Papież u społeczności żydowskiej i ludzi kultury

Spotkanie ze wspólnotą żydowską oraz z ludźmi kultury i sztuki – to ostatnie punkty drugiego dnia pielgrzymki Papieża do Bułgarii. Obydwa przebiegły w pełnej entuzjazmu atmosferze.

Przybyłych na spotkanie przedstawicieli wspólnoty żydowskiej Ojciec Święty powiatał słowami *”Shalom”*, co wywołało radość i prawdziwe poruszenie. W spotkaniu ze strony watykańskiej wziął udział także kard. Walter Kasper, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Jedności Chrześcijan.
Przemawiając w imieniu wspólnoty żydowskiej Maxim Behar podziękował Janowi Pawłowi II za słowa skierowane do prezydenta podczas dzisiejszego porannego spotkania, w których Jan Paweł II powiedział, że Bułgaria nie ma nic wspólnego z zamachem na jego życie w 1981 r.
W darze od przedstawicieli Żydów Papież otrzymał prace plastyczne wykonane przez wybitnych artystów bułgarskich: Reni Bachnewy i Grediego Assa. Od Bachnewy otrzymał ozdobny plakat z Dekalogiem w języku hebrajskim.
Obecnie w Bułgarii żyje 6-7 tys. osób wyznania mojżeszowego. Większość w Sofii. W innych miastach szacuje się, że żyje ok. 2,6 tys. żydów. Posiadają oni 18 synagog, z których trzy są w dobrym stanie: w Sofii, Samkowie i Widinie. Przed II wojną światową w Bułgarii żyło 50 tys. żydów.
Radosna i podniosła atmosfera panowała również na ostatnim spotkaniu papieskim tego dnia – wspólnym wieczorze z ludźmi bułgarskiej kultury i sztuki. W największej *sali Pałacu Kultury* w Sofii zgromadziło się 3,5 tys. osób. Przybyli nie tylko przedstawiciele środowisk twórczych i naukowych Bułgarii, lecz także niektórzy członkowie hierarchii Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego, m.in. metropolici Symeon z Berlina, opiekujący się swymi rodakami za granicą i Kalinik z Wracy oraz sekretarz Świętego Synodu archimandryta Borys. Obecni byli także towarzyszący Ojcu Świętemu kardynałowie: Angelo Sodano, Moussa Daoud i Walter Kasper oraz trzej miejscowi biskupi katoliccy.
W sali umieszczono *dzwon*, który Jan Paweł II ofiarował Bułgarii w ramach kampanii „Dzwonów Pokoju”. Papież powiedział, że chętnie powierza ten dzwon, życząc, „aby jego głos przypominał dzieciom i młodzieży Bułgarii o obowiązku rozwijania przyjaźni i zrozumienia między narodami”.
Specjalne przemówienie kierował do Ojca Świętego znany *współczesny pisarz bułgarski* Jordan Radiczkow. Podkreślił, że wizyta papieska ma charakter wyjątkowy dla Bułgarów, tym
bardziej że przypada w dniu świętych Cyryla i Metodego. „My, małe narody, jesteśmy jak małe dzieci – radujemy się z każdego gestu uwagi ze strony wielkich. Obce są nam pycha i wyniosłość. Każdy naród, tak wielki, jak i mały, ma jednakowe prawo do swego głosu. Nasz kraj jest mały terytorialnie, ale w ciągu wieków człowiek tutaj dał imię każdej części tej ziemi. Nadając te imiona Bułgar ochrzcił swoją ziemię. U nas nadawanie imienia uznaje się za akt chrztu” – mówił Radiczkow. Podkreślił, że Bóg o wszystko zadbał i nic na tym świecie nie dzieje się bez Jego łaski.
„Ojcze Święty, pozwolę sobie na *osobiste wyznanie*. W domu wisiała mała ikona Matki Bożej z Dzieciątkiem. Co roku na moje imieniny, w dniu św. Jana Chrzciciela rano, obmywałem wodą twarz Matki Bożej i Dzieciątka. Moje ręce marzły na styczniowym mrozie, ale moje wspomnienie o tym do dzisiaj wypełnia mnie ciepłem i radością” – powiedział pisarz i dodał: „Niech Ojciec Święty pozwoli, abym się pokłonił i wypowiedział najserdeczniejsze słowa powitania: Witamy na bułgarskiej ziemi! Nasza ziemia jest terytorialnie mała, ale serce mamy wielkie i jest w nim zawsze miejsce dla każdego Bożego wysłannika”. Po tych słowach Radiczkow podszedł do Ojca Świętego i ucałował jego rękę.
W słowie skierowanym do obecnych na sali twórców Ojciec Święty podkreślał zwłaszcza, że *Europa powinna powrócić do swoich chrześcijańskich korzeni*. Przypomniał tu zwłaszcza wspominane dziś w tym kraju postaci świętych Cyryla i Metodego – „nieustraszonych głosicieli Ewangelii Chrystusowej i twórców języka literackiego oraz kultury narodów słowiańskich”.
Zdaniem Jana Pawła II, historia udowodniła, że „głoszenie wiary chrześcijańskiej nie pomniejszało, lecz integrowało i podnosiło na wyższy poziom prawdziwe wartości ludzkie i kulturalne, typowe dla geniuszu ewangelizowanych narodów, przyczyniając się do ich wzajemnego otwarcia, pomagając przezwyciężać antagonizmy i tworzyć wspólne dziedzictwo duchowe i kulturalne jako przesłankę trwałych i konstruktywnych stosunków pokojowych”.
Na koniec życzył wspaniałej przyszłości Bułgarii, „pięknemu krajowi róż, aby – będąc nadal ziemią spotkania między Wschodem a Zachodem – mogła z błogosławieństwem Boga rozkwitać w wolności, postępie i pokoju”.
Całą uroczystość zakończył *koncert*, w którym wystąpili najwybitniejsi *wirtuozi i zespoły bułgarskie* m.in.: flecista Teodosi Spasow, śpiewaczka Walia Bałkańska, skrzypek Minczo Minczew i jeden z najlepszych chórów cerkiewnych – „Joan Kukuzel”.