Wspólna modlitwa chrześcijan i Żydów na terenie obozu zagłady w Auschwitz-Birkenau, nabożeństwo Słowa Bożego w Bielsku-Białej, konferencja naukowa oraz ogłoszenie "Apelu o upamiętnienie Żydów, naszych współobywateli i sąsiadów" – złożą się na centralne obchody XVIII Dnia Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce, które w tym roku organizuje 15 stycznia diecezja bielsko-żywiecka. Na jej terenie leży obóz w Oświęcimiu.

XVIII Dzień Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce będzie przebiegał pod hasłem: "Szukałem Pana a On mnie wysłuchał i uwolnił od wszelkiej trwogi" (Ps 32,5). Jego organizatorami są: Komitet ds. Dialogu z Judaizmem Konferencji Episkopatu Polski, diecezja bielsko-żywiecka, Gmina Wyznaniowa Żydowska z Bielska-Białej i Prezydent Miasta Bielsko-Biała.

Przebieg centralnych obchodów:

Oświęcim

Pierwszym punktem obchodów XVIII Dnia Judaizmu, 15 stycznia o godz. 10. będzie modlitwa chrześcijan i Żydów przy Międzynarodowym Pomniku Ofiar Obozu Auschwitz-Birkenau. Wspólnie modlić się będą m. in. Michael Schudrich – naczelny rabin Polski, bp Roman Pindel – biskup bielsko-żywiecki, bp Mieczysław Cisło – przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem oraz Rady ds. Dialogu Religijnego Konferencji Episkopatu Polski, bp Paweł Anweiller – biskup diecezji cieszyńskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, przedstawiciele Centrum Dialogu i Modlitwy z ks. Manfredem Deselaersem, reprezentanci miejscowych władz i inni goście.

Zgromadzonych powita bp Pindel przypominając, że obchody XVIII Dnia Judaizmu zaczynają się właśnie tutaj, aby w przededniu 70. rocznicy wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau przypomnieć tych, którzy tu cierpieli i ginęli, aby się na nich modlić i prosić Boga o pokój. Zostanie przypomniana skala tragedii, jaka miała miejsce na terenie obozu zagłady w postaci zamordowania 900 tys. Żydów, 75 tys. Polaków, 23 tys. Romów, 15 tys. sowieckich więźniów oraz wielu przedstawicieli innych narodów.

Odczytane zostaną fragmenty wspomnień ocalałych Żydów oraz cytaty z Jana Pawła II na temat Szoah. Następnie przybyli wspólnie modlić się będą słowami Psalmu 22, m. in.: "Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił? (…) Boże mój, wołam przez dzień, a nie odpowiadasz, [wołam] i nocą, a nie zaznaję pokoju". Michel Schudrich, główny rabin Polski odśpiewa modlitwę "El Male Rachamim", a kolejną modlitwę wypowie bp Anweiller.

Bp Piotr Greger odczyta modlitwę Jana Pawła II z Dnia Przebaczenia Wielkiego Jubileuszu 2000 r.: "Boże naszych ojców, który wybrałeś Abrahama i jego potomstwo, aby Twoje imię zostało zaniesione narodom: bolejemy głęboko nad postępowaniem tych, którzy w ciągu dziejów przysporzyli cierpień tym Twoim synom, a prosząc Cię o przebaczenie pragniemy tworzyć trwałą więź prawdziwego braterstwa z ludem przymierza", Bp Cisło przypomni modlitwę Jana Pawła II w intencji Narodu Żydowskiego z Umschlgplatz w Warszawie. Na zakończenie wszyscy zapalą znicze pod pomnikiem.

Bielsko-Biała

Po szybkim przejeździe do Bielska-Białej, w sali Rady Miasta o godz. 12. odbędzie się uroczysta sesja naukowa, w ramach której będzie miała miejsce dyskusja panelowa skoncentrowana wokół hasła XVIII Dnia Judaizmu: "Szukałem Pana a On mnie wysłuchał i uwolnił od wszelkiej trwogi". Goście zostaną powitani przez prezydenta miasta Jacka Krywulta oraz ordynariusza diecezji, bp. Romana Pindela.

