Nie tylko Watykan – papieskie groby rozsiane po Rzymie i poza nim

Choć Bazylika św. Piotra kojarzy się dziś niemal automatycznie z ostatnim miejscem spoczynku papieży, historia Kościoła pokazuje znacznie bardziej złożony obraz. Papież Franciszek, wybierając na miejsce pochówku rzymską Bazylikę Matki Bożej Większej, wpisuje się w dawną, ale znaczącą tradycję.

Papieski wybór z serca

Papież Franciszek jeszcze za życia zadecydował, że po śmierci jego ciało nie zostanie złożone w Grotach Watykańskich, lecz w Bazylice Matki Bożej Większej – jednym z najstarszych kościołów maryjnych Rzymu, do którego był głęboko przywiązany. To przed ikoną „Salus Populi Romani” modlił się przed każdą podróżą apostolską i tam udał się już w pierwszym dniu pontyfikatu. Decyzja ta może wydawać się nietypowa, ale w rzeczywistości nie jest bezprecedensowa.

Rzym pełen papieskich grobów

W historii Kościoła było 266 papieży, z czego około 90 spoczywa w Bazylice św. Piotra. Groby pozostałych rozrzucone są po całym Rzymie – i nie tylko. W Bazylice św. Jana na Lateranie spoczywa 22 papieży, u Matki Bożej Większej – 7, w Santa Maria sopra Minerva – 5, podobnie jak w Bazylice św. Wawrzyńca za Murami. Poza Watykanem papieży pochowano również w Bazylice św. Pawła za Murami, w Bazylice Świętych Dwunastu Apostołów.

Ostatnim papieżem niepochowanym w Watykanie jest zmarły w 1903 roku Leon XIII. Papież przełomu XIX i XX wieku, autor słynnej encykliki „Rerum novarum”, jest pochowany w Bazylice św. Jana na Lateranie, choć początkowo, przez ponad 20 lat, jego szczątki spoczywały w tymczasowym grobowcu w Bazylice św. Piotra.

Papieże z dala od Rzymu

W średniowieczu wielu papieży spoczęło jednak daleko od Wiecznego Miasta. Papież Celestyn V, który abdykował w 1294 roku, został pochowany w L’Aquili. Benedykt XII i Jan XXII spoczywają w Awinionie, gdzie tymczasowo mieściła się siedziba papiestwa. Nawet ostatni przed Benedyktem XVI papież, który zrezygnował – Grzegorz XII – został pochowany w Recanati.

Powrót do korzeni

Jak zauważa w rozmowie z Catholic News Agency ks. Roberto Regoli z Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego, tradycja chowania papieży w Bazylice św. Piotra nie sięga samych początków chrześcijaństwa. Pierwsi papieże byli chowani w katakumbach lub prostych grobowcach na obrzeżach miasta. Dopiero od V wieku zwyczaj ten zyskał trwałość, a od średniowiecza – rangę niemal obowiązku. Jednak decyzja Franciszka pokazuje, że duchowa więź z miejscem może mieć pierwszeństwo przed utartym rytuałem.