Na Kośminku stanie pomnik „Proboszcza Majdanka”

W czwartek 25. marca podczas sesji Rady Miasta Lublin, która odbędzie się w Ratuszu o godzinie 9.00, nastąpi symboliczne przekazanie pomnika bł. ks. Emiliana Kowcza. Następnie o godz. 11:00 pomnik zostanie postawiony na skwerze przy skrzyżowaniu Drogi Męczenników Majdanka z ulicą Cmentarną. Miasto Lublin chce w ten sposób upamiętnić niezwykłą postać grekokatolickiego kapłana, który zginął w obozie koncentracyjnym na Majdanku. Data przywiezienia pomnika do Lublina nie jest przypadkowa, gdyż właśnie 25 marca przypada 77. rocznica śmierci księdza nazywanego „proboszczem Majdanka”.

Błogosławiony Emilian Kowcz, jako kapłan greckokatolicki swoim poświęceniem zapisał się w historii XX wieku zarówno całego kraju, jak i Lublina. Starał się jednać ludzi różnej narodowości i wiary, broniąc Polaków i Ukraińców oraz z determinacją ratując Żydów. W KL Lublin, nazywanym Majdankiem, pełnił posługę duszpasterską i w poczuciu odpowiedzialności za współwięźniów, poniósł śmierć. Zarówno pomnik, jak i publikacja „Błogosławiony Emilian Kowcz – Proboszcz Majdanka” stanowi uhonorowanie osoby, która nawet w obliczu tragicznych warunków obozowych zachowała godność oraz swoją postawą dała piękne świadectwo wiary, nie tylko w Boga, ale i człowieka – informuje Krzysztof Żuk, prezydent Miasta Lublin.

Ksiądz Emilian Kowcz urodził się 20 sierpnia 1884 roku w Kosmaczu na Huculszczyźnie. Ukończył studia teologiczne w rzymskim Collegium Ruthenum. Następnie w roku 1911 przyjął święcenia kapłańskie. A 11 lat później objął urząd proboszcza parafii Przemyślany koło Lwowa, który sprawował przez kolejne 20 lat.

Podczas niemieckiej okupacji niósł pomoc Polakom, Ukraińcom i Żydom. Nie wahał się katechizować i chrzcić Żydów, aby ochronić ich przed Zagładą, łamiąc tym samym zarządzenia władz okupacyjnych i lekceważąc ich ostrzeżenia. „Ks. Kowcz na oczach Niemców prowadził na placu obok cerkwi katechizację Żydów. Jako wierny sługa Boży, próbował ratować każdego człowieka” – tak wspominał go Wasyl Szczerbij, mieszkaniec Przemyślan. Właśnie te działania przyczyniły się do jego aresztowania 30 grudnia 1942 roku, a następnie osadzenia w więzieniu gestapo we Lwowie. Podczas przesłuchań nie tylko przyznał się do udzielania chrztu Żydom, ale także odmówił złożenia deklaracji o zaprzestaniu tej praktyki w przyszłości. To doprowadziło do wysłania go do obozu koncentracyjnego na Majdanku w transporcie, który wyruszył ze Lwowa 30 sierpnia 1943 roku.

Po pokonaniu trasy prowadzącej przez Rawę Ruską i Zamojszczyznę 31 sierpnia w godzinach popołudniowych dotarł do Lublina. W służbie Bogu i drugiemu człowiekowi na Majdanku przebywał na III polu więźniarskim, w baraku nr 14. W obozie pełnił posługę duszpasterską, uznając swą obozową misję za dar Opatrzności. W listach wysyłanych do rodziny prosił, by nie podejmowano starań o jego zwolnienie, gdyż obóz jest miejscem, w którym pragnie pozostać, aby realizować kapłańskie obowiązki. „Dziękuję Bogu za jego łaskawość dla mnie. Poza Niebem to jedyne miejsce, w którym chciałbym przebywać. Wszyscy jesteśmy tu równi: Polacy, Żydzi, Ukraińcy, Rosjanie, Litwini czy Estończycy. Jestem tu teraz jedynym kapłanem. Nie mogę sobie wyobrazić, co by oni beze mnie zrobili (…) – to fragment grypsu ks. Emiliana Kowcza wysłanego z obozu w 1944 r. Więźniowie wdzięczni za pomoc, okazywali mu szacunek i pomagali w ciężkiej pracy, dla wielu z nich stał się duchowym przewodnikiem. Zmarł w obozowym szpitalu 25 marca 1944 r. z powodu ropnego zapalenia prawej nogi. 26 czerwca 2001 roku został beatyfikowany we Lwowie razem z innymi 26 sługami Bożymi przez Jana Pawła II.

W Lublinie w 2003 roku nazwę bł. ks. E. Kowcza nadano rondu na skrzyżowaniu al. Armii Krajowej z ul. Jana Pawła II.

Pomnik bł. ks. Emiliana Kowcza, który stanie w Lublinie powstał z inicjatywy Fundacji Kultury Duchowej Pogranicza. Granitowy monument wykonali Alexander Diaczenko i Martha Diaczenko, artyści z Ukrainy. Z trzech stron pomnika, w języku polskim, ukraińskim i hebrajskim został wyryty fragment listu, który ks. Kowcz napisał do swojej rodziny przebywając na Majdanku. Prosił w nim, aby nie podejmowano wysiłków w celu jego uwolnienia. Pomnik powstał na Ukrainie, a inauguracja jego budowy odbyła się w lutym 2019 roku z udziałem byłego prezydenta Ukrainy Petra Poroszenki.

Przekazanie Miastu Lublin pomnika bł. ks. Emiliana Kowcza będzie również okazją do prezentacji książki „Błogosławiony Emilian Kowcz – Proboszcz Majdanka”, która odbędzie się w czwartek (25 marca) od godz. 16.00 w formule online. O posłudze duszpasterskiej, misji jednoczącej ludzi różnej narodowości i wiary porozmawiają ks. Stefan Batruch, prezes Fundacji Kultury Duchowej Pogranicza w Lublinie, proboszcz parafii greckokatolickiej p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Lublinie, ks. Marek Szymański, dyrektor naczelny Wydawnictwa Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium” (wydawca książki) oraz Iwan Wasiunyk, przewodniczący Komitetu Honorowego im. Emiliana Kowcza, były wicepremier Ukrainy. Wydarzenie będzie transmitowane z Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” za pośrednictwem kanału YT oraz profilu FB. Organizatorem wydarzenia jest Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie ze współorganizatorami: Miastem Lublin, Fundacją Kultury Duchowej Pogranicza w Lublinie oraz Wydawnictwem Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”.