W trakcie dyskusji panelowej refleksją na temat tegorocznego hasła Dnia Judaizmu podzielą się rabin Michael Schudrich, bp Mieczysław Cisło, przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem Rady ds. Dialogu Religijnego KEP, bp Paweł Anweiller, biskup diecezji cieszyńskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego oraz ks. Manfred Deselaers, niemiecki ksiądz katolicki, wiceprezes Krakowskiej Fundacji Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu.

W trakcie sesji bp Cisło w imieniu Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem KEP skieruje apel do duchowieństwa oraz ludzi dobrej woli "o upamiętnienie Żydów, naszych sąsiadów i współobywateli" – w tych wszystkich miejscowościach w Polsce, gdzie zamieszkiwała społeczność żydowska a została wymordowana jako ofiary Holokaustu. Biskup przypomni, że jest to naszym obowiązkiem sumienia.

Z kolei dr Jacek Józef Proszyk wygłosi wykład na temat: "Dziś synagogi – jutro Kościoły".

Po południu o godz. 15. otwarta zostanie wystawa: "Łączy nas sztuka" na zamku książąt Sułkowskich w Bielsku-Białej.

O godz. 17. w katedrze rzymskokatolickiej pw. św. Mikołaja odbędzie się nabożeństwo Słowa Bożego z udziałem chrześcijan różnych wyznań i Żydów. Przewodniczyć mu będzie biskup bielsko-żywiecki Roman Pindel, a słowo powitania wygłosi bp Mieczysław Cisło. Komentarze do czytań biblijnych zaprezentują rabin Stas Wojciechowicz, bp Paweł Anweiller z Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego oraz ks. mitrat Sergiusz Dziewiatowski z Kościoła prawosławnego. Homilię wygłosi ks. prof. Łukasz Kamykowski z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Na zakończenie wszyscy odmówią wspólnie "Ojcze nasz", a bp Pindel udzieli błogosławieństwa Aaronowego. Bielską katedrę wypełnią liczni wierni, w tym przedstawiciele Drogi Neokatechumenalnej i innych ruchów i stowarzyszeń religijnych.

Po nabożeństwie będzie można wysłuchać w katedrze koncertu: „Wszyscy braćmi być powinni” w wykonaniu zespołu Krzysztofa Maciejowskiego.

Następnie zgromadzeni udadzą się na spotkanie do miejscowej Gminy Wyznaniowej Żydowskiej.

Obchody Dnia Judaizmu odbędą się 15 stycznia także w innych polskich diecezjach. Na terenie diecezji bielsko-żywieckiej kontynuowane będą 17 stycznia w Cieszynie i 18 stycznia w Żywcu. 16 stycznia w Książnicy Beskidzkiej odbędzie się wspólne czytanie Pisma Świętego w ramach maratonu biblijnego z udziałem przedstawicieli różnych wyznań. 17 stycznia przy starym cmentarzu żydowskim w Cieszynie odsłonięta zostanie tablica upamiętniająca osiemdziesięciu jeden pomordowanych Żydów, a w Domu Narodowym będzie miało miejsce otwarcie wystawy przedstawiającej postaci Żydów Śląska Cieszyńskiego. Odmówiona zostanie modlitwa o pokój, zaprezentowane zostanie okolicznościowe oratorium. Z kolei 18 stycznia, w kościele św. Floriana w Żywcu Zabłociu odbędzie się nabożeństwo ekumeniczne w ramach Tygodnia Modlitwy o Jedność Chrześcijan. Kazanie wygłosi bp Paweł Anweiler, zwierzchnik diecezji cieszyńskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Nabożeństwo poprzedzi modlitwa na cmentarzu żydowskim w Zabłociu.

