Niemiecki historyk: milcząc w sprawie Holokaustu, Pius XII był duchowo rozdarty

Według historyka Kościoła z Münster, Huberta Wolfa, papieżowi Piusowi XII (1939-1958) bardzo trudno było zaakceptować fakt, że jako papież czuł się zobowiązany do milczenia w sprawie eksterminacji Żydów. Wskazują na to nowe ustalenia z jego badań w archiwach watykańskich, poinformował Wolf w radiu Deutschlandfunk. W niektórych miejscach Pius XII ujawnia, że „ta powściągliwość była przyczyną jego duchowego rozdarcia”.

Na przykład w liście do biskupa Matthiasa Ehrenfrieda z Würzburga Pius XII napisał wówczas: „Tam, gdzie papież chce głośno krzyczeć, jego urząd narzuca mu powściągliwość i milczenie”. Wolf stwierdził, że bardzo wyraźnie „zdaje sobie on sprawę, że powinien krzyczeć, powinien mówić, że ta zbrodnia tego wymaga. Ale nie może tego zrobić, rozumiejąc swój urząd jako bezstronny i neutralny”. Dyplomata w Piusie XII zwyciężył.

Neutralność jako najwyższe przykazanie

Akta bardzo dokładnie pokazują wewnętrzny proces decyzyjny w Watykanie i fundamentalną decyzję podczas pontyfikatu Piusa XII, że papież nie powinien stać się stroną w wojnie. Najwyższym przykazaniem była bezwarunkowa neutralność, dodał Wolf. „I ta neutralność zmusiła go w 1940 r. do nie mówienia nic o zamordowaniu miliona katolików w Polsce. A ponieważ nie powiedział nic o zamordowaniu miliona Polaków katolików, nie mógł oczywiście nic powiedzieć o zamordowaniu sześciu milionów Żydów” – stwierdził.

Historyk poinformował następnie, że on i jego zespół chcą zbadać i opublikować wszystkie około 10 000 żydowskich listów z petycjami do papieża w ramach projektu „Asking the Pope” (Pytając papieża) „w ramach, mamy nadzieję, 25-letniego projektu badawczego”. Do tej pory przepisano około 800 do 900 listów, a około jedna dziesiąta z nich została zrekonstruowana. Ostatecznym celem jest uzyskanie odpowiedzi na pytania takie jak: „Jaki wiele wiedział papież? Jak często pomagał? Czy istniała różnica między Żydami ochrzczonymi a nieochrzczonymi? Jaka była treść próśb?”

Jak dotąd, zdaniem Wolfa, istnieją przesłanki wskazujące na to, że „prób pomocy było oczywiście więcej niż odmów”. Potwierdza to również fakt, że żydowskie listy z petycjami z całej Europy, których napływ rozpoczął się w 1939 r., nie zakończyły się w 1941 r., ale trwał aż do 1945 r.: „I widać ze źródeł, że w społeczności żydowskiej oczywiście rozeszła się wieść: jeśli teraz nic nie pomoże, to napisz do papieża, ponieważ istnieje pewna perspektywa pomocy” – powiedział niemiecki historyk.