Od Petersburga po Lublin – 105 lat Biblioteki Uniwersyteckiej KUL

W tym roku nie tylko Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II świętuje swoje okrągłe urodziny. Również Biblioteka Uniwersytecka KUL – rówieśniczka uczelni – obchodzi 105. jubileusz powstania. Warto z tej okazji przypomnieć okoliczności założenia tej lubelskiej książnicy.

Zbiory biblioteczne zaczęto gromadzić w Petersburgu już wiosną 1918 r. na drodze darowizn i zakupów. Ojciec założyciel Uniwersytetu Lubelskiego ks. Idzi Radziszewski był świadom, że stworzenie warsztatu naukowego dla nieistniejącej jeszcze formalnie uczelni jest – obok zebrania grona wykładowców – jedną z podstaw funkcjonowania każdej szkoły wyższej. Część ze zgromadzonych i opracowanych jeszcze przed inauguracją uniwersytetu zbiorów (w sumie ok. 40 000 jednostek) zaginęła w zawierusze historii, część zaś udało się odzyskać po traktacie ryskim i przewieźć do Lublina.

Biblioteka funkcjonowała na początku (1918) w pozbawionym wszelkich technicznych udogodnień XVI-wiecznym budynku dawnego klasztoru oo. bernardynów przy ul. Dolnej Panny Marii 2 (później 4). W Lublinie zasób biblioteczny powstawał znów od podstaw, składały się na niego m.in. dary i spuścizny profesorów. Sam ks. Radziszewski przekazał bibliotece swój księgozbiór, a później przychodził specjalnie na ul. Dolną Panny Marii, by z niego skorzystać.

Ludzie oddani idei

– W Oddziale Zbiorów Specjalnych BU KUL przechowywane są różne dokumenty związane z powstaniem zarówno naszego uniwersytetu, jak i biblioteki. Szczególną wartość – jako jedyne znane prywatne zapiski o tamtych wydarzeniach – ma rękopis „Wspomnień o ks. Idzim Radziszewskim i początkach Uniwersytetu 1917–1920” pióra pierwszej bibliotekarki KUL, Emilii Szeligi-Szeligowskiej, w których opisuje ona m.in. tworzenie podstaw uczelni i książnicy w niezwykle trudnym czasie rewolucyjnego Petersburga. Wspomnienia te kilka lat temu zostały opracowane i wydane w formie drukowanej. Opatrzone przypisami i komentarzami historycznymi dają rzetelny obraz okoliczności powstania czwartego uniwersytetu II Rzeczpospolitej – informowała Jadwiga Jaźwierska, kustosz naukowy w Oddziale Zbiorów Specjalnych.

W zbiorach rękopiśmiennych BU KUL odnaleźć można wiele dokumentów związanych z ks. Idzim Radziszewskim, założycielem i pierwszym rektorem KUL, oraz innymi osobami zaangażowanymi w misję budowania uniwersytetu. Ciekawymi pamiątkami z przeszłości uczelni są fotografie pierwszych siedzib Uniwersytetu Lubelskiego i jego biblioteki, o których dzisiaj nieczęsto się wspomina (chodzi o tzw. Nowy Gmach lubelskiego seminarium czy dawny bernardyński klasztor przy ul. Dolnej Panny Marii), oraz wizerunki osób szczególnie zaangażowanych w tworzenie biblioteki.

– 105 lat temu rozpoczęła się historia Biblioteki Uniwersyteckiej KUL. Społeczność biblioteczna pamięta o osobach, dzięki którym dzisiaj możemy być częścią tego wyjątkowego miejsca. Wdzięczni, stworzyliśmy plakaty upamiętniające ks. rektora Idziego Radziszewskiego, Emilię Szeligę-Szeligowską, Jerzego Szeligę-Szeligowskiego, Stanisława Ptaszyckiego, prof. Konstantego Chylińskiego, ks. Piotra Kremera. W tym szczególnym dniu dziękujemy także Czytelnikom naszej biblioteki – to Państwo tworzą jej charakter i są dla nas nieustającą inspiracją – mówił Artur Podsiadły, dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej KUL.