Nowa Słupia: trwają Dymarki Świętokrzyskie – piknik historyczno-artystyczny

Trwają 53. Dymarki Świętokrzyskie – piknik historyczno-artystyczny poświęcony dziedzictwu metalurgicznemu sprzed tysięcy lat. Zorganizowane zostały w dniach 16 – 18 sierpnia w Centrum Kulturowo-Archeologicznym Nowej Słupi.

Podczas trzydniowego festynu można oglądać m.in.: pokazy historyczne, wytop żelaza metodą sprzed kilku tysięcy lat, festiwal archeologiczny „W kręgu żelaza”, Świętokrzyski Festiwal Kultury Ludowej oraz wziąć udział w licznych spotkaniach kulturalnych i koncertach.

Dymarki Świętokrzyskie rozpoczęte zostały w piątek pokazem Teatru Ognia. Następnie odbył się pochód z rynku Nowej Słupi do Centrum Kulturowo-Archeologicznego, gdzie odbywają się główne wydarzenia pikniku. Na jego terenie w jednej części odtworzona została osada metalurgiczna, gdzie w chatach zamieszkali dawni rzemieślnicy, zaś w drugiej – grupy rekonstrukcyjne odtworzyły obóz rzymskich legionistów i wojsk Wandalów.

W programie zaplanowana jest bitwa pomiędzy barbarzyńcami a rzymskimi legionistami, pokaz musztry legionowej. Ponadto przez trzy dni turyści mogą podziwiać rozłożony obóz starożytnych Rzymian oraz ludów barbarzyńskich. Zdaniem organizatorów, jest to świetna żywa lekcja historii sprzed niemal 2 tys. lat.

Najważniejszą atrakcją Dymarek Świętokrzyskich był pokaz starożytnej techniki wytopu żelaza. Zwiedzający mieli niecodzienną okazję obserwować, jak rozpalany jest piec hutniczy, prowadzony wytop oraz rozbieranie starożytnej dymarki, aby wydobyć z żużla wytopione z rudy żelazo.

Dużą popularnością cieszyły się także pokazy działania starożytnych warsztatów, w których można było poznać pracę starożytnego kowala, tkacza czy młynarza mielącego na pierwotnych żarnach. Każdy z odwiedzających wioskę mógł sam spróbować sił w niektórych starożytnych zawodach.

Co roku prezentacjom historycznym towarzyszą: kiermasze lokalnych i tradycyjnych produktów, występy zespołów muzycznych, w tym przegląd twórczości lokalnych artystów kultywujących folklor kielecczyzny, oraz wieczorne koncerty muzyczne w wykonaniu znanych artystów. W niedzielę na zakończenie imprezy wystąpi m.in. Krzysztof Cugowski, który zaprezentuje największe przeboje Budki Suflera.

Agata Sałata, dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Nowej Słupi podkreśla, że każdego roku przybywają na dymarki tysiące turystów i mieszkańców regionu świętokrzyskiego.

– Podczas tych spotkań staramy się przypominać o jednym z ważniejszych elementów naszego dziedzictwa świętokrzyskiego. To właśnie tutaj, u podnóża puszczy jodłowej, w starożytności działało potężne centrum metalurgii. Nasi przodkowie, którzy tu mieszkali, opanowali sztukę wytopu żelaza w dymarkach, stąd nazwa imprezy – podkreśla dyrektor Agata Sałata.

Dymarki Świętokrzyskie, to wielka impreza plenerowa regionu świętokrzyskiego, która odbywa się od 1967 roku i podnóża Świętego Krzyża. Ma ona na celu popularyzację wiedzy o dawnych technikach otrzymywania żelaza. Jest też okazją do promocji kultury regionu Gór Świętokrzyskich.

Na Świętym Krzyżu (Łyścu, Łysej Górze), można odnaleźć ślady kultu pogańskiego, m.in.: wały kultowe, mający formę dwóch łuków otaczających szczyt od strony wschodniej i zachodniej. Otaczały one pogańskie sanktuarium.

Przypuszczenia te potwierdzają badania archeologiczne, w trakcie, których znaleziono przedmioty sprzed IX wieku, a wiek wału ustalano na okres około VIII w. W czasach starożytnych w miejscowościach u podnóża góry rozwijał się także przemysł metalurgiczny.

Święty Krzyż to najstarsze polskie sanktuarium. Sprowadzenie benedyktynów zainicjował Bolesław Chrobry w 1006 r. Opiekę nad Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego sprawuje Zgromadzenie Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej.