Obchody Dnia Sybiraka i wspomnienie ofiar sowieckiej agresji na Polskę

W 86. rocznicę agresji ZSRS na Polskę kielczanie modlili się za ofiary napaści, uczestnicząc w upamiętnieniach w różnych historycznych punktach przestrzeni miejskiej, z udziałem młodzieży szkolnej i rodzin Sybiraków – dzisiaj są to zarazem obchody Światowego Dnia Sybiraka.

Rozpoczęły się one Mszą św. w kościele garnizonowym pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski przy ulicy Chęcińskiej, w intencji Sybiraków, ich rodzin, jak również wszystkich ofiar II wojny światowej. Nie mogło zabraknąć modlitwy o pokój dzisiaj, tak zagrożony w naszej części świata.

Homilię wygłosił ks. dr Tomasz Gocel, kapelan środowiska Sybiraków, przypominając napaść sowietów na Polskę, nazwaną „ciosem zadanym w plecy państwu polskiemu”. – Agresja sowiecka przyniosła katastrofę, załamanie się frontu, klęskę wojny obronnej i w dłuższej perspektywie mnóstwo ofiar zarówno wśród żołnierzy, jak i wśród ludności cywilnej – przypomniał.

Zachęcał do modlitwy o pokój, aby „Bóg Miłosierny nie dopuścił, aby znowu powtórzyło się to, co działo się w 1939 roku i przez kolejne lata wojny, byśmy żyli w pokoju, bez żadnej agresji”.

Następnie, uczestnicy uroczystości ulicami Kielc przeszli przed pomnik Matki Polki Sybiraczki na Skwerze Pamięci Ofiar Katynia, gdzie odbyła się oficjalna część uroczystości, z udziałem przedstawicieli władz, służb mundurowych i młodzieży szkolnej. Obecni byli m.in. marszałek województwa Renata Janik, wojewoda Józef Bryk, a w imieniu kieleckiej Delegatury IPN rys historyczny nakreślił dr Tomasz Domański.

Dwumetrowy pomnik Matki Polki Sybiraczki został wykonany z brązu przez kieleckiego rzeźbiarza Stanisława Micka. Przedstawia matkę z małym dzieckiem na ręku oraz przytulonym do jej boku kilkuletnim chłopcem trzymającym tobołek. Monument został ustawiony na Skwerze Pamięci Ofiar Katynia w Kielcach. Rzeźba ma wymiar symboliczny – nawiązuje do tułaczego losu polskich rodzin na Syberii, a wycieńczone postaci mają obrazować trud ekstremalnych warunków życia w sowieckich łagrach.

Lokalizacja pomnika została konsultowana m.in. z prof. Gustawem Zemłą, który jest autorem instalacji „Sen” znajdującej się na skwerze, a nawiązującej do Zbrodni Katyńskiej. Pomnik Matki Polki Sybiraczki stanowi dopełnienie instalacji.

Kwiaty i znicze zostały złożone przed Pomnikiem Sybiraków na Cmentarzu Starym w Kielcach i przed Pomnikiem Katyńskim na Cmentarzu Partyzanckim w Kielcach.

Organizatorzy uroczystości to: Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Kielcach, Związek Sybiraków Oddział Wojewódzki Kielce, Stowarzyszenie „Kielecka Rodzina Katyńska”. Współorganizatorami są Centrum Przygotowań do Misji Zagranicznych w Kielcach,  10. Świętokrzyska Brygada Obrony Terytorialnej, Urząd Miasta Kielce.

Wywózki na Sybir, spowodowane agresją ZSRR na Polskę 17 września 1939 r., nasiliły się szczególnie od 10 lutego 1940 r., gdy wywieziono w głąb Związku Sowieckiego od 140 do 240 tys. mieszkańców Kresów Wschodnich II RP. Polaków wywożono m.in. do obwodów archangielskiego, czelabińskiego, irkuckiego i nowosybirskiego. Kolejne deportacje odbyły się w kwietniu, na przełomie czerwca i lipca oraz w maju 1941 r. Deportowano tzw. „wrogów ustroju”, całe rodziny, inteligencję i wykwalifikowanych robotników.

Z ustaleń historyków wynika, że wszystkie deportacje, które zakończyły się w maju 1941, objęły ok. miliona obywateli Rzeczypospolitej.