Największy zbiór niepublikowanych wypowiedzi księdza Jerzego Popiełuszki

W związku z 13. rocznicą beatyfikacji księdza Jerzego Popiełuszki, Parafia Świętego Stanisława Kostki oraz Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej zapraszają na konferencję prasową poświęconą wyjątkowej publikacji. ZAWSZE GŁOSIŁEM PRAWDĘ. NAUCZANIE SPOŁECZNE W WYPOWIEDZIACH KSIĘDZA JERZEGO POPIEŁUSZKI – to najobszerniejszy do tej pory zbiór wypowiedzi kapelana Solidarności. Konferencja prasowa odbędzie się 5 czerwca o godz. 11:00 w Domu Amicus przy ul. Hozjusza 2. Publikujemy fragmenty nieopublikowanych wypowiedzi.

Na blisko 500 stronicach zawarto 141 opracowanych naukowo źródeł dotyczących jego nauczania społecznego. Z tego 60 z nich po raz pierwszy ujrzy światło dzienne. Wśród nieznanych dokumentów są listy z jednostki wojskowej dla kleryków w Bartoszycach, wywiady i homilie, w tym kilka zarejestrowanych przez Służbę Bezpieczeństwa. Prace nad książką trwały dwa lata. Autorem zbioru jest Paweł Kęska. Dziennikarz, świecki teolog i historyk sztuki, pracownik Muzeum Księdza Jerzego Popiełuszki w Warszawie. Wydawcą publikacji jest Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej. Zbiór opublikowany został przez wydawnictwo Neriton.

Konferencja prasowa odbędzie się 5 czerwca o godz. 11:00 w Domu Amicus przy ul. Hozjusza 2.
W konferencji udział wezmą:
* Ks. dr Marcin Brzeziński, proboszcz parafii św. Stanisława Kostki, kustosz sanktuarium bł. ks. Jerzego Popiełuszki
* Dr Paweł Skibiński, wicedyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej
* Adam Nowosad, świadek w procesie beatyfikacyjnym bł. ks. J. Popiełuszki
* Paweł Kęska, autor opracowania, pracownik Muzeum i Ośrodka Dokumentacji bł. ks. J. Popiełuszki

Paweł Kęska: „Mimo iż od śmierci księdza Popiełuszki minęło 39 lat a od jego beatyfikacji 10 lat – to przekonany jestem, iż postać kapelana Solidarności jest mało znana. Ta książka jest kluczem do nowego odczytania jego osoby. Jest dowodem na to, że podstawowe badania naukowe nad dokumentami realizowane systematycznie mogą w tej dziedzinie przynieść nadzwyczajne efekty. Jest też apelem o podjęcie badań dotyczących nauczania księdza Popiełuszki i znaczenia jego osoby w historii Polski.”

Fragment wstępu:
„Jest to przede wszystkim najobszerniejszy i najbardziej dotąd kompletny zbiór wypowiedzi księdza Jerzego Popiełuszki, zarówno pod względem liczby, jak i różnorodności źródeł. (…) Nowością wydawnictwa jest chronologiczny układ źródeł pozwalający śledzić dojrzewanie idei w słowach autora. Nowością jest także prezentacja najbardziej pierwotnej formy wypowiedzi, które nie zostały w żaden sposób poprawione, udoskonalone ani skrócone. Transkrypcji dokonywano wprost z nagrań dźwiękowych, rękopisów, maszynopisów i drugoobiegowych publikacji. Istotnym walorem zbioru jest fakt, że na sto czterdzieści jeden zawartych w nim wypowiedzi tylko pięćdziesiąt dziewięć ujrzało dotąd w pełni światło dzienne. Sześćdziesiąt z nich, jak wskazuje przeprowadzona kwerenda, nie opublikowano nigdzie, zaś dwadzieścia dwa opublikowano w drugim obiegu, w wydawnictwach niszowych bądź jedynie we fragmentach. Po raz pierwszy możemy więc zaprezentować: trzy listy napisane przez księdza Jerzego Popiełuszkę z jednostki wojskowej dla kleryków w Bartoszycach, referat przygotowany w marcu 1980 roku na ogólnopolski zjazd duszpasterzy służby zdrowia, kilkanaście homilii z mszy niedzielnych oraz świątecznych, w tym z mszy na rozpoczęcie Wielkiego Postu, na Boże Ciało, na święto Józefa Robotnika, na 3 maja i na 11 listopada. W zbiorze zaprezentowana jest także homilia z mszy ślubnej pochodząca ze zbiorów prywatnych. Odnaleziono również nagrania z mszy odprawionej przez księdza Popiełuszkę w rocznicę powstania w Getcie Warszawskim, z koncertu zorganizowanego z okazji rocznicy odzyskania niepodległości w 1983 roku a także ze strajku na Akademii Medycznej w lutym 1981 roku. Szczególne odkrycie stanowi homilia z mszy odprawionej w intencji Solidarności Zakładu Techniki Budowlanej odprawiona dzień po kanonizacji św. Maksymiliana Kolbe, 11 października 1982 roku. Na wyjątkową uwagę zasługują trzy wypowiedzi księdza Popiełuszki zarejestrowane przez Służbę Bezpieczeństwa, które nie zachowały się w żadnej innej znanej nam formie i nie były wcześniej prezentowane. Do tej pory nie publikowano lub publikowano w drugim obiegu treść homilii wygłoszonych w kościele św. Brygidy w Gdańsku 13 sierpnia 1983 roku, w Głogowcu w końcu września 1983 roku, w podkrakowskich Mistrzejowicach, czy w Dębkach podczas pobytu księdza Popiełuszki na wakacjach w sierpniu 1984 roku. Wyjątkowe odkrycie stanowią również dwa wywiady: zapis dźwiękowy rozmowy przeprowadzonej z księdzem Popiełuszką przez dziennikarzy „La Libre Belgique” w końcu listopada 1983 roku, a także wywiad, który w grudniu 1982 roku przeprowadziła z kapłanem Lidia Ostałowska. Ważne odkrycie stanowi również pokaźny zbiór zapisków i szkiców homiletycznych, które w pewnej części publikowano wcześniej fragmentach. Po raz pierwszy rękopisy kapłana zaprezentowane zostały w całości, w takiej formie, w jakiej pozostawił je w swoich zapiskach. Niezwykłe odkrycia dotyczą również, wydawałoby się znanych powszechnie, Mszy w intencji Ojczyzny. Po analizie zapisu dźwiękowego, dostępnych rękopisów homilii, maszynopisu opracowanego pod redakcją księdza Popiełuszki oraz publikacji, które ukazały się dotychczas na rynku wydawniczym, stwierdzono, że wszyscy publikujący autorzy opierali się na wersji zredagowanej, nie zaś wygłoszonej podczas mszy. Między źródłami są jednak znaczne różnice. W przypadku homilii są one w większości stylistyczne. Większe różnice występują w przypadku wstępów oraz słowa na koniec, które w wersji redakcyjnej znacznie skracano i często pozbawiano aktualnych odniesień. Niniejsza publikacja po raz pierwszy prezentuje więc treść Mszy w intencji Ojczyzny w ich pierwotnej formie, która częstokroć jest surowsza i bardziej wyrazista niż wydawało się dotychczas.”
Paweł Kęska

