Papież Franciszek – patron ochrony dzieci w Kościele

„Kościół miał w nim dobrego patrona” – mówi w rozmowie z KAI ks. dr Paweł Rzeszowski o papieżu Franciszku, który zdecydowanie stanął po stronie ofiar przemocy seksualnej w Kościele. Ojciec Święty nie tylko głośno potępiał nadużycia wobec małoletnich, ale też wprowadził konkretne dokumenty prawne i wytyczne dla biskupów, które zmieniły sposób reagowania Kościoła. Motu proprio „Vos estis lux mundi” oraz Vademecum to dziś kluczowe narzędzia ochrony dzieci w Kościele katolickim.

Wrażliwość, która przeradza się w konkret

– Papież Franciszek cechował się wyjątkową wrażliwością na tych, których nazywamy w duchu Ewangelii małymi czy ubogimi, czyli na wszystkich ludzi takich, którzy w jakiś sposób są pozbawieni ochrony, bezpieczeństwa – mówi ks. Rzeszowski.

Kierownik Biura Delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży zauważa, że troska Ojca Świętego o dzieci, zwłaszcza te skrzywdzone, była wyrazem głębokiego rozumienia Ewangelii i duszpasterskiej odpowiedzialności. – Widać, że ta wrażliwość jest ogromna i to się przekłada też na troskę o dzieci i ochronę małoletnich – dodaje.

Już na początku 2025 r. Franciszek poświęcił tej tematyce dwie katechezy. Poruszył w nich nie tylko tematykę nadużyć seksualnych, ale też inne formy przemocy wobec dzieci – wykorzystywanie w pracy przymusowej, handlu ludźmi czy narządami.

– Dziecko nie ma szansy się bronić. Kiedy papież mówił o problemie wykorzystywania dzieci, nazywał to dosadnie: okrutnym przestępstwem, które domaga się sprawiedliwości i kary, ale przede wszystkim – przywrócenia pierwotnego porządku – zaznacza ks. Rzeszowski.

Mocne słowa, jasne stanowisko

Papież nie unikał jednoznacznych sformułowań. W jednej z katechez stwierdził wprost: „Każdy, kto krzywdzi dzieci, będzie musiał rozliczyć się z tego przed Bogiem”. To wyraz jego konsekwencji i determinacji w mierzeniu się z problemem, który przez lata był zaniedbywany.

Zdaniem ks. Rzeszowskiego, Franciszek był zawsze sojusznikiem tych, którzy walczą o ochronę małoletnich. – Każdy, kto miał jakieś wątpliwości, mógł mieć przekonanie, że w papieżu znajdzie sojusznika. Nie kogoś, kto by się bał konfrontacji, ale tego, kto wspiera działania ochronne  – podkreśla.

Konkretne działania prawne i proceduralne

Papież nie ograniczył się tylko do słów – wprowadził także istotne zmiany prawne i administracyjne. Najważniejsze dokumenty to: „Vos estis lux mundi” (2019) – motu proprio ustanawiające jasne procedury zgłaszania i badania przypadków nadużyć oraz zaniedbań; „Vademecum” (2020, aktualizacja 2022) – praktyczny przewodnik dla biskupów i przełożonych zakonnych, krok po kroku wyjaśniający postępowanie w przypadkach nadużyć; „Normae de delictis gravioribus” – normy dotyczące najcięższych przestępstw, zaktualizowane w 2021 r.; Reforma Księgi VI Kodeksu Prawa Kanonicznego (2021) – zawierająca m.in. zapisy dotyczące przestępstw seksualnych.

Dodatkowo, papież ściśle współpracował z Papieską Komisją ds. Ochrony Małoletnich, wspierał struktury prewencji oraz regularnie spotykał się z osobami skrzywdzonymi, szczególnie podczas podróży apostolskich.

Jeden front, jedna linia

– Nie jest to podejście zupełnie nowe, ale kontynuacja drogi zapoczątkowanej przez jego poprzedników – zaznacza ks. Rzeszowski. Jan Paweł II zainicjował systemowe spojrzenie na problem, Benedykt XVI pogłębił je, a Franciszek – zdaniem wielu – doprowadził do przełomu. – Mamy jeden front i jedną linię. Trudno się spodziewać jakiejkolwiek zmiany w tych kwestiach, bo ta byłaby po prostu niezgodna z nauczaniem Ewangelii – podsumowuje duchowny.