Ostateczna decyzja w rękach Państw Członkowskich

"Ostateczna decyzja należy do Państw Członkowskich" – prof. Aleksander Stępkowski, prezes Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris w komentarzu dla KAI wyjaśnia, dlaczego Polska nie musiała przyjąć zalecenia Komisji Europejskiej o sprzedaży „ellaOne” bez recepty. Tymczasem rzecznik MZ twierdzi, że Polska do zalecenia Unii musiała się dostosować.

Komentarz prof. Aleksandra Stępkowskiego:

„Decyzja Komisji jest bezpośrednio skuteczna, czyli nie wymaga podjęcia dodatkowych działań do wprowadzenia jej w życie. Oznacza to, że od 7 stycznia nie ma przeszkód, by Państwa Członkowskie UE dopuszczały sprzedaż preparatu „ellaOne” bez recepty.

Nie oznacza to jednak, by Państwa musiały to czynić. Co więcej, nie czynią tego. Dlatego Rzecznik Komisarza podkreśla, że ostateczna decyzja należy do Państw Członkowskich. Prawo europejskie nie zamierza ingerować w to, czy Państwo Członkowskie dopuszcza antykoncepcję lub środki wczesnoporonne.

Wątpliwości mogą dotyczyć jedynie tego, czy zakaz stosowania środków wczesnoporonnych musi być wyraźnie wyeksplikowany w ustawie, czy też wystarczy, że wynika on z norm ustawowych i konstytucyjnych chroniących życie ludzkie od momentu poczęcia. Swoją drogą, nieporozumieniem jest, że w prawie polskim mamy wciąż lukę w postaci braku wyraźnego zakazu stosowania środków o działaniu wczesnoporonnym i obowiązuje on jedynie jako wniosek z przepisów chroniących życie ludzkie od początku”.

Natomiast rzecznik Ministerstwa Zdrowia, Krzysztof Bąk, przekonuje w rozmowie z KAI, że Polska musiała przyjąć unijne zalecenia. – Jeżeli jesteśmy członkiem Unii, to do takich decyzji Komisji Europejskiej, która jest komisją centralną i administracyjną, musimy się dostosować. To decyzja bezwarunkowa – powiedział.

Rzecznik MZ dodał, że decyzja o tym, czy lek będzie sprzedawany na, czy bez recepty nie dotyczy krajów, w których antykoncepcja jest dozwolona.

Prof. Stępkowski wyjaśnia z kolei, że zgodnie z artykułem 4 par. 4 Dyrektywy 2001/83/EC, do której aktem wykonawczym jest decyzja Komisji Europejskiej, dyrektywa ta nie może mieć wpływu na prawo krajowe, jeśli to zabrania lub ogranicza sprzedaż środków antykoncepcyjnych lub wczesnoporonnych.

A w Polsce obowiązuje ustawa antyaborcyjna chroniąca życie od poczęcia, o czym przypominał w rozmowie z KAI prof. Andrzej Zoll, członek Komisji Kodyfikacyjnej prawa karnego przy Ministerstwie Sprawiedliwości. Jak powiedział, „możliwość stosowania pigułek „dzień po” to łamanie ustawy z 1993 roku.”

Rzecznik MZ przekonuje jednak, że „ellaOne” nie jest tabletką wczesnoporonną, bo tak zdecydowali eksperci unijni. – Nie można potraktować tej tabletki jako środka wczesnoporonnego, dlatego że jest zarejestrowana w Unii i w Polsce jako środek antykoncepcyjny. I skoro nie ma zakazu stosowania antykoncepcji w Polsce, musimy dostosować się do decyzji UE – twierdzi Krzysztof Bąk.

KAI poinformowała rzecznika MZ o opiniach lekarzy, którzy działanie pigułki „dzień po” określili jako wczesnoporonne. – W zależności od tego, jakiego lekarza Pani zapyta, każda opinia będzie inna. Natomiast eksperci Unii Europejskiej, którzy pracowali nad klasyfikacją tejże tabletki wydali jednoznaczną decyzję i opinię, że to jest produkt leczniczy, zarejestrowany nie jako tabletka wczesnoporonna, tylko jako tabletka antykoncepcyjna – odpowiedział rzecznik resortu zdrowia.

Tymczasem w sieci rośnie opór społeczny przeciwko dostępowi „ellaOne” bez recepty – na portalu Facebook fanpage o nazwie „Nie dla pigułek aborcyjnych” w ciągu niespełna doby polubiło prawie 4 tys. osób.