„Nasza polska Bośnia” – uroczystości w Bolesławcu z udziałem bp. Franjo Komaricy

W niedzielę zakończyła się wizyta biskupa diecezji Banja Luka w Bośni i Hercegowinie Franjo Komaricy w Bolesławcu. Bośniacki biskup wraz z delegacją samorządowców uczestniczył w uroczystościach poświęconych pamięci polskich osadników w Bośni, którzy po II wojnie światowej wrócili do Polski i osiedlili się w Powiecie Bolesławieckim. Organizatorem tych uroczystości było Starostwo Powiatu Bolesławieckiego.

Powiat Bolesławiecki jest miejscem, do którego po II wojnie światowej niemal w całości przybyli Polacy z dzisiejszej Bośni. W sumie blisko 20 tysięcy osób. Pod koniec XIX wieku wyemigrowali oni z terenów Galicji, Bukowiny i Wołynia w poszukiwaniu pracy. Po roku 1946, głównie z powodów politycznych i narodowościowych, wrócili do Polski i osiedlili się na Ziemiach Odzyskanych, głównie w okolicach Bolesławca.

Polscy reemigranci przywieźli ze sobą tradycje, kulturę i zwyczaje, które przyjęli w Bośni i zaszczepili je na Ziemiach Odzyskanych. Kultywowane są one do dzisiaj i stanowią wielkie bogactwo tego regionu.

W przyszłym roku minie 70 lat od powrotu Polaków z Bośni. Z tej okazji Starostwo Powiatu Bolesławieckiego zorganizowało sympozjum popularno-naukowe pt. „Nasza polska Bośnia. Od reemigracji do integracji – historia, teraźniejszość, przyszłość”. Patronat honorowy objął Minister Spraw Zagranicznych i ambasada polska w Sarajewie.

Na konferencję obok polskich repatriantów i ich potomków, przybyli przedstawiciele samorządów z Bośni i Hercegowiny, z którymi powiat bolesławiecki utrzymuje partnerskie kontakty. Delegacji tej przewodniczył bp Franjo Komarica z Banja Luki.

Jak mówi Alicja Krzyszczak ze Starostwa Bolesławieckiego, celem konferencji było m.in. ukazanie trudnej historii Polaków na emigracji oraz ich powrotu do Polski, a także podkreślenie ich wkładu w obecną historię Powiatu Bolesławieckiego.

W konferencji wzięli udział przedstawiciele władz państwowych z ministrem Grzegorzem Schetyną na czele oraz ambasadorem RP w Bośni i Hercegowinie Andrzejem Krawczykiem. Przybyli także przedstawiciele władz wojewódzkich, samorządowych.

Podczas konferencji poruszono tematy historyczne, kulturowe i religijne związane z wędrówką Polaków na Bałkany i ich powrotu do Polski. Podczas przemówień zwrócono uwagę na wielki wkład polskich reemigrantów z Bośni w kulturę i tradycję Ziemi Bolesławieckiej. Poruszono także temat wzajemnych relacji pomiędzy samorządami dolnośląskimi i bośniackimi. Zwrócono uwagę na kontakty nie tylko na szczeblu administracyjnym, ale też indywidualnym, kulturalnym. Przykładem takiej współpracy będą kolonie oraz nauka języka polskiego dla dzieci z Bośni, które odbędą się już w tym roku.

Podczas obrad przypomniano też, że postacią szczególną, która łączy oba narody, jest sługa Boży ks. Antoni Dujlović, chorwacki kapłan, który sprawował opiekę duszpasterską nad Polakami we wsi Gumjera. W 1943 roku został zamordowany przez serbskich czetników. Wyjątkowymi świadkami, którzy znali i pamiętają ks. Dujlovicia były m.in. obecne na konferencji s. Magdalena Karaban, Adoratorka Krwi Chrystusa oraz p. Stefania Burdzy, której ks. Antoni udzielał ślubu oraz chrzcił dziecko.

