Opole: renowacja zabytkowej katedry

Renowacja opolskiej katedry to jedno z największych przedsięwzięć konserwatorskich w Polsce – uważa prof. Ireneusz Płuska z krakowskiej ASP. „Były zarzuty, dlaczego tak dużo kosztuje. To nie są prace remontowo-budowlane, tylko konserwatorskie, dlatego nie można używać zwyczajnych materiałów, np. cementu” – dodał.

Rozpoczął się pierwszy etap renowacji murów zewnętrznych katedry opolskiej, finansowany z dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w wysokości 350 tys. zł oraz 150 tys. wkładu własnego. Do października odnowiony zostanie fragment prezbiterium.

„Społeczeństwo nie było świadome, jaki ma zabytek w Opolu” – stwierdził prof. Płuska. „Jest to obiekt najwyższej rangi, katedra gotycka, która przechodziła dość nieszczęśliwe dzieje. Odkryliśmy, że katedra stoi na zrębach pierwotnego romańskiego kościoła. Przekształcenia nastąpiły w okresie renesansu, baroku oraz pod koniec XIX wieku. Wtedy powstały m.in. wieże, które są architektonicznie znakomite, ale odbiegają od standardowych form gotyckich” – przypomniał.

Prof. Ireneusz Płuska, autor programu prac konserwatorskich przyznał, że „katedra jest bardzo zaniedbana pod względem historyczno-estetycznym. Każdy z proboszczów coś remontował, ale było to głównie ratowanie substancji, konstrukcji, stanu zachowania. Przy remontach szereg elementów usunięto, przekształcono mury. Cegła „palcówka” – wytwarzana ręcznie była wymieniana na cegłę wypalaną fabrycznie. A gzymsy, które obiegają cały kościół i okapniki na przyporach zostały zamienione na profile betonowe lub dachówki” – wyjaśnił.

Prace konserwatorskie będą polegać na oczyszczeniu cegieł z nawarstwień atmosferycznych, tworzących trwałe zabrudzenia, ale nie naruszając naturalnej powierzchni – tzw. spieku. Następnie zostaną usunięte wszystkie uzupełnienia, tzw. łaty betonowe i wtórne spoiwa. Osłabione cegły zostaną zaimpregnowane, wszystkie braki uzupełnione nowymi, specjalnie wytwarzanymi cegłami, imitującymi gotyckie. Ostatnim zabiegiem będzie hydrofobizacja murów, polegająca na stworzeniu bariery przeciwwodnej w strukturze cegły, aby opady atmosferyczne jej nie niszczyły.

„Powstał również projekt regotyzacji wnętrza katedry” – przyznał prof. Płuska. „Wielkie katedry śląskie miały wnętrza nietynkowane, eksponowane w cegle, odpowiednio spoinowane. Chcemy do tego kształtu wrócić, żeby Śląsk Opolski miał godną tej ziemi świątynię” – podkreślił.

Szacunkowy koszt renowacji całej katedry opolskiej – elewacji i wnętrza świątyni – wynosi około 20 mln zł. Powołana przez biskupa opolskiego Kapituła Odnowy Katedry Opolskiej stara się o kolejne dotacje, m.in. z ministerstwa kultury, projektów transgranicznych czy opolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. Członkowie kapituły promują ideę troski o wspólne dziedzictwo oraz pozyskują środki od darczyńców i sponsorów.