Osiek: ołtarz zabytkowego kościoła odsłonił swą kolejną tajemnicę

Kolejną tajemnicę odsłonił podczas dobiegającej końca konserwacji ołtarz główny w drewnianym kościele pw. św. Andrzeja Apostoła w Osieku koło Oświęcimia. Po tym, jak specjaliści odkryli pierwotną strukturę rokokowego retabulum naśladującą cesarski porfir, tym razem odsłonięto obraz z rozbudowaną sceną Zwiastowania NMP o bardzo ciekawej ikonografii.

Zdaniem dr. Szymona Tracza, dyrektora Muzeum Diecezjalnego w Bielsku-Białej i bielsko-żywieckiego konserwatora architektury i sztuki sakralnej, zabytkowa świątynia osiecka wciąż zaskakuje. Według naukowca UPJPII, na szczególną uwagę zasługuje rokokowa nastawa powstała w kręgu twórczości morawskiego artysty Johanna Georga Lehnera (ok. 1703-1776), działającego w Krakowie i na terenie Małopolski.

„Dużo radości przyniosło odsłonięcie pierwotnej dekoracji malarskiej na strukturze ołtarza naśladującej cesarki porfir. Teraz okazało się, że wiele tajemnic skrywa umieszczony w centrum retabulum obraz z rozbudowaną sceną Zwiastowania NMP” – zauważył duchowny, wskazując na dużego rozmiaru dzieło malowane na desce, które w 1896 r. zostało przemalowane przez B. Weissa.

Po usunięciu XIX-wiecznych przemalówek ukazało się malowane wytrawne dzieło, które powstało w początkach XVII wieku w kręgu bardzo cenionego włoskiego artysty Tomasza Dolabelli, sprowadzonego do Krakowa przez króla Zygmunta III Wazę. W centrum dzieła przedstawiono klęczącą na klęczniku Maryję, przed którą na obłokach otoczonych uskrzydlonymi główkami aniołków klęczy archanioł Gabriel prezentujący Marii list z łacińskim pozdrowieniem stanowiącym początek modlitwy Zdrowaś Maryjo.

„Do listu przywiązana jest woskowa pieczęć z trójkątem symbolizującym Boga Ojca i Jego imieniem napisanym po hebrajsku wewnątrz oraz greckimi literami A i Ω” – wyjaśnił historyk sztuki.

Jak podkreśla ks. Tracz, obraz nosi piętno wytrawnej ręki artysty. „Artysta znał nie tylko warsztat malarski Tomasza Dolabelli, ale był także dobrze obeznany z XVI-wiecznym malarstwem południowoniemieckim. Liczne dzieła z tego kręgu zdobiły krakowskie kościoły. Ponadto, bardzo przemyślana kompozycja oraz zawarte w nim bogate treści ideowe świadczą, iż artysta działał na rzecz bardzo dobrze wykształconego zleceniodawcy” – stwierdził. Po prześwietleniu rentgenowskim okazało się, że pod obecną warstwą z pocz. XVII wieku znajduje się wcześniejsze „Zwiastowanie” o wyraźnych cechach renesansowych. Być może pierwotna warstwa obrazu powstała ok. poł. XVI wieku.

Konserwacja obrazu była możliwa dzięki realizacji przez diecezję bielsko-żywiecką projektu pn. W ramach realizacji projektu pn. „Beskidzkie Muzeum Sakralnej Architektury Drewnianej Diecezji Bielsko-Żywieckiej – udostępnienie dziedzictwa kulturowego Podbeskidzia poprzez nadanie nowych funkcji kulturalnych drewnianym obiektom zabytkowym” realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 VIII Oś Priorytetowa: Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury. Dofinansowanie całego projektu z UE wynosi 16 812 003 PLN.