskiego dotyczy głównie struktur i działań policji, która zajmowała się walką z partyzantami: etatowych placówek policji niemieckiej, pułków policyjnych, zwartych formacji, oddziałów kolaboracyjnych.

W Michniowie na Kielecczyźnie Niemcy przeprowadzili jedną z największych akcji pacyfikacyjnych na polskich wsiach. 12 lipca 1943 r. niemieccy żandarmi otoczyli Michniów i dokonali mordu na jego mieszkańcach. W ciągu dwóch dni pacyfikacji zabili 204 mieszkańców, w tym 53 kobiety i 47 dzieci. Najmłodszą ofiarą był Stefanek Dąbrowa, który miał 9 dni, gdy został wrzucony do płonącej stodoły. Wieś zrównano z ziemią. Niektórych mieszkańców rozstrzelano, innych wywieziono do obozów koncentracyjnych, z których nigdy nie wrócili. Zakazano odbudowywać wieś i uprawiać tu ziemię. Skazano Michniów na zagładę.

Za pomoc niesioną oddziałom partyzanckim oraz udział w formowaniu podziemnego państwa, polska wieś została dotknięta represjami. Szacuje się, że w wyniku wojny i okupacji zginęło milion trzysta tysięcy mieszkańców wsi. Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskiej w Michniowie jest symbolem wszystkich spacyfikowanych miejscowości w Polsce.

Obecnie w Michniowie jest realizowana modernizacja mauzoleum wg koncepcji Nizio Design Internacional z Warszawy – twórcy m.in. Muzeum Powstania Warszawskiego. Przebudowa i interaktywna ekspozycja, oparta o współczesne multimedia, ma być gotowa do końca 2014 roku.