O przypadkach nadużyć duchownych należy informować władze świeckie

Na konieczność informowania świeckich organów sprawiedliwości o zarzutach dotyczących nadużyć seksualnych osób duchownych przypomina przewodnik dotyczący procedur Kongregacji Nauki Wiary.

Opublikowany on został po angielsku na stronach internetowych Watykanu: http://www.vatican.va/resources/resources_guide-CDF-procedures_en.html.

W dokumencie przypomniano, że w sprawach tych należy kierować się wskazaniami zawartymi w Motu Proprio Sacramentorum sanctitatis tutela z 30 kwietnia 2001 r. oraz Kodeksem Prawa Kanonicznego z 1983 r. Wskazania te adresowane są do osób świeckich oraz duchownych, które nie są specjalistami w zakresie prawa kanonicznego.

W dokumencie przypomniano, że poszczególne diecezje badają każdy zarzut o dopuszczenie się przez osobę duchowną nadużyć seksualnych wobec osoby nieletniej. Jeśli zarzut wydaje się wiarygodny sprawa jest przekazywana do Kongregacji Nauki Wiary. Biskup lokalny przekazuje do tej watykańskiej dykasterii wszelkie niezbędne informacje oraz wyraża swoją opinię odnośnie do procedur jakie należy podjąć a także środków zarówno w krótkim jak i dalszym terminie. „Zawsze należy przestrzegać prawa świeckiego jeśli idzie o donoszenie o przestępstwach do właściwych władz” – czytamy w dokumencie.

Zaznaczono tam, iż w fazie wstępnej i aż do zakończenia sprawy biskup może nałożyć środki ostrożności w celu ochrony wspólnoty, w tym ofiar. Podkreślono, że miejscowy biskup zawsze zachowuje prawo do ochrony dzieci przez ograniczenie działalności jakiegokolwiek kapłana w swojej diecezji. Jest to część jego zwykłej władzy. Powinien on ją sprawować w takim zakresie, jaki jest niezbędny dla zapewnienia, aby dzieci nie odniosły szkody, a władza ta może być pełniona przez biskupa przed, podczas i po wszelkim postępowaniu kanonicznym.

Mówiąc o procedurach w dyspozycji Kongregacji Nauki Wiary watykański „Przewodnik” zaznacza, że zadaniem tej dykasterii jest zbadanie sprawy przedstawionej przez biskupa lokalnego, a w przypadku jeśli jest to konieczne, zwraca się ona pod dodatkowe informacje.

Kongregacja Nauki Wiary może upoważnić miejscowego biskupa do przeprowadzenia procesu karnego przez lokalny trybunał kościelny. Jakiekolwiek odwołanie w takich przypadkach należy złożyć do trybunału Kongregacji Nauki Wiary.

Dykasteria ta może też zezwolić biskupowi miejsca do prowadzenia procesu karnego administracyjnego przed delegatem lokalnego biskupa, wspomaganym przez dwóch ekspertów. Oskarżony duchowny musi odpowiedzieć na zarzuty i przedstawione dowody. Oskarżony ma prawo do złożenia rekursu do Kongregacji Nauki Wiary przeciw dekretowi skazującemu go na karę kanoniczną. Decyzja kardynałów, członków Kongregacji Nauki Wiary jest ostateczna. Jeśli duchowny zostanie uznany za winnego, zarówno w procesie karnym jak i karno-administracyjnym może zostać ukarany szeregiem kar kanonicznych, z których najpoważniejszą jest usunięcie ze stanu duchownego. W trakcie tych procedur może też być podejmowana bezpośrednio kwestia odszkodowań.

Kongregacja Nauki Wiary może przedstawić przypadki szczególnie poważne bezpośrednio Ojcu Świętemu. Chodzi o sprawy, w których sąd świecki orzekł, iż duchowny jest winny nadużyć seksualnych wobec osoby nieletniej albo gdzie wina jest przytłaczająca. Watykańska dykasteria może zwrócić się do papieża z prośbą o wydanie dekretu o usunięciu „ex officio” ze stanu duchownego. Od takiego papieskiego dekretu nie ma kanonicznego odwołania.

Kongregacja Nauki Wiary przedkłada również Ojcu Świętemu prośby oskarżonych duchownych, którzy świadomi popełnionych przestępstw proszą o dyspensę z obowiązków stanu duchownego i pragną powrócić do stanu świeckiego. Ojciec Święty udziela w takich przypadkach zgody dla dobra Kościoła („pro bono Ecclesiae”).

W przypadkach, gdy oskarżony ksiądz przyznał się do swoich przestępstw i podjął życie modlitwy i pokuty, Kongregacja Nauki Wiary upoważnia miejscowego biskupa do wydania dekretu zakazującego lub ograniczającego publiczną posługę takiego kapłana. Takie dekrety są nakładane przez nakaz karny, który pociąga za sobą kary kanoniczne za naruszenie warunków dekretu, nie wyłączając wydalenia ze stanu duchownego. Możliwy jest rekurs administracyjny do Kongregacji Nauki Wiary od takich dekretów. Decyzja Kongregacji Nauki Wiary jest ostateczna.

Jednocześnie poinformowano, iż Kongregacja Nauki Wiary od jakiegoś czasu pracuje nad rewizją pewnych artykułów Motu Proprio Sacramentorum sanctitatis tutela, aby zaktualizować postanowienia tego dokumentu w świetle specjalnych uprawnień przyznanych tej dykasterii przez papieży Jana Pawła II i Benedykta XVI. Proponowane i dyskutowane obecnie modyfikacje nie będą zmieniały wyżej wspomnianych procedur.