Papieskie instytucje w Krakowie

Kraków, jako miasto młodości Karola Wojtyły, w którym jako ksiądz, biskup i kardynał dojrzewał do posługi Piotrowej nieustannie zabiega o podtrzymywanie pamięci o jego dziedzictwie. Zajmują się tym Centrum „Nie lękajcie się!”, w ramach którego funkcjonują m.in. sanktuarium bł. Jana Pawła II i Instytut Dialogu Międzykulturowego, a także Instytut Tertio Millenio.

Instytut Tertio Millenio powstał w 1995 r. z inicjatywy o. Macieja Zięby OP a w związku z ogłoszeniem przez Jana Pawła II Listu Apostolskiego Tertio Millennio Adveniente. Początkowo miał być odpowiedzią na wezwanie do przygotowania na czas Wielkiego Jubileuszu Roku 2000. Instytut został powołany jako miejsce spotkań i dyskusji, był filią Ośrodka Myśli Politycznej. Początkowy zamiar czteroletniego okresu działalności został porzucony po ogłoszeniu przez Jana Pawła II Listu Apostolskiego Novo Millennio Ineunte. Zawarte tam słowa uznające aktualność zadań opisanych w poprzednim Liście (Tertio Millennio Adveniente) zostały zinterpretowane przez twórców Instytutu jako zachęta do dalszych działań.

Instytut zajmuje się szerzeniem Katolickiej Nauki Społecznej, promowaniem wartości obywatelskich, nauczaniem Jana Pawła II. W ciągu niemal 20 lat działalności, przeprowadzone zostało, m.in.: dziesięć edycji ogólnopolskiego Konkursu Papieskiego (jest to największy w Polsce konkurs z wiedzy o życiu i nauczaniu Jana Pawła II; w tym roku realizowany również za granicą – dla polonii Nowego Jorku); trzydzieści osiem edycji Szkoły Zimowej – kilkudniowego seminarium dla studentów i doktorantów, dotyczącego trzech płaszczyzn współczesnego społeczeństwa (kultura, ekonomia, polityka) w ujęciu chrześcijańskim, ze szczególnym uwzględnieniem spojrzenia Jana Pawła II; dwadzieścia trzy Szkoły Letnie – „Tertio Millennio Seminar on the Free Society” – organizowane z The Ethics and Public Policy Center (Waszyngton). Jest to 3-tygodniowe seminarium dla studentów z Europy Środkowo-Wschodniej i USA, w całości po angielsku. Wykłady prowadzą czołowi przedstawiciele myśli i nauczania społecznego Jana Pawła II, m.in. George Weigel, o. Maciej Zięba, Russel Hittinger. W tym roku seminarium odbywa się między 30 czerwca a 17 lipca.

Instytut utworzył także Medialne Archiwum Jana Pawła II i przeprowadził liczne kolokwia, debaty i dyskusje.

Z kolei Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się!” powstaje w bezpośrednim sąsiedztwie Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach na terenie po dawnych Zakładach Sodowych Solvay, gdzie podczas okupacji pracował Karol Wojtyła. „Jest najważniejszym w Polsce i na świecie ośrodkiem żywej pamięci o osobie i dziele papieża Polaka. To duchowy kościół bł. Jana Pawła II, wotum dziękczynne narodu polskiego oraz wszystkich ludzi dobrej woli, którym bliska była Osoba i dzieło Jana Pawła II bez względu na ich narodowość i wyznanie” – czytam na stronach Centrum.

Zostało ono zaplanowane wokół placu otwartego w kierunku Sanktuarium Bożego Miłosierdzia. Autorem projektu jest krakowski architekt Andrzej Mikulski. Prace przy jego budowie 11 października 2008 r. zainaugurował kard. Stanisław Dziwisz. Wówczas, wraz z przedstawicielami młodzieży, symbolicznie złożył pod krzyżem kamienie, które młodzi ludzie przynieśli na spotkanie z Benedyktem XVI na krakowskich Błoniach w 2006 r. i które papież poświęcił jako fundament pod Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się!”.

Centrum wprowadza w życie główne idee nauczania Jana Pawła II za pośrednictwem instytucji, którymi kieruje. W ramach papieskiego ośrodka funkcjonują: Centrum Wolontariatu, Uniwersytet Trzeciego Wieku, Niepubliczny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, ruchy modlitewne oraz grupy neokatechumenalne.

