Mikstat: odpust ku czci św. Rocha na Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego

Uroczystości odpustowe ku czci św. Rocha w Mikstacie połączone z obrzędem błogosławieństwa zwierząt zostały wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.

Obrzęd błogosławieństwa zwierząt odbywa się z okazji uroczystości odpustowych ku czci św. Rocha w dniu 16 sierpnia od trzystu lat. – Kolejne pokolenia dokładały wszelkich starań, by piękne tradycje odpustowe nie zaginęły i czyniły to, co warto podkreślić, skutecznie, skoro co roku od ponad trzystu lat 16 sierpnia, odbywają się w Mikstacie wielkie uroczystości odpustowe ku czci św. Rocha, oczywiście z błogosławieństwem zwierząt. Mamy nadzieję, że uda się je przekazać także kolejnemu pokoleniu, bo od 5 lat w dniach poprzedzających uroczystości odpustowe młodzi Mikstaczanie spotykają się w Szkole św. Rocha na cyklu spotkań, które mają im pomóc zrozumieć znaczenie tradycji w życiu człowieka, a także zrozumienie istoty obrzędów odpustowych. Spełniony jest więc warunek przekazu tradycji kolejnym pokoleniom – mówi ks. kan. Krzysztof Ordziniak, kustosz Diecezjalnego Sanktuarium św. Rocha w Mikstacie.

Dawniej na obrzęd błogosławieństwa przyprowadzano przede wszystkim inwentarz, obecnie coraz więcej zwierząt przynoszą lub przyprowadzają dzieci. Są to głównie koty, psy, chomiki, świnki morskie, króliki, jaszczurki.

Co roku święcenia zwierząt dokonuje biskup, najczęściej z diecezji kaliskiej, ale zdarza się, że na uroczystość przybywają biskupi z Polski. W 2015 r. uroczystościom w Mikstacie przewodniczył metropolita poznański abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski.

Niezmiennie od setek lat obchody odpustowe rozpoczynają się w Uroczystość Wniebowzięcia NMP. Po wieczornej Mszy św. z kościoła parafialnego Świętej Trójcy wyrusza procesja z Najświętszym Sakramentem i relikwiami świętego do kościoła św. Rocha, gdzie trwa całonocna adoracja. O północy odprawiana jest pasterka maryjna koncelebrowana przez kapłanów pochodzących z parafii.

W tym roku na uroczystości odpustowe do Mikstatu przybyło młode małżeństwo – Polka Małgorzata i Belg Daan z 3-letnim synkiem Rochem mieszkający na stałe w Belgii. – Pochodzę z Redy k. Gdańska i tam od dzieciństwa pamiętam kapliczkę z figurą św. Rocha, do którego modliłam się. Na tę cześć daliśmy synkowi imię Roch – mówi KAI Anna Verleyen z Aarschot w Belgii.

Dodała, że o Sanktuarium św. Rocha w Mikstacie dowiedziała się z internetu. – Dwa lata temu napisałam do księdza emaila z prośbą o przysłanie mi książki o św. Rochu. Publikację otrzymaliśmy i w tym roku postanowiliśmy przyjechać do Mikstatu. Ks. Krzysztof ujął nas wielką życzliwością i otwartością. Uczestniczyliśmy w sympozjum naukowym i wieczornej procesji przez miasto do kościółka św. Rocha na cmentarzu, a także oglądaliśmy błogosławieństwo zwierząt. Jesteśmy bardzo szczęśliwi, że pielgrzymowaliśmy tutaj. Mąż nie zna języka polskiego, ale widzę, że to wszystko ubogaca go duchowo – powiedziała mama Rocha.

Anna Verleyen zaznacza, że na stałe mieszkają w mieście Aarschot, którego patronem jest św. Roch. – Mam nadzieję, że uda mi się ożywić w Belgii kult św. Rocha, bo niestety kościoły tam pustoszeją. Potrzeba tam odnowy duchowej – stwierdziła.

Od 2007 r. św. Roch jest patronem miasta Mikstat, a w 2011 r. ówczesny biskup kaliski Stanisław Napierała kościół św. Rocha pochodzący z 1768 r. ustanowił sanktuarium.

Mieszkańcy ziemi mikstackiej szczególną czcią otaczają św. Rocha. Na początku XVIII w. mieszkańcy Mikstatu uznali, że św. Roch, patron chorych i rolników, ocalił ich przed panującą wówczas zarazą. W dowód wdzięczności zbudowali przy miejscowym cmentarzu kościółek i ustanowili odpust połączony ze święceniem zwierząt gospodarskich, a z czasem również domowych. Obecny kościół drewniany został wybudowany w 1768 r. W ołtarzu głównym znajduje się obraz św. Rocha namalowany w 1707 r. przez Borantesa. Święty przedstawiony jest jako pielgrzym, w brązowej szacie, w ogromnym kapeluszu na głowie, z lewą nogą poranioną strzałą.

Od 2006 r. proboszczem parafii Świętej Trójcy w Mikstacie jest ks. kan. Krzysztof Ordziniak, który rozsławia kult św. Rocha.

Wręczenie certyfikatów odbyło się 14 października 2016 r. w Muzeum Narodowym w Galerii Sztuki Polskiej XIX w. w Krakowie. Podczas uroczystej gali zostały wręczone decyzje Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o dokonaniu wpisu na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kultury 12 domen, a wśród nich uroczystości odpustowych ku czci św. Rocha z obrzędem błogosławieństwa zwierząt w Mikstacie.
Decyzję o wpisaniu uroczystości odpustowych ku czci św. Rocha z obrzędem błogosławieństwa zwierząt w Mikstacie z rąk podsekretarz stanu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Magdaleny Gawin odebrał ks. kan. Krzysztof Ordziniak, któremu towarzyszył burmistrz Miasta i Gminy Mikstat Henryk Zieliński.

Wpis na krajową listę to pierwszy krok, by tradycja święcenia zwierząt w Mikstacie znalazła się na liście dziedzictwa UNESCO.