Odtajniono notatki KGB o Janie Pawle II

Służba Bezpieczeństwa Ukrainy opublikowała nieznane dotychczas dokumenty, dotyczące działań KGB. Materiały te pokazują ogromny strach sowieckich służb, obserwujących wybór kard. Karola Wojtyły na papieża i zaskakująco trafnie przewidują kierunek i skutki działań Jana Pawła II.

Z dokumentów udostępnionych przez Służby Bezpieczeństwa Ukrainy, wynika m.in., że służby sowieckie z niepokojem obserwowały wybór Jana Pawła II i przewidywały skutki nowej polityki papieża; jego wpływ na aktywizację środowisk grecko-katolickich i obywateli ukraińskich. Wpływ ten był od początku monitorowany. – Dokument, który służby przygotowały na ten temat jest jednym z bardzo rzadkich świadectw tego typu – podkreślił profesor Georges Mink, Profesor Kolegium Europejskiego w Natolinie.

W odtajnionych materiałach widać niepokój spowodowany wyborem kard. Wojtyły na papieża. – Strach przed kontynuacją polityki Jana XXIII i Pawła VI, strach przed tym, że katolicy na wschodzie – Litwie, Białorusi, Ukrainie, zaczną działać – powiedział w rozmowie z KAI Piotr Dmitrowicz, historyk, wicedyrektor Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego.

– Wybór Wojtyły na papieża może doprowadzić do znacznej aktywizacji katolików i unitów na Ukrainie, organy KGB USRR opracowują metody aktywnego przeciwdziałania wywrotowym dążeniom Watykanu, wykrycia i udaremnienia wrogich działań jego emisariuszy i misjonarzy – czytamy w dokumencie.

Jak powiedział Piotr Dmitrowicz, już rok później powstała notka, w której sowieci myślą o powstrzymaniu polityki Ojca Świętego wszelkimi sposobami. – Piszą o tym, że jeżeli dezinformacja i dyskredytacja nie wystarczą, należy sięgnąć po inne środki. To jest ewidentne, że mówi się tu o zamachu – zauważył Piotr Dmitrowicz.

Innym ciekawym wnioskiem, który nasuwa się, czytając odtajnione dokumenty, jest fakt, że ich autorzy nie mieli pojęcia o tym, jak wyglądają relacje wewnątrz polskiego Kościoła. Widać to chociażby we fragmencie dokumentu pt. „KGB o wyborze Jana Pawła II na papieża”.

„Wojtyła w PRL stał na czele grupy prawicowych biskupów, krytykujących kardynała Wyszyńskiego za „nadmierne ustępstwa wobec władzy komunistycznej”. Aktywnie wspierał działaczy tak zwanego „Znaku” – reakcyjnej organizacji katolickiej w Polsce, wydającej gazetę, która występowała z nikczemnymi atakami na tow. Gierka przy okazji podsumowania jego wizyty w Watykanie w październiku 1977 roku i obwiniała kardynała Wyszyńskiego o „zdradę interesów katolików w Polsce” – czytamy.

– Oni nie rozumieli, że Jan Paweł II nie jest politykiem, że skupia się na działalności pokojowej, opartej o godność i prawa człowieka – zauważył wicedyrektor Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, dodając, że w treści dokumentu przebija się również lęk wynikający z bliskiego kontaktu papieża z doradcą prezydenta Stanów Zjednoczonych, Zbigniewem Brzezińskim. – Bali się przede wszystkim tego, że sami nie wiedzieli, czego do końca mogą się spodziewać – zauważył historyk.

W ramach konferencji Trzy Rewolucje – Portrety Ukrainy (3R) w Kolegium Europejskim w Natolinie, dyrektor Archiwum SBU, Andrij Kohut zaprezentował nieznane dotychczas dokumenty dotyczące działań KGB w Polsce i w Ukrainie, które mają duże znaczenie w badaniach nad końcem komunizmu i transformacją w Europie Środkowo-Wschodniej.

Odtajnione notatki sowieckich służb specjalnych zawierają informacje na temat wyboru Jana Pawła II na papieża, wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, inwigilacji przez KGB środowiska polskich krótkofalowców oraz transformacji na Ukrainie.

Odtajnione dokumenty Archiwum Służby Bezpieczeństwa Ukrainy zostały udostępnione na stronie internetowej projektu Trzy Rewolucje (3R).