Oświęcim: uczczono bohaterów i ofiary Powstania Warszawskiego

W 75. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego hołd jego bohaterom i ofiarom oddał dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau dr Piotr M.A. Cywiński. 1 sierpnia złożył on wieniec pod Ścianą Śmierci na dziedzińcu Bloku 11.

Jak przypomniał Cywiński, historia Powstania Warszawskiego splata się nierozerwalnie z historią niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. „Pamiętając o Powstaniu Warszawskim, musimy nie tylko wspominać bohaterski zryw walczącej Warszawy, ale także dramat dziesiątek tysięcy rodzin, które – najczęściej przez Dulag 121 w Pruszkowie – tracąc niejednokrotnie zupełnie wszystko – trafiały do obozów koncentracyjnych i do niewolniczych robót przymusowych” – powiedział dyrektor.

W wyniku akcji represyjnych Niemcy deportowali do Auschwitz II-Birkenau ok. 13 tys. mieszkańców Warszawy, wśród nich niemowlęta, dzieci i ludzi w podeszłym wieku. Najliczniejsza grupa deportowanych warszawiaków, licząca blisko 6 tys. osób, w tym dzieci i młodzież, trafiła do obozu 12 i 13 sierpnia 1944 r. 4 września przywieziono kolejny transport liczący ponad 3 tys. osób. W następnych dwóch transportach, 13 i 17 września, deportowano prawie 4 tysiące osób. Wśród uwięzionych znaleźli się także ludzie innych narodowości, w tym Żydzi, ukrywający się na tak zwanych aryjskich papierach.

Większość więźniów z „transportów warszawskich” przeniesiono po pewnym czasie do obozów w Trzeciej Rzeszy i zatrudniono w przemyśle zbrojeniowym. W styczniu 1945 r. wywieziono do obozów w Berlinie co najmniej 600 warszawianek z dziećmi, w tym także dzieci urodzone w obozie.
Niektórzy z mieszkańców Warszawy zginęli w trakcie „marszów śmierci”, inni doczekali wyzwolenia w obozach w głębi Rzeszy. W Auschwitz wyzwolenia doczekało około 400 warszawiaków, w tym co najmniej 125 dzieci i młodocianych.

Rzecznik Muzeum Bartosz Bartyzel przypomniał, że losy osób deportowanych do Auschwitz po wybuchu Powstania w Warszawie opisują m.in. lekcja internetowa „Z powstańczej Warszawy do Auschwitz”, a także 10. tom serii edukacyjnej „Głosy Pamięci”.

W kwietniu 2007 r. nakładem wydawnictwa Muzeum pojawiło się też nowe i poszerzone wydanie wielokrotnie wznawianego zbioru opowiadań o dzieciach w Auschwitz pt. „Dzieciństwo w pasiakach”. „Jest to jeden z najbardziej poruszających dokumentów tragicznych losów więźniów Auschwitz i wstrząsający obraz obozu widzianego przez dziecko z Warszawy przywiezione do Auschwitz. Jego autor, Bogdan Bartnikowski, w wieku 12 lat jako łącznik uczestniczył w walkach powstańczych na warszawskiej Ochocie. 12 sierpnia 1944 r. wraz z matką został wywieziony do Auschwitz” – zaznaczył Bartyzel.