O zachowanie i promowanie dziedzictwa Ojca Świętego troszczy się powołany przez Centrum Instytut Dialogu Międzykulturowego.

Jak informuje KAI Piotr Sionko z Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się!”, aktualnie trwa budowa Muzeum Jana Pawła II oraz sąsiadującej z kościołem wieży widokowej. Wśród zamierzeń inwestycyjnych na kolejne lata znajduje się budowa Domu Pielgrzyma, Centrum Rekolekcyjnego i Rehabilitacyjnego oraz Centrum Konferencyjnego.

„W związku z wyborem Krakowa na gospodarza Światowych Dni Młodzieży w 2016 r. najbliższe działania Centrum związane będą również z przygotowaniem do tego wielkiego wydarzenia. Szczególną misją staje się pokazanie światu Centrum „Nie lękajcie się!” jako wyjątkowego miejsca spotkania z Janem Pawłem II” – mówi Sionko.

Sercem papieskiego Centrum w Łagiewnikach jest sanktuarium Błogosławionego Jana Pawła II. Zostało erygowane 11 czerwca 2011 r. przez kard. Stanisława Dziwisza. Tego dnia relikwie Ojca Świętego wprowadzono procesyjnie do dolnego kościoła. Ten moment rozpoczął oficjalny kult Jana Pawła II w tym miejscu.

Najcenniejszą z tutejszych relikwii jest krew pobrana papieżowi podczas jednego z ostatnich przed śmiercią badań w klinice Gemelli. Z Rzymu dotarły również papieski krzyż pastoralny, mitra oraz ornat, którego używał Ojciec Święty. W sanktuarium wierni mogą także zobaczyć płytę z grobu Jana Pawła II pochodzącą z Grot Watykańskich Bazyliki św. Piotra w Rzymie. Kościół górny, który zdobią mozaiki o. Ivana Rupnika SJ, został poświęcony 23 czerwca 2013 r.

Pielgrzymi mogą w tym miejscu uzyskać odpust zupełny m. in. w dniu patrona 22 października i raz w roku podczas pielgrzymki do tego miejsca, zgodnie z kościelnymi wymogami pod zwykłymi warunkami.

Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się!”, obok Województwa Małopolskiego i Gminy Miejskiej Kraków, jest organizatorem Instytutu Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II. Podstawowym celem działalności tej samorządowej instytucji kultury jest upamiętnianie, upowszechnianie i twórcze rozwijanie dziedzictwa, które pozostawił po sobie Karol Wojtyła – Jan Paweł II oraz praca na rzecz dialogu pomiędzy kulturami i religiami.

W ramach działalności naukowej Instytut organizuje liczne konferencje – w tym także międzynarodowe, seminaria i wykłady. Instytut posiada własną bibliotekę i czytelnię, gromadząc i archiwizując dokumenty na temat Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Prowadzi także działalność wydawniczą publikując głównie pozycje naukowe.

Kolejną formą działalności Instytutu jest edukacja. Instytut realizuje programy dla dzieci i młodzieży w postaci warsztatów edukacyjnych, lekcji tematycznych, olimpiad i konkursów. Prowadzona jest również działalność kulturalna, w ramach której organizowane są koncerty i imprezy masowe, produkcja i projekcje filmów. Przy Instytucie działa także autorski teatr – „Scena Papieska”.

Bardzo ważną pozycję w pracy Instytutu stanowią wystawy, w szczególności duże wystawy plenerowe, które rokrocznie eksponowane są na krakowskich Plantach i na stałe wpisały się już w pejzaż miasta. Instytut prowadzi także portal społeczno-informacyjny Franciszkańska3, skierowany do odbiorców wyznających wartości chrześcijańskie. W ramach cyklicznej działalności prowadzone są także duże projekty edukacyjne, kulturalne i naukowe, takie jak „Mieć Wyobraźnię Miłosierdzia”, „Małopolskie Dni Jana Pawła II” czy „Dziedziniec Pogan”.

Dyrektor Agata Szuta ma wiele planów związanych z rozwijaniem działalności IDMJPII. „Staramy się aktywnie promować dialog między kulturami. Kraków jest miejscem, które znakomicie się do tego nadaje. Włączamy w naszą działalność środowiska akademickie i artystyczne. Wychodzimy naprzeciw wszystkim niekonwencjonalnym inicjatywom zbliżającym ludzi odmiennych kultur i religii” – powiedziała KAI.