Najciekawsze inicjatywy przedświąteczne

Akcje charytatywne na rzecz ubogich, spotkania opłatkowe, żywe szopki i wędrówka Betlejemskiego Światełka Pokoju – to tylko niektóre inicjatywy w okresie poprzedzającym Boże Narodzenie.

*Dla najbardziej potrzebujących*

Przed świętami mnożą się akcje charytatywne, których celem jest pomoc osobom ubogim i bezdomnym, aby dobrze je przeżyli, bez uczucia głodu. W każdy ostatni weekend listopada rozpoczyna się świąteczna zbiórka produktów spożywczych, organizowana przez Banki Żywności. W tym roku udało się dzięki niej zgromadzić 503 tony artykułów żywnościowych i ponad 100 tys. zł z wysyłanych smsów. Produkty trafią do jadłodajni, schronisk, a także do świątecznych paczek dla ubogich.

W pierwszą niedzielę Adwentu rozpoczęło się Wigilijne Dzieło Pomocy Dzieciom, polegające na sprzedaży świec. Dochód przeznaczany jest na rzecz ubogich dzieci: wakacje dla nich, dożywianie w szkołach i przybory szkolne. Ponieważ od kilku lat w akcję zainicjowaną przez Caritas włącza się ewangelicka Diakonia i prawosławne Eleos, inauguracja Dzieła ma charakter ekumeniczny – w tym roku był to koncert z udziałem chórów i przedstawicieli Kościołów katolickiego, ewangelicko-augsburskiego i prawosławnego. Do świąt Bożego Narodzenia udało się sprzedać ponad 4,5 mln świec, które trafią na wigilijne stoły w całym kraju.

Tuż przed 24 grudnia organizacje charytatywne, jadłodajnie i schroniska organizują kolacje wigilijne dla ubogich, bezdomnych i samotnych. Spotkania te przybierają też ekumeniczny charakter. Na przykład w Białymstoku Wigilia z udziałem przedstawicieli Kościoła katolickiego i prawosławnego odbywa się na rynku miasta, przed ratuszem. Po wspólnej modlitwie i błogosławieństwie od biskupa katolickiego i prawosławnego, uczestnicy wigilijnego spotkania dzielą się opłatkiem i jedzą posiłek przy stołach ustawionych na rynku tuż obok żywej szopki. W Kielcach wieczerzę wigilijną dla bezdomnych przygotowują m.in. metodyści w świetlicy „Przystań”.

*Żywe szopki*

Tradycją związaną ze świętami są także żywe szopki. Jedne z największych w kraju znajdują się w sanktuariach na Jasnej Górze i w Kalwarii Zebrzydowskiej. W tym roku wystrój jasnogórskiej szopki przypomina o 700. rocznicy zatwierdzenia Zakonu św. Pawła Pierwszego Pustelnika. Dlatego znajdują się w niej figury paulinów, którzy przy żłóbku dziękują Bogu za istnienie zakonu. Na specjalnej grafice przypomniana jest też sylwetka Pawła z Teb, paulińskiego patriarchy. Szopka zajmuje ok. 500 m kw. Na budowę „betlejemki” zużyto kilka ciężarówek drewna, kamieni, słomy, mchu z jasnogórskiego parku oraz kilkadziesiąt kilogramów gwoździ.

Prace nad szopką w Kalwarii Zebrzydowskiej zakończyli też ojcowie bernardyni. Zgodnie z tradycją franciszkańską w szopce nie ma odwołań do współczesności. Figury mają stanowić koloryt lokalny i reprezentować postaci, które mogły żyć w czasach Jezusa. Centralna figurka Dzieciątka Jezus zostanie wniesiona podczas procesji, przed Mszą św. sprawowaną w bazylice o północy 24 grudnia. Tło szopki to olbrzymie płótno o szerokości 12 metrów i wysokości 8 metrów, na którym widnieje panorama Betlejem. Na głównym podium znajduje się wieloplanowa scena, na którą składa się 150 figur – ruchomych i statycznych – wkomponowanych w krajobraz betlejemski. Najstarsze pochodzą z XIX wieku. Co roku pojawiają się w szopce nowe figury. Tym razem są to rybak naprawiający sieć, czterej mężczyźni, grający przy stole w karty i praczka.

Słynna jest także szopka, która co roku powstaje przy klasztorze franciszkanów w Krakowie. Na czas świąteczny do stajenki wprowadza się zwierzęta, ale szopka jest słynna nie tylko z ich powodu. Franciszkanie przygotowują ponadto jasełka, gorącą herbatę, ognisko, koncerty zespołów muzycznych oraz spotkanie z metropolitą krakowskim.

W Warszawie największą popularnością cieszą się żywe szopki przy kościele św. Tomasza Apostoła na Ursynowie oraz szopka przy kościele przed XVII-wiecznym kościołem pokamedulskim na Bielanach. Ursynowska szopka przyciąga bogactwem zwierząt, które mieszkają w stajence, gdzie przyszedł na świat Jezus, a bielańska wykonana jest w drewnie przez światowej sławy artystę Józefa Wilkonia. Na szopkę, która mierzy prawie 6 metrów wysokości, składają się 4 tony drewnianych figur. Oprócz postaci znanych ze stron Ewangelii (np. Święta Rodzina, pasterze), znajdują się tam np. osoby niosące na głowach kosze, a także zwierzęta, których próżno by szukać przy betlejemskim żłóbku, m.in. zające i sarny. Figury były rzeźbione siekierą i piłą. Proste w formie, a zarazem pełne ekspresji, są częściowo kolorowane. Do szopki sprowadzane są również żywe zwierzęta z warszawskiego ZOO, które dołączają do stale mieszkającego przy kościele osiołka Franciszka.

Przed Bożym Narodzeniem po kraju wędruje też Betlejemskie Światełko Pokoju. Przenoszą je druhny i druhowie Związku Harcerstwa Polskiego. Światełko przywożone jest z Betlejem z Groty Narodzenia i rozwożone po 25 krajach Unii Europejskiej. Polscy harcerze przyjmują je od swoich słowackich kolegów na przejściu granicznym w Łysej Polanie, a następnie rozwożą po całym kraju. Światełko przyjmują biskupi, politycy – z prezydentem i premierem – dziennikarze, szpitale, urzędy i różne instytucje.

*Tradycyjne „opłatki”*

Tradycją związaną ze świętami Bożego Narodzenia są także „opłatki” rozumiane jako spotkania, podczas których zgromadzeni dzielą się opłatkiem i składają sobie życzenia. Spotkania takie odbywają się przed i po świętach. Biorą w nich udział biskupi, dzieląc się opłatkiem m.in. z bezdomnymi i ubogimi w schroniskach i jadłodajniach, z dziennikarzami i politykami miejscach ich pracy, a także z przedstawicielami różnych organizacji, ruchów religijnych i wspólnot. Swoje „opłatki” mają także polscy misjonarze, którzy przyjeżdżają do kraju na urlop.