Od 1999 roku, na wniosek mieszkańców Ocic, rozpoczęły się starania o wyniesienia na ołtarze ks. Dujlovicia. Starania mieszkańców Ocic i Mierzwina poparł ówczesny biskup legnicki Tadeusz Rybak. Natomiast obecny ordynariusz diecezji bp Zbigniew Kiernikowski powołał komisję, której zadaniem jest przesłuchanie świadków tamtych zdarzeń oraz opracowanie dokumentacji koniecznej do prowadzenia procesu beatyfikacyjnego.

W skład tej komisji wchodzą: ks. Józef Lisowski – kanclerz legnickiej kurii biskupiej, ks. Andrzej Kulicki – proboszcz parafii Ocice, s. Magdalena Karaban – Adoratorka Krwi Chrystusa, urodzona w Gumjerze oraz Franciszek Kwaśniak – autor wielu publikacji dotyczących Polaków w Bośni i ks. Antoniego Dujlovicia.

W piątek 17 kwietnia miało miejsce spotkanie komisji z bp. Franjo Komaricą. Gość z Bośni zapoznał się z owocami jej pracy. Podczas rozmowy zostały również podjęte decyzje o kolejnych krokach zmierzających do opracowania pełnej dokumentacji. Ważnym zadaniem w najbliższym czasie będzie opracowanie przez komisję diecezji Banja Luka dokumentacji historycznej, ukazującej sytuację polityczną i społeczną panującą na terenach Bośni przed i w czasie II wojny światowej. Wówczas sytuacja katolików na tamtych terenach była szczególnie trudna. Wrogość czy wręcz nienawiść do Kościoła katolickiego stała się przyczyną męczeńskiej śmierci ks. Dujlovicia, ale też innych kapłanów katolickich i katolików świeckich.

Po opracowaniu pełnej dokumentacji przez diecezję legnicką i diecezją banjalucką zostaną podjęte kolejne kroki kanoniczne.

Natomiast w sobotę 18 kwietnia bp Franjo Komarica odprawił Mszę św. w kościele parafialnym w Ocicach. Była ona sprawowana w intencji zmarłych i żyjących parafian, a także w intencji beatyfikacji chorwackiego męczennika za wiarę. „Ks. Antoni Dujlović oddał młode życie za swoje owce” – powiedział bp Komarica w homilii. Podkreślił jego zasługi pracy duszpasterskiej dla umacniania wiary i moralności polskich parafian, zwłaszcza młodego pokolenia. Za wiarę katolicką poniósł śmierć męczeńską.

Ordynariusz Banja Luki prosił wszystkich o modlitwę w intencji beatyfikacji. Wyraził też nadzieję, że ze względu na okoliczności śmierci ks. Dujlovicia, jak i żywą pamięć o nim wśród dawnych i obecnych mieszkańców Ocic i okolic, zostanie on wkrótce wyniesiony na ołtarze.

„Ks. Dujlović jest w naszych sercach i łączy serca trzech narodów, polskiego serbskiego i chorwackiego. Zasłużyliście na to, by został wyniesiony na ołtarze nasz wspólny męczennik, ze względu na waszą miłość do niego i szacunek dla jego śmierci” – powiedział gość z Bośni. Zapowiedział też, że na terenie dawnej Gumjery, na fundamentach kościoła parafialnego, zostanie wzniesiony i poświęcony krzyż i tablica upamiętniająca Polaków i śmierć ks. Dujlovicia. Uroczystości odbędą się 31 lipca tego roku. Na zakończenie zaprosił wszystkich do udziału w tej uroczystości.

Biskup Franjo Komarica jest ordynariuszem diecezji Banja Luka od 1989 roku. Jest także przewodniczącym Konferencji Episkopatu Bośni i Hercegowiny. Za swoją działalność duszpasterską, jak i działalność na rzecz obrony praw człowieka, zwłaszcza podczas wojny domowej w latach 1992-1995, otrzymał nagrody: Medal Roberta Schumana, nagrodę im. Franza Werfela na Rzecz Obrony Praw Człowieka, Wielki Order Króla Dmitara Zvonimira. W 2004 roku znalazł się na liście osób nominowanych do Pokojowej Nagrody Nobla.