Fragmenty niepublikowanych wypowiedzi księdza Jerzego Popiełuszki:

11 października 1982 roku. Kościół Świętego Stanisława Kostki w Warszawie. Msza w intencji Solidarności Instytutu Techniki Budowlanej. Maszynopis
„(…) Tak jak dzisiaj napiętnuje historia wszystkich zbrodniarzy, którzy przelewali krew niewinną w hitlerowskich obozach kaźni, którzy przelewali krew niewinną w Katyniu i innych miejscach zbrodni, tak samo historia osądzi kiedyś tych, którzy używają przemocy, którzy potrafią wdeptać w błoto swojego brata; którzy posługując się pałkami pozbawiają zdrowia niewinnych, którzy mordowali w kopalni „Wujek”12 i gdzie indziej. Historia ich wszystkich osądzi bardzo surowo. Jednocześnie Kościół będzie wynosił na ołtarze ich ofiary. Jak wczoraj przeżywaliśmy kanonizację świętego Maksymiliana, tak na pewno następne pokolenie przeżyje niejedną kanonizację tych, którzy obecnie zostali wymordowani; zabici dlatego, że chcieli być solidarni, że chcieli służyć prawdzie i miłości. Kościół będzie dawał ich jako wzór osobowości następnym pokoleniom, a w świątyniach będziemy mogli śpiewać Gaude Mater Polonia – „ciesz się matko Polsko”, która wydałaś synów gotowych rzucić wszystko na ołtarzu prawdy i wolności. „

Prawdopodobnie 30 listopada 1983 roku. Mieszkanie ks. J. Popiełuszki na plebanii parafii Świętego Stanisława Kostki w Warszawie. Wywiad przeprowadzony przez Michela Rostena i Henryka Kurtę, korespondentów belgijskiego dziennika „La Libre Belgique”. Zapis dźwiękowy

„Próby były takiego zastraszenia, jeździli za mną. W dwa, trzy samochody często. Jechałem do Częstochowy, też jechali. Odprowadzali tam, i tamtej milicji przekazywali. Pod domem stali zawsze samochodami. Zamieszkali naprzeciwko. (…) Dwukrotnie pomalowali mi samochód białą farbą. Dwukrotnie była próba włamania do mieszkania z tym, że poniszczyli mi rzeczy przed mieszkaniem, pokazali mi, że oni są, nic nie zabrali. Dwukrotnie włamanie do kościoła. Poniszczone rzeczy, ale nic nie [zostało] zabrane. (…) Nie wiem nawet skąd tyle sił, przecież ja jestem (nieczytelne) chory, kłopoty ze zdrowiem. Ale nigdy tak nie czułem się dobrze jak ostatnie dwa lata. Te trzy lata pokazały mi, że czuję się w pełni… Że spełniam właściwie misję kapłana.”

1 lipca 1984 roku. Homilia z mszy niedzielnej. Rękopis
„Życie chrześcijanina jest drogą. Od Boga wyszliśmy i do Boga idziemy. Aby nie zagubić drogi, trzeba ciągle mieć w zasięgu swoim cel, do którego zdążamy. Życie chrześcijanina nie może stać w miejscu. Nie może być w nim zastoju. Ten zastój nastąpi zawsze wtedy, gdy chrześcijanin zatrzyma swoje życie dla siebie samego. Gdy uwija gniazdko, w którym poczuje się dobrze. Wpadnie w stan samozadowolenia. Wtedy nie będzie w stanie dostrzegać obok siebie drugiego człowieka i jego problemów. Jednak czł[owiek] należy do społeczności. I idąc w pojedynkę, wcześniej czy później dostrzega swoją pomyłkę. Chrześcijanin nie może postępować na minimum, bo do wyższych rzeczy został stworzony. Jeżeli nie będzie posuwał się naprzód, zacznie się cofać. Tylko ten, kto idzie, a nie stoi w miejscu, potrafi być sobą w różnych sytuacjach.”