Papieskie audiencje dla prezydentów USA

Papież Franciszek przyjął dziś na audiencji prezydenta USA Joe Bidena. W związku z tą wizytą niemiecka agencja katolicka KNA przypomniała papieskie audiencje dla kolejnych prezydentów amerykańskich.

Historia wizyt prezydentów USA u papieży liczy już ponad 100 lat. Podczas niektórych z nich dochodziło do niewątpliwych napięć. Świadczy o tym choćby jedno ze zdjęć, które w symboliczny sposób uchwyciło nastrój ostatniej w historii audiencji prezydenta USA w Watykanie. Na czole papieża Franciszka, który w maju 2017 roku przyjął Donalda Trumpa, widać malujące się zatroskanie. O ile budowniczy mostów i budowniczy murów nie mieli ze sobą wiele wspólnego, to tym razem punkt wyjścia jest inny. Joe Biden jest dopiero drugim katolikiem w Białym Domu po Johnie F. Kennedym i podziela wiele obaw pierwszego papieża z Ameryki Łacińskiej, zauważa KNA.

Z historycznego punktu widzenia dobre stosunki między przywódcami największego Kościoła chrześcijańskiego a świeckim mocarstwem są jednak raczej wyjątkiem. Podczas pierwszego spotkania papieża z prezydentem USA w styczniu 1919 r. Woodrow Wilson i Benedykt XV spotkali się ze sobą z dużą dozą nieufności. Po zakończeniu I wojny światowej byli oni zwolennikami konkurujących ze sobą planów odbudowy. Elementem jednoczącym była wspólna wola pokoju.

W 30 lat i o jedną wojnę światową później, były generał Dwight D. Eisenhower udał się do popularnego Jana XXIII, który nieszczególnie radził sobie z angielskim. Pozostał w pamięci niezamierzony komizm językowej wypowiedzi papieża, co jeszcze po latach budziło wesołość w rodzinie Eisenhowera.

Pierwszy katolicki prezydent John F. Kennedy stanął przed zupełnie innym wyzwaniem podczas swojej wizyty w Watykanie w lipcu 1963 r. Wcześniejsze dyskusje toczyły się wokół pytania, czy Kennedy ukłoni się Pawłowi VI. Pozostał mocny uścisk dłoni. Ale Kennedy zrobił wrażenie. Kiedy pięć miesięcy później został zamordowany, papież podobno płakał „w sposób niekontrolowany”.

Kontrastowało to z emocjonalnym chłodem, jaki Paweł VI odczuwał wobec następcy Kennedy’ego, Lyndona B. Johnsona. Istniało zagrożenie, że do audiencji na dzień przed Wigilią mogło nie dojść, a to z powodu wojny w Wietnamie i roli, jaką w niej odegrała Ameryka. Do dziś mówi się w USA, papież ze złością uderzył pięścią w stół.

Temat Wietnamu zdominował również spotkania Richarda Nixona z Pawłem VI w Watykanie. W 1969 roku Nixon obiecał kontynuować swoje wysiłki na rzecz pokoju. Rok później, gdy wojna wciąż się nasilała, rozmowa była znacznie bardziej chłodna.

W czerwcu 1975 r. Paweł VI przyjął czwartego w swojej kadencji prezydenta USA, Geralda Forda. Było to tylko krótkie spotkanie, podczas którego obaj wymienili się kontrowersyjnymi stanowiskami na temat sytuacji na Bliskim Wschodzie.

Podczas wizyty Jana Pawła II w Białym Domu w październiku 1979 r. – pierwszej papieskiej wizyty w USA w historii – nowy papież spotkał Jimmy’ego Cartera, jednego z pięciu prezydentów USA w swoim długim pontyfikacie. Carter potępił inwazję Związku Radzieckiego na Afganistan; Jan Paweł II położył szczególny nacisk na konflikt na Bliskim Wschodzie. Rok później Carter odwiedził papieża w Watykanie. Żadne z tych spotkań nie pozostawiło śladów historycznych.

Zmieniło się to wraz z prezydenturą Ronalda Reagana. Republikanin i papież grali na dwa fronty ze swoim antykomunizmem. Spotkali się oni dwukrotnie w Watykanie i w USA. Na pierwszym spotkaniu w 1982 roku, za zamkniętymi drzwiami, rozmawiali przez 50 minut. Dwa lata później Stolica Apostolska i USA nawiązały oficjalne stosunki dyplomatyczne.

