Papież potwierdził przepisy dotyczące wieku ustępowania biskupów z urzędu

Franciszek potwierdził wydane jeszcze przez Pawła VI w 1966 normy prawne dotyczące ustępowania biskupów z urzędu po osiągnięciu przez nich 75. roku życia.

„Rescriptum ex audientia Ss.mi” na temat ustępowania biskupów diecezjalnych i szefów urzędów z nominacji papieskiej ogłosiło Biuro Prasowe Stolicy Apostolskiej 5 listopada po audiencji, jakiej Ojciec Święty udzielił w tej sprawie dwa dni wcześniej sekretarzowi stanu kard. Pietrowi Parolinowi. Przepisy te dotyczą zarówno biskupów diecezjalnych i pomocniczych, jak i kardynałów i innych hierarchów pełniących różne stanowiska w Kurii Rzymskiej.

Na początku swego dokumentu papież przypomniał, że już II Sobór Watykański w dekrecie o papieskich zadaniach biskupów w Kościele „Christus Dominus” mówi o wielkiej doniosłości posługi biskupów i o ciążącej w związku z tym na nich odpowiedzialności. W tym kontekście wyraził życzenie, aby ze względu na wiek byli gotowi ustąpić z piastowanego stanowiska.

Odpowiadając na to wezwanie bł. Paweł VI wydał 6 sierpnia 1966 motu proprio „Ecclesiae sanctae”, które m.in. wzywało biskupów, aby „przedstawiali spontanicznie, nie później niż po skończeniu 75 lat, rezygnację z urzędu”. Zalecenia te zawarto potem w Kodeksie Prawa Kanonicznego (KPK) z 1983 i w Kodeksie Kanonów Kościołów Wschodnich (KKKW) z 1990, które poświęcają temu zagadnieniu łącznie siedem kanonów. W 1970 przepisy te objęły także kardynałów i biskupów pełniących urzędy w Kurii Rzymskiej, co potwierdził św. Jan Paweł II w swojej konstytucji apostolskiej „Pastor bonus” z 28 czerwca 1988.

Obecnie Franciszek, biorąc pod uwagę wszystkie te zasady prawne i uwzględniając zalecenia Rady Kardynałów, pomagających mu w przygotowywaniu reformy Kurii Rzymskiej i zarządzania Kościołem, postanowił potwierdzić, a zarazem uściślić dotychczasowe przepisy.

Tak więc biskupi diecezjalni i eparchialni (w katolickich Kościołach wschodnich), a także ci, którzy są z nimi zrównani kanonicznie, oraz biskupi koadiutorzy i pomocniczy „są wezwani do przedstawienia ustąpienia ze swego urzędu duszpasterskiego, gdy ukończą 75 lat”. Ustąpienie to skutkuje dopiero z chwilą przyjęcia takiej decyzji przez uprawnioną władzę – czytamy w dokumencie papieskim.
Zwraca następnie uwagę, że po zaakceptowaniu rezygnacji „zainteresowani ustępują również ze wszystkich innych urzędów na szczeblu krajowym, na które byli zatwierdzeni na czas określony ze względu na pełniony urząd duszpasterski”.

Za „godny uznania kościelnego” Ojciec Święty uznaje gest tego, kto „kierując się miłością i pragnieniem lepszego służenia wspólnocie” uważa za konieczne, ze względu na chorobę lub inną ważną przyczynę, zrzec się urzędu pasterskiego przed osiągnięciem 75. roku życia. Papież zachęca, aby w takim przypadku wierni okazali solidarność i zrozumienie dla swego pasterza, „pomagając mu, stosownie do wymogów miłosierdzia i sprawiedliwości, zgodnie z kanonem 402 par. 2 KPK.

W niektórych szczególnych okolicznościach kompetentne władze mogą uznać za konieczne poprosić biskupa, aby przedłożył prośbę o ustąpienie, po zapoznaniu się z powodami takiej prośby i uważnym wysłuchaniu, w braterskim dialogu, ich racji.

Również kardynałowie – zarówno ci, którzy stoją na czele urzędów kurialnych, jak i pełniące urzędy z nominacji papieskiej – są proszeni z chwilą ukończenia 75 lat o przedstawienie prośby o ustąpienie na ręce papieża, który rozważywszy każdy przypadek, podejmie decyzję. Granica 75 lat dotyczy także szefów urzędów kurialnych niebędących kardynałami oraz sekretarzy i biskupów, pełniących swe urzędy z mianowania papieskiego, podczas gdy inni członkowie tych dykasterii mają ustępować po osiągnięciu 80. roku życia. Jednakże ci, którzy są członkami jakiegoś urzędu kurialnego ze względu na inne stanowisko, odchodząc z niego, przestają być także członkami tego innego urzędu.