Listy pasterskie poprzedzające Dzień Judaizmu

Tak jak co roku, przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem Rady ds. Dialogu Religijnego Konferencji Episkopatu Polski bp Mieczysław Cisło, skierował z tej okazji specjalne Słowo do wiernych. Wyjaśnia w nim, że dialog z judaizmem jest zasadniczą sprawą wewnątrzkościelną – pomaga głębiej poznać i zrozumieć własne korzenie religijne, które stanowi biblijny judaizm z całym bogactwem Słowa Objawionego, Przymierza, prawa moralnego, obietnicy Mesjasza, modlitwy i psalmów.

Należy dziś podkreślić – dodaje – że dialog katolicko-judaistyczny stanowi fundamentalną opcję Kościoła potwierdzoną nauką soborową i ortopraksją posoborowych papieży. Dialog ten, który ogarnął Kościoły partykularne na całym świecie, nadal potrzebuje charyzmatycznych liderów, aby mógł przenikać wszystkie środowiska kościelne w celu budowania pokojowych i przyjaznych relacji międzyludzkich z Żydami, które wciąż wymagają przełamywania stereotypów, uprzedzeń i obojętności.

"Stoi więc przed nami wielkie zadanie – konstatuje – budowania wspólnoty wokół tych wartości, które są nam wspólne, a które zawierają się w objawionym Słowie samego Boga: Boga Przymierza, Abrahama, Izaaka i Jakuba. Dzieło dialogu, aby było owocne, winno być wsparte naszą wspólną modlitwą".

Z kolei bp Pindel w swym liście do wiernych diecezji bielsko-żywieckiej, który zostanie odczytany w najbliższą niedzielę 11 stycznia przypomina, że diecezję bielsko-żywiecką zamieszkują przedstawiciele różnych wyznań chrześcijańskich, przede wszystkim wierni Kościoła ewangelicko-augsburskiego, w Bielsku-Białej ma natomiast siedzibę Wyznaniowa Gmina Żydowska. Z radością zapowiada, że podczas ogólnopolskich obchodów XVIII Dnia Judaizmu „wraz z Prezydentem Bielska-Białej i miejscową Gminą Żydowską gościć będziemy przedstawicieli Episkopatu Polski i judaizmu oraz Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów”.

Specjalny program edukacyjny

W związku ze zbliżającym się Dniem Judaizmu, wydział katechetyczny diecezji bielsko-żywieckiej, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu wspólnie przygotowały projekt edukacyjny adresowany do uczniów i nauczycieli gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych.
Ma on na celu m. in. – jak zaznacza ks. dr Marek Studenski, dyrektor wydziału katechetycznego Kurii Bielsko-Żywieckiej – rozwijanie w sercach młodzieży otwartości na dialog i współpracę z wyznawcami judaizmu; poznanie historii Żydów na ziemiach polskich; uświadomienie czym była tragedia Holokaustu; ukazanie dramatu duchownych katolickich, kształtowanie postaw dialogu i rozwijanie miłości bliźniego i postaw tolerancji.

Geneza Dnia Judaizmu w Polsce

Ogólnopolski Dzień Judaizmu jest inicjatywą Episkopatu Polski. Został ustanowiony przez Konferencję Episkopatu Polski w 1997 r. Jego celem jest rozwój dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, a także modlitwa i refleksja nad związkami obu religii.

Dzień Judaizmu ma pomóc katolikom w odkrywaniu judaistycznych korzeni chrześcijaństwa oraz pogłębianiu świadomości – jak nauczał Jan Paweł II – że religia żydowska nie jest wobec chrześcijaństwa rzeczywistością zewnętrzną, lecz "czymś wewnętrznym, oraz że nasz stosunek do niej jest inny aniżeli do jakiejkolwiek innej religii". Ogólnopolski Dzień Judaizmu obchodzony jest corocznie 17 stycznia, tj. w wigilię Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan. W 2015 roku jednak, że względu na szabat przypadający w tym dniu, został przeniesiony na 15 stycznia.

Po raz pierwszy Dzień Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce obchodzono w 1998 r. w Warszawie. W międzyczasie odbyły się w największych polskich miastach. Ubiegłoroczne ogólnopolskie obchody miały miejsce w Sandomierzu.

Wspólna modlitwa chrześcijan i Żydów na terenie obozu zagłady w Auschwitz-Birkenau, nabożeństwo Słowa Bożego, konferencja naukowa oraz ogłoszenie „Apelu o upamiętnienie Żydów, naszych współobywateli i sąsiadów” – złożą się na centralne obchody XVIII Dnia Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce, które w tym roku organizuje 15 stycznia diecezja bielsko-żywiecka.

XVIII Dniu Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce towarzyszy hasło: „Szukałem Pana a On mnie wysłuchał i uwolnił od wszelkiej trwogi” (ps. 32, 5).

Głównymi miejscami obchodów XVIII Dnia Judaizmu, przypadających 15 stycznia 2015 r. będą Oświęcim i Bielsko-Biała. Rozpoczną się one o godz. 10. modlitwą chrześcijan i Żydów przy Międzynarodowym Pomniku Ofiar Obozu Auschwitz-Birkenau. Wspólnie modlić się będą m. in. Michael Schudrich, naczelny rabin Polski, bp Roman Pindel, biskup bielsko-żywiecki, bp Mieczysław Cisło, przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem Rady ds. Dialogu Religijnego Konferencji Episkopatu Polski, bp Paweł Anweiller, biskup diecezji cieszyńskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, przedstawiciele Centrum Dialogu i Modlitwy z ks. Manfredem Deselaersem, reprezentanci miejscowych władz i inni goście.

Zgromadzeni, po wstępnej refleksji związanej z Szoa, wspólnie modlić się będą słowami Psalmu 22, m. in.: „Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił? (…) Boże mój, wołam przez dzień, a nie odpowiadasz, [wołam] i nocą, a nie zaznaję pokoju”. Następnie Michel Schudrich, główny rabin Polski wygłosi modlitwę „El Male Rachanim”, a na zakończenie wszyscy zapalą znicze pod pomnikiem.

Po szybkim przejeździe do Bielska-Białej, w sali Rady Miasta o godz. 12. odbędzie się uroczysta sesja naukowa, w ramach której będzie miała miejsce dyskusja panelowa skoncentrowana wokół hasła XVIII Dnia Judaizmu: „Szukałem Pana a On mnie wysłuchał i uwolnił od wszelkiej trwogi”. Goście zostaną powitani przez prezydenta miasta Jacka Krywulta oraz ordynariusza diecezji, bp Romana Pindla.

Refleksją na temat tegorocznego hasła Dnia Judaizmu podzielą się rabin Michael Schudrich, bp Mieczysław Cisło, przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem Rady ds. Dialogu Religijnego KEP, bp Paweł Anweiller, biskup diecezji cieszyńskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego oraz ks. Manfred Deselaers, niemiecki ksiądz katolicki, wiceprezes Krakowskiej Fundacji Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu.

W trakcie sesji bp Cisło w imieniu Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem KEP skieruje apel do duchowieństwa oraz ludzi dobrej woli „o upamiętnienie Żydów, naszych sąsiadów i współobywateli” – w tych wszystkich miejscowościach w Polsce, gdzie zamieszkiwała społeczność żydowska a została wymordowana jako ofiary Holokaustu. Biskup przypomni, że jest to naszym obowiązkiem sumienia.

Z kolei dr Jacek Józef Proszyk wygłosi wykład na temat: „Dziś synagogi – jutro Kościoły”.

Po południu o godz. 15. otwarta zostanie wystawa: „Łączy nas sztuka” na zamku książąt Sułkowskich w Bielsku-Białej.

O godz.17. w katedrze rzymsko-katolickiej pw. św. Mikołaja odbędzie się nabożeństwo Słowa Bożego z udziałem chrześcijan różnych wyznań i Żydów. Przewodniczyć jej będzie biskup bielsko-żywiecki Roman Pindel, a słowo powitania wygłosi bp Mieczysław Cisło. Komentarze do czytań biblijnych zaprezentują rabin Stas Wojciechowicz, bp Paweł Anweiller z Kościoła ewangelicko-augsburskiego oraz ks. mitrat Sergiusz Dziewiatowski z Kościoła prawosławnego. Homilię wygłosi ks. prof. Łukasz Kamykowski z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Na zakończenie wszyscy odmówią wspólnie „Ojcze nasz”, a bp Pindel udzieli błogosławieństwa Aaronowego.

Po nabożeństwie wysłuchać można będzie w katedrze koncertu: „Wszyscy braćmi być powinni” w wykonaniu zespołu Krzysztofa Maciejowskiego.

Następnie zgromadzeni udadzą się na spotkanie do miejscowej Gminy Wyznaniowej Żydowskiej.

Organizatorami XVIII Dnia Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce są: Komitet ds. Dialogu z Judaizmem Konferencji Episkopatu, Diecezja Bielsko-Żywiecka, Gmina Wyznaniowa Żydowska z Bielska-Białej i Prezydent Miasta Bielsko-Biała.

Obchody Dnia Judaizmu odbędą się 15 stycznia i w dniach następnych także we wszystkich polskich diecezjach. Na terenie diecezji bielsko-żywieckiej kontynuowane będą 17 stycznia w Cieszynie i 18 stycznia w Żywcu.

Ogólnopolski Dzień Judaizmu jest inicjatywą Episkopatu Polski. Został ustanowiony przez Konferencję Episkopatu Polski w 1997 r. Jego celem jest rozwój dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, a także modlitwa i refleksja nad związkami obu religii.

Dzień Judaizmu ma pomóc katolikom w odkrywaniu judaistycznych korzeni chrześcijaństwa oraz pogłębianiu świadomości – jak nauczał Jan Paweł II – że religia żydowska nie jest wobec chrześcijaństwa rzeczywistością zewnętrzną, lecz „czymś wewnętrznym, oraz że nasz stosunek do niej jest inny aniżeli do jakiejkolwiek innej religii”. Ogólnopolski Dzień Judaizmu obchodzony jest corocznie 17 stycznia, tj. w wigilię Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan. W 2015 roku jednak, że względu na szabat przypadający w tym dniu, został przeniesiony na 15 stycznia.

Dialog z judaizmem – wyjaśnia bp. Cisło: „jest zasadniczą sprawą wewnątrzkościelną – pomaga głębiej poznać i zrozumieć własne korzenie religijne, które stanowi biblijny judaizm z całym bogactwem Słowa Objawionego, Przymierza, prawa moralnego, obietnicy Mesjasza, modlitwy i psalmów”.

„Należy dziś podkreślić – dodaje – że dialog katolicko-judaistycznym stanowi fundamentalną opcję Kościoła potwierdzoną nauka soborową i ortopraksją posoborowych papieży. Dialog ten, który ogarnął Kościoły partykularne na całym świecie, nadal potrzebuje charyzmatycznych liderów, aby mógł przenikać wszystkie środowiska kościelne w celu budowania pokojowych i przyjaznych relacji międzyludzkich z Żydami, które wciąż wymagają przełamywania stereotypów, uprzedzeń i obojętności”.

„Stoi więc przed nami wielkie zadanie – konstatuje – budowania wspólnoty wokół tych wartości, które są nam wspólne, a które zawierają się w objawionym Słowie samego Boga: Boga Przymierza, Abrahama, Izaaka i Jakuba. Dzieło dialogu., aby było owocne, winno być wsparte naszą wspólną modlitwą”. (Słowo przewodniczącego Komitetu KEP ds. Judaizmu na 18. Dzień Judaizmu).

Po raz pierwszy Dzień Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce obchodzono w 1998 r. w Warszawie. Ubiegłoroczne ogólnopolskie obchody Dnia Judaizmu miały miejsce w Sandomierzu.