Nie da się osiągnąć prawdziwego pokoju bez udziału dwóch Kościołów

Nie da się osiągnąć prawdziwego pokoju między narodem rosyjskim i polskim bez aktywnego udziału i dialogu dwóch Kościołów, które kształtują tożsamość duchową i kulturową obu narodów – powiedział patriarcha moskiewski i całej Rusi Cyryl podczas wizyty w sekretariacie Konferencji Episkopatu Polski (KEP) w Warszawie.

Zwierzchnik Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (RKP) wraz z towarzyszącą mu delegacją spotkał się tam 16 sierpnia wieczorem z członkami Prezydium KEP.

Z uczuciami głębokiej radości i w poczuciu wielkiej odpowiedzialności odwiedzam Polskę – rozpoczął swą wypowiedź patriarcha i przypomniał, że jest to pierwsza wizyta głowy RKP w historii naszego kraju. Zapewnił, że przywiązuje „wielkie znaczenie do tego spotkania z prezydium Konferencji Episkopatu Kościoła rzymskokatolickiego, do którego należy większość narodu polskiego”.

Wyraził też radość, że widzi tu „starych przyjaciół RKP”, których poznał jeszcze w czasie, gdy był metropolitą smoleńskim i kaliningradzkim oraz przewodniczącym Wydziału Zewnętrznych Kontaktów Kościelnych (OWCS) Patriarchatu Moskiewskiego. „Szczególnie cieszę się, że mogę tu powitać Jego Eminencję kard. Józefa Glempa, z którym miałem szczęście wielokrotnie się spotykać i omawiać liczne zagadnienia w duchu otwartości i zrozumienia wzajemnego. Dodam, że było to w bardzo złożonych czasach dla naszych Kościołów i naszych narodów” – podkreślił gość z Moskwy.

Podziękował KEP i RKP za przyjęcie inicjatywy opracowania wspólnego przesłania o pojednaniu między narodami Polski i Rosji, które po kilku latach owocnej pracy zostanie jutro podpisane.

Patriarcha zwrócił uwagę, że przyjęcie tego dokumentu odbywa się w znaczącym dla stosunków polsko-rosyjskich okresie: 400. rocznicy wyzwolenia Moskwy od wojsk polskich i 200. rocznicy zwycięstwa wojsk rosyjskich nad Napoleonem. „Wtedy byliśmy po różnych stronach barykady” – dodał mówca. Zaznaczył następnie, że w obu tych datach odzwierciedlają się cała złożoność i sprzeczności stosunków między obu narodami w historii: wyobcowanie i otwartą wrogość.

Ale walkę polityczną poprzedziła utrata jedności chrześcijaństwa, w której Kościoły Wschodu i Zachodu od wieków się znajdowały. „Dlatego niemożliwe jest osiągnięcie prawdziwego pokoju między narodem rosyjskim i polskim bez aktywnego udziału w dialogu dwóch Kościołów, które kształtują tożsamość duchową i kulturową obu narodów” – zauważył patriarcha.

Podkreślił, że nie chce przy tym pomniejszać znaczenia dialogu politycznego, stosunków gospodarczych czy więzi kulturalnych, jednakże dialog religijny odgrywa niezwykle istotną rolę. Dlatego to właśnie na płaszczyźnie religijnej – zasad chrześcijańskich KEP i RKP podjęły inicjatywę pojednania między naszymi narodami.

Cyryl przypomniał, że nasze Kościoły i kraje doświadczyły totalitarnych reżymów XX stulecia. „Ofiarami okazały się miliony niewinnych ludzi, z których wielu cierpiało za wyznawanie wiary chrześcijańskiej. Jestem głęboko przekonany, że właśnie ofiara męczenników, którzy cierpieli za wiarę w ukrzyżowanego i zmartwychwstałego Chrystusa pomogła naszym narodom zachować tożsamość narodową i przezwyciężyć wpływy bogobójczych reżymów oraz wpłynęła na życie duchowe i ludzką świadomość” – powiedział patriarcha.

Zwrócił też uwagę, ze dzisiaj nasze Kościoły napotykają podobne wyzwania, takie jak: sekularyzacja społeczeństwa europejskiego, zanik moralnych zasad w życiu osobistym i społecznym, próby usunięcia religii i symboli chrześcijaństwa ze sfery publicznej. „Przed Kościołami chrześcijańskimi znowu pojawia się zadanie świadczenia o Chrystusie współczesnemu społeczeństwu, które zapomina o swoich chrześcijańskich korzeniach” – powiedział zwierzchnik RKP. Przypomniał że oba Kościoły przeżyły czas walki z religią i wiarą oraz wiedzą, jak zgubne dla człowieka skutki przynosi zapomnienie o Bożych przykazaniach. Dodał, że wyrzeczenie się Boga prowadzi do naruszenia godności człowieka, który został stworzony na obraz i podobieństwo Boże.

Patriarcha wskazał też na wagę dawania świadectwa we współczesnym świecie o Chrystusie Zbawicielu i konieczność obrony godności ludzkiej. Stwierdził, że właśnie dlatego tak ważna jest współpraca na tym polu naszych Kościołów. Mamy podobne zadania, jak wychowanie chrześcijańskie, praca z młodzieżą czy pomoc społeczna. Misja Kościoła obejmuje także świat kultury, nauki, polityki i mediów – dodał.

Mówca przypomniał, że oba Kościoły bronią tradycyjnych wartości chrześcijańskich w życiu współczesnego człowieka i społeczeństwa, występują w obronie świętości małżeństwa i rodziny oraz życia nienarodzonych dzieci. Z uznaniem wspomniał o stanowisku Kościoła katolickiego w Polsce, które doprowadziło do uchwalenia ustawy znacząco ograniczającej aborcję.

Zwrócił uwagę, że Kościół katolicki w Polsce i RKP spotykają się z krytyką swoich działań. Wskazał na nasilenie się w Rosji nastrojów antykościelnych, szczególnie przeciwników nauki religii w szkole, a także zwolenników ograniczenia wpływu Kościoła w różnych sferach życia społecznego. Przypomniał, że w Polsce również są ruchy polityczne niezadowolone z wpływów Kościoła na życie społeczne, co znalazło wyraz m.in. w próbie usunięcia krzyża z sali obrad Sejmu. „Te niepokojące tendencje nakazują naszym Kościołom zająć solidarne stanowisko w sprawach ważnych dla społeczeństwa i ściśle współpracować w zakresie obrony zasad chrześcijańskich w polityce i życiu społecznym” – powiedział patriarcha.

Na zakończenie stwierdził: „Wierzę, że przyjęcie naszego przesłania do narodów Polski i Rosji będzie bardzo ważnym krokiem w tym kierunku. Niech Pan Bóg błogosławi naszym wspólnym wysiłkom na rzecz osiągnięcia wzajemnego zrozumienia i braterskiego zaufania między Kościołami i narodami, zaprowadzenia trwałego pokoju oraz budowania sprawiedliwego i humanitarnego społeczeństwa. Prośmy naszego Stwórcę, Jezusa Chrystusa i Najświętszą Maryję Pannę, by błogosławili polskiemu narodowi i polskiej ziemi”.