Stosunki między George’em Bushem seniorem a papieżem źle się układały. Obaj spotkali się w Watykanie w 1989 i 1991 roku. Kwestią sporną okazała się być wojna w Zatoce Perskiej, którą Jan Paweł II określił jako „przygodę bez powrotu”.

Napięte stosunki panowały również między Billem Clintonem a papieżem z Polski, którzy mieli rozbieżne stanowiska w kwestii aborcji. Zanim Clinton pojechał do Rzymu w czerwcu 1994 r., obaj widzieli się już trzykrotnie w USA.

Rekordzistą pod względem liczby wizyt w Watykanie okazał się następca Clintona, George W. Bush, który z Janem Pawłem II spotkał się czterokrotnie w Watykanie, raz w Castel Gandolfo i raz w USA. Po 11 września 2001 r. papież usilnie ostrzegał Busha przed inwazją na Irak. Bush spotkał się również z papieżem Benedyktem XVI, przy czym tematyka rozmów skupiała się na napięciach na Bliskim Wschodzie oraz kwestii aborcji.

Rekordowo długo, bo 50 minut, trwałą audiencja papieża Franciszka dla Baracka Obamy w marcu 2014 r., a do legendy przeszły też pochwały pierwszego czarnoskórego prezydenta USA pod adresem pierwszego papieża z Ameryki Łacińskiej podczas jego wizyty w Białym Domu we wrześniu 2015 r.

Katoliccy biskupi USA chcieliby, aby kwestię aborcji papież Franciszek poruszył także podczas dzisiejszego spotkania z prezydentem Bidenem.

Oto lista spotkań papieży z prezydentami USA:

1. Woodrow Wilson – Benedykt XV
Watykan – 4 stycznia 1919

2. Dwight D. Eisenhower – św. Jan XXIII
Watykan – 6 grudnia 1959

3. John F. Kennedy – św. Paweł VI
Watykan – 2 lipca 1963

4. Lyndon Johnson – św. Paweł VI
Nowy Jork – 4 października 1965

5. Lyndon Johnson – św. Paweł VI
Watykan – 23 grudnia 1967

6. Richard Nixon – św. Paweł VI
Watykan – 2 marca 1969

7. Richard Nixon – św. Paweł VI
Watykan – 29 września 1970

8. Gerald Ford – św. Paweł VI
Watykan – 3 czerwca 1975

9. Jimmy Carter – św. Jan Paweł II
Waszyngton – 6 października 1979

10. Jimmy Carter – św. Jan Paweł II
Watykan – 21 czerwca 1980

11. Ronald Reagan – św. Jan Paweł II
Watykan – 7 czerwca 1982

12. Ronald Reagan – św. Jan Paweł II
Fairbanks, Alaska – 2 maja 1984

13. Ronald Reagan – św. Jan Paweł II
Watykan – 6 czerwca 1987

14. Ronald Reagan – św. Jan Paweł II
Miami, 10 września 1987

15. George Bush – św. Jan Paweł II
Watykan – 27 maja 1989

16. George Bush – św. Jan Paweł II
Watykan – 8 listopada 1991

17. Bill Clinton – św. Jan Paweł II
Denver – 12 sierpnia 1993

18. Bill Clinton – św. Jan Paweł II
Watykan – 2 czerwca 1994

19. Bill Clinton – św. Jan Paweł II
Newark – 4 października 1995

20. Bill Clinton – św. Jan Paweł II
Saint Louis – 26 stycznia 1999

21. George W. Bush – św. Jan Paweł II
Castel Gandolfo – 23 lipca 2001

22. George W. Bush – św. Jan Paweł II
Watykan – 28 maja 2002

23. George W. Bush – św. Jan Paweł II
Watykan – 4 czerwca 2004

24. George W. Bush – Benedykt XVI
Watykan – 9 czerwca 2007

25. George W. Bush – Benedykt XVI
Waszyngton – 16 kwietnia 2008

26. George W. Bush – Benedykt XVI
Watykan – 13 czerwca 2008

27. Barack Obama – Benedykt XVI
Watykan – 10 lipca 2009

28. Barack Obama – Franciszek
Watykan – 27 marca 2014

29. Barack Obama – Franciszek
Waszyngton – 23 września 2015

30. Donald Trump – Franciszek
Watykan – 24 maja 2017