Noc Muzeów 2024 w Muzeum Diecezjalnym w Płocku

Skarbiec z zabytkowymi monstrancjami, ekspozycję „Chrystus w sztuce”, szafę z pasami kontuszowymi oraz wystawę o wizycie papieża Jana Pawła II w 1991 roku będzie można obejrzeć bezpłatnie w Noc Muzeów w Muzeum Diecezjalnym in. bł. abp. Antoniego J. Nowowiejskiego w Płocku. Organizatorzy oprowadzą też po wystawie historyczno-patriotycznej „Nieobecni. Usprawiedliwieni”.

Muzeum Diecezjalne w Płocku w Noc Muzeów będzie można zwiedzić indywidualnie albo z Sylwią Wojewódzką, przewodnikiem i artystką malarką. Jest to jedno z najstarszych muzeów kościelnych w Polsce, powstało w 1903 r. Od 2008 r. zyskało dodatkowo siedzibę w tzw. dawnym Opactwie Benedyktyńskim, którego początki sięgają X w. Od 2009 r. muzeum nosi imię swojego założyciela: bł. abp. Antoniego J. Nowowiejskiego.

Muzeum posiada wiele cennych zbiorów. Są wśród nich m.in. rzeźba, malarstwo, archeologia, grafika, tkaniny, złotnictwo, wyroby metalowe, filatelistyka, falerystyka (medale, odznaczenia itp.), kartografia, rękopisy, starodruki oraz zbiory misyjne z Ameryki Południowej.

Placówka posiada jeden z pięciu najbogatszych skarbców muzealnych w Polsce. Do najważniejszych eksponatów należą: kielich i patena Konrada Mazowieckiego I z XIII wieku, herma św. Zygmunta z XIV wieku (patrona miasta Płocka), zdobiona diademem piastowskim z XIII wieku; tzw. Puszka Czerwińska z XIII-wieczną czarą; kielich fundacji Karola Ferdynanda Wazy, królewicza i biskupa płockiego i wrocławskiego z XVII wieku.

Ciekawym eksponatem ze zbiorów tkanin jest komplet szat liturgicznych z XVII wieku, będący niegdyś własnością Karola Ferdynanda Wazy, administratora diecezji płockiej w latach 1640-1655. Ponadto wart obejrzenia jest komplet gobelinowych ornatów z XVIII wieku.

W muzeum znajduje się jedna z największych w Polsce kolekcja pasów kontuszowych, które były nieodłącznym elementem szlacheckiego stroju. Pochodzą one z różnych manufaktur: ze Słucka na Litwie, Kobyłek, Gdańska, a także z Turcji, Persji i Francji. Pasy te przechowywane są w specjalnej szafie, zbudowanej w latach 30. XX wieku.

W galerii malarstwa najsłynniejszym obrazem są dzieła modernisty Vlastimila Hofmana „Pod figurą” oraz „Zdrowaś Maryjo”. W zbiorach znajduje się też sygnowany przez artystę, niedokończony obraz „Matka Boska Polna” Jacka Malczewskiego. Ponadto kolekcję obrazów wzbogacają dwa obrazy Jana Czesława Moniuszki, syna kompozytora, w tym „Cesarz Maksymilian nadaje herb Kapitule Katedralnej”, zrabowany przez Niemców w czasie II wojny światowej, odzyskany dopiero w 2016 roku.

Poza tym wart obejrzenia jest cykl współczesnych obrazów autorstwa Wiesławy Kwiatkowskiej pt. „Madonny w poezji polskiej”, dla której inspiracją były teksty poetów polskich. Z kolei do najcenniejszych rzeźb należą Piety z Drobina z XV wieku, a także bogaty zbiór świątków, w tym Chrystus Frasobliwy z Długosiodła, datowany na początek XVI wieku.

W zbiorach muzealnych znajdują się też manuskrypty przeniesione do muzeum z biblioteki katedralnej i Archiwum Diecezjalnego. Należą do nich m.in.: perykopy ewangeliczne pochodzące z około 1160 roku, dokument księcia Konrada Mazowieckiego z 1230 roku, graduał bp. Erazma Ciołka, faksymile dyplomu lokacyjnego miasta Płocka z 1237 roku oraz Biblia Płocka z XII wieku. Do kolekcji starodruków muzeum należą też listy kard. Armanda Richelieu z 1696 roku.

Interesująco przedstawia się ekspozycja stała poświęcona wizycie papieża Jana Pawła II w Płocku w dniach 7-8 czerwca 1991 r. pt. „Uczył nas wolności. Jan Paweł II w Płocku”. Na wystawę składa się wiele historycznych fotografii wykonanych przez Jana Waćkowskiego, jest też m.in. zbiór dokumentów i eksponatów, związanych z przygotowaniem pielgrzymki i pobytem Ojca św. w Płocku, różnego rodzaju pamiątki, przekazane przez uczestników Mszy św. (np. karty wstępu na plac, identyfikatory służb porządkowych, chusty pielgrzymów, wycinki prasowe).

Są też rzeczy związane bezpośrednio z papieżem, np. kielich i patena, podarowane przez niego dla katedry płockiej, ornat papieski, welon, w którym wystawił w katedrze Najświętszy Sakrament, szachy i okolicznościowy medal, wykonane przez więźniów płockiego Zakładu Karnego dla Papieża.

Na wystawie papieskiej dostępne są multimedia m.in. z filmami z pielgrzymki, z mapą miejsc, które odwiedził Papież czy małe ekrany multimedialne dla dzieci (tematyczny quiz, puzzle, informacje). Są też zdjęcia prezentujące odsłonięcie na Placu Celebry w czerwcu 2021 roku nowego pomnika, zbudowanego w 30. rocznicę pielgrzymki.

W płockim muzeum dostępna jest też ciekawa wystawa czasowa: „Nieobecni. Usprawiedliwieni”, dedykowana dwóm ważnym rocznicom: 160. rocznicy Powstania Styczniowego i 80. rocznicy wielkiej bitwy o Monte Cassino. Wystawa powstała z inspiracji Stowarzyszenia Historycznego im. 11 Grupy Operacyjnej Narodowych Sił Zbrojnych.

Wystawa ta koncentruje się na wymienionych dwóch rocznicach, ale znajdziemy na niej też inne akcenty niepodległościowe, zwłaszcza z okresu drugiej wojny światowej. Na ekspozycji zobaczyć można umundurowanie, broń, osprzęt, dokumenty czy fotografie, na przykład amerykański rewolwer sześciostrzałowy Colt, mapnik i pas uczestnika powstania z klamrą, na której jest herb Powstania Styczniowego, składający się z herbów Korony (Orzeł), Litwy (Pogoń) i Rusi (św. Michał Archanioł).

W Noc Muzeów o „nieobecnych, ale usprawiedliwionych” opowiedzą członkowie Stowarzyszenia Historycznego im. 11 Grupy Operacyjnej NSZ.

W Noc Muzeum płockie Muzeum Diecezjalne będzie bezpłatnie czynne w godzinach 18.00-22.00 (ostatni wejście o godz